Veronika Dudarova
Veronika Dudarova (rus. Вероника Дударова, oset. Вероникæ Дудараты; 5 dekabr 1916, Bakı, Rusiya İmperiyası — 15 yanvar 2009, Moskva, Rusiya) — osetin əsilli SSRİ və Rusiya dirijoru, pedaqoq, SSRİ xalq artisti (1977). O, fransızlar Nadya Bulanj və Janna Evrardan sonra dünyanın üçüncü qadın dirijorudur.
Veronika Dudarova | |
---|---|
rus. Вероника Дударова oset. Вероникæ Дудараты | |
Ümumi məlumatlar | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Bakı, Rusiya İmperiyası |
Vəfat tarixi | (92 yaşında) |
Vəfat yeri | Moskva, Rusiya |
Dəfn yeri | Troyekurov qəbiristanlığı |
Vətəndaşlığı | SSRİ → Rusiya |
Musiqiçi məlumatları | |
Fəaliyyəti | dirijor, pianoçu, pedaqoq |
Janr | simfonik musiqi |
Musiqi aləti | piano |
Təhsili | |
Mükafatları | |
Həyatı
Veronika Dudarova 1916-cı il dekabrın 5-də Bakıda zadəgan osetin ailəsində anadan olub. Atası neft mühəndisi, anası isə evdar qadın idi. Dudarova Leninqrad Konservatoriyası yanında musiqi məktəbinin fortepiano sinfini, Moskva Konservatoriyasının dirijorluq fakültəsini bitirib, Nikolay Anosov və Leo Ginzburqun tələbəsi olub. 1947-1960-cı illərdə Moskva Dövlət Akademik Simfonik Orkestrinin dirijoru, 1960-1989-cu illərdə orkestrin baş dirijoru və bədii rəhbəri işləyib, 1991-ci ildən həyatının son gününə kimi isə Rusiya Simfonik Orkestrinə rəhbərlik edib.
Veronika Dudarova 15 yanvar 2009-cu ildə Rusiyanın paytaxtı Moskva şəhərində vəfat edib. Sənətkarla vida mərasimi P.İ.Çaykovski adına Moskva Konservatoriyasının Böyük zalında keçirilib. O, Moskvanın Troyekurov qəbiristanlığında torpağa tapşırılıb.
Veronika Dudarovanın adı 50 ildən çox simfonik orkestrlərlə işləmiş dirijor kimi "Ginnesin Rekordlar Kitabı"na düşüb.
Ailəsi
- Atası— Boris Kambulatoviç Dudarov, neft mühəndisi
- Anası — Yelena Danilovna Tuskayeva, evdar qadın
- Həyat yoldaşı — Boris Samoyloviç Vaynşteyn (1907—1993), SSRİ Xalq Daxili İşlər Komissarlığının əməkdaşı, sovet şahmat hərəkatı xadimi (boşanıb)
- Oğlu — Mixail Borisoviç Vaynşteyn, jurnalist, "Moskva veteranı" jurnalının baş redaktoru
- Nəvəsi — Veronika
- Oğlu — Mixail Borisoviç Vaynşteyn, jurnalist, "Moskva veteranı" jurnalının baş redaktoru
Mükafatları və fəxri adları
- Şimali Osetiya MSSR-nın əməkdar incəsənət xadimi (1949)
- RSFSR əməkdar incəsənət xadimi (1958)
- RSFSR xalq artisti (1960)
- Udmurt MSSR-nın xalq artisti (1964)
- "Şərəf Nişanı" ordeni (1967)
- SSRİ xalq artisti (1977)
- RSFSR-in M. İ. Qlinka adına dövlət mükafatı (1980) — 1977-1979-cu illərdəki konsert proqramlarına görə
- "Oktyabr İnqilabı" ordeni (1986)
- Şimali Osetiya–Alaniya Respublikasının xalq artisti (1996)
- III dərəcəli "Vətən qarşısında xidmətlərinə görə" ordeni (1996) — ölkə mədəniyyətinin inkişafına verdiyi töhfəyə görə
- "Osetiya şöhrəti naminə" medalı (1996)
- Beynəlxalq Yaradıcılıq Akademiyasının akademiki (1999)
- Ədəbiyyat və incəsənət sahəsi üzrə K. L Xetaqurov adına dövlət mükafatı (Şimali Osetiya Respublikası — Alaniya, 2001)
- II dərəcəli "Vətən qarşısında xidmətlərinə görə" ordeni (2006) — milli musiqi mədəniyyətinin inkişafına verdiyi töhfəyə və çoxillik yaradıcılıq fəaliyyətinə görə
- Buenos-Ayresin fəxri vətəndaşı
- Vladiqafqazın fəxri vətəndaşı
Xatirəsi
- Veronika Dudarova adına Ümumrusiya dirijorