Əsasən Cənubi və Orta Xəzərdə yayılmışdır. Samur çayının aşağı axarında Vələmir və Qusar çaylarında, Kürün aşağı axarında, Azərbaycanın cənub çaylarından Viləş, Qumbaşı və Lənkəran çaylarında yayılmışdı. Böyük və Kiçik Qızılağac körfəzlərində nisbətən çoxsaylıdır. Aqraxan və Araqum su hövzələrində, Türkmənbaşı körfəzinə qədər Həsənqulu rayonunda, Xəzərin qərb sahili çaylarından Terekdə, Rubasçayda qeydə alınmışdır.
Morfoloji əlamətləri
Bədən nisbətən alçaqdır. Beli göyümtül-boz, qarnı gümüşü-ağ, bədənin aşağı hissəsindəki üzgəclər solğun-sarımtıldır. Ağzı alt aypara formasındadır. Bel üzgəcində 8, anal üzgəcində 16-19 şüa var. Bədəni orta hündürlükdə, başı və pulcuqları orta irilikdədir. Yan xətt orqanında 49-54 pulcuq vardır. Uzunluğu 12-30 sm, kütləsi 330 q-a qədərdir, 7 ilə qədər yaşayır.
Yaşayış yeri və həyat tərzi
Areal daxilində qarasol bir sıra morfoloji əlamətlərinə və bioloji xüsusiyyətlərinə görə bir-birindən fərqlənən 3 müstəqil populyasiya əmələ gətirir. Qarasol ölçüsünə görə xırda, keçici balıqdır. O, bütün vaxtı dənizdə yaşayır, kürütökmə vaxtı çaylara girir. Xəzərin Azərbaycan sahilləri boyu bu balıq Samurun aşağı axarında, Qusarçay, Kür, Viləşçay, Qumbaşı və Lənkərançayda yayılmışdır. Su bitkiləri, frlanğıclar, su cücülərindən ağcaqanad, gündəcə və başqalarının sürfələri ilə qidalanır. Sonralar qidaya ilbizlər, qurdlar və b. dib heyvanları əlavə olunur.
Çoxalması
Cinsi yetişkənliyə əsasən 4 yaşında, bəzi hallarda isə 3 yaşında çatır. Aprel-iyun aylarında suyun temperaturu 16-20°C olduqda kürü verməyə başlayır. Çoxalmaq üçün çaylara girən qarasol balığının uzunluğu 14-22 sm, kütləsi isə 60-190 q olur. Ölçülərindən və yaşından asılı olaraq hər dişi balıq 10- 55,7 min ədəd kürü verir. Kürüsü yapışqanlıdır. O, kürünü 0,2-1 m dərinlikdə, çay bitkilərinin gövdəsi və ya kökü üzərinə, bəzən isə çayda daşlar üzərinə tökür. Sürfələr mayda çıxır və tezliklə dənizə axışırlar.
Təsərrüfat əhəmiyyəti
Azsaylı olduğu üçün Kür-Xəzər zonasında onun vətəgə əhəmiyyəti azdır. Xəzər üzrə illik ovu min sentnerdən çox olmur. Azərbaycanda bir sıra illərdə Xəzər qarasolunun ovu 3-4-dən 138-150 sentnerə qədər olub. Son illərdə, ehtiyatının kəskin azalmasını nəzərə alaraq, zavod üsulu ilə artırılmasının texniki yolları işlənib hazırlanmışdır.
İstinadlar
Əsgerov F.S., Zaytsev Y.Y., Qasımov R.Y., Quliyev Z.«Biomüxtəliflik: Xəzərin əsrarəngiz balıqları» “Bəşər-XXI” nəşriyyatı, Bakı, 2003, səh66.
Ədəbiyyat
Azərbaycan Heyvanlar aləmi III cild.Bakı,Elm 2004,s.116
xəzər, qarasolu, vimba, vimba, persa, qarasol, növünə, yarımnöv, vimba, vimba, persa, pallaselmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağızlılartip, xordalılaryarımtip, onurğalılarsinifüstü, balıqlarsini. Xezer qarasolu lat Vimba vimba persa Qarasol novune aid yarimnov Xezer qarasoluVimba vimba persa PallasElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinifustu BaliqlarSinif Sumuklu baliqlarYarimsinif Suauzgecli baliqlarDeste CekikimilerFesile Cekilernov Xezer qarasoluElmi adiVimba vimba persa PallasMuhafize statusuHessas novlerVulnerable IUCN 3 1 Vulnerable 22979VikinovlerdesistematikaSeklin VikiAnbardaaxtarisi Mundericat 1 Yayilmasi 2 Morfoloji elametleri 3 Yasayis yeri ve heyat terzi 4 Coxalmasi 5 Teserrufat ehemiyyeti 6 Istinadlar 7 EdebiyyatYayilmasi RedakteEsasen Cenubi ve Orta Xezerde yayilmisdir Samur cayinin asagi axarinda Velemir ve Qusar caylarinda Kurun asagi axarinda Azerbaycanin cenub caylarindan Viles Qumbasi ve Lenkeran caylarinda yayilmisdi Boyuk ve Kicik Qizilagac korfezlerinde nisbeten coxsaylidir Aqraxan ve Araqum su hovzelerinde Turkmenbasi korfezine qeder Hesenqulu rayonunda Xezerin qerb sahili caylarindan Terekde Rubascayda qeyde alinmisdir Morfoloji elametleri RedakteBeden nisbeten alcaqdir Beli goyumtul boz qarni gumusu ag bedenin asagi hissesindeki uzgecler solgun sarimtildir Agzi alt aypara formasindadir Bel uzgecinde 8 anal uzgecinde 16 19 sua var Bedeni orta hundurlukde basi ve pulcuqlari orta irilikdedir Yan xett orqaninda 49 54 pulcuq vardir Uzunlugu 12 30 sm kutlesi 330 q a qederdir 7 ile qeder yasayir Yasayis yeri ve heyat terzi RedakteAreal daxilinde qarasol bir sira morfoloji elametlerine ve bioloji xususiyyetlerine gore bir birinden ferqlenen 3 musteqil populyasiya emele getirir Qarasol olcusune gore xirda kecici baliqdir O butun vaxti denizde yasayir kurutokme vaxti caylara girir Xezerin Azerbaycan sahilleri boyu bu baliq Samurun asagi axarinda Qusarcay Kur Vilescay Qumbasi ve Lenkerancayda yayilmisdir Su bitkileri frlangiclar su cuculerinden agcaqanad gundece ve basqalarinin surfeleri ile qidalanir Sonralar qidaya ilbizler qurdlar ve b dib heyvanlari elave olunur Coxalmasi RedakteCinsi yetiskenliye esasen 4 yasinda bezi hallarda ise 3 yasinda catir Aprel iyun aylarinda suyun temperaturu 16 20 C olduqda kuru vermeye baslayir Coxalmaq ucun caylara giren qarasol baliginin uzunlugu 14 22 sm kutlesi ise 60 190 q olur Olculerinden ve yasindan asili olaraq her disi baliq 10 55 7 min eded kuru verir Kurusu yapisqanlidir O kurunu 0 2 1 m derinlikde cay bitkilerinin govdesi ve ya koku uzerine bezen ise cayda daslar uzerine tokur Surfeler mayda cixir ve tezlikle denize axisirlar Teserrufat ehemiyyeti RedakteAzsayli oldugu ucun Kur Xezer zonasinda onun vetege ehemiyyeti azdir Xezer uzre illik ovu min sentnerden cox olmur Azerbaycanda bir sira illerde Xezer qarasolunun ovu 3 4 den 138 150 sentnere qeder olub Son illerde ehtiyatinin keskin azalmasini nezere alaraq zavod usulu ile artirilmasinin texniki yollari islenib hazirlanmisdir 1 Istinadlar Redakte Esgerov F S Zaytsev Y Y Qasimov R Y Quliyev Z Biomuxteliflik Xezerin esrarengiz baliqlari Beser XXI nesriyyati Baki 2003 seh66 Edebiyyat RedakteAzerbaycan Heyvanlar alemi III cild Baki Elm 2004 s 116 H S Abbasov R V Haciyev Ixtiologiya Baki 2007 s 241Menbe https az wikipedia org w index php title Xezer qarasolu amp oldid 5708282, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
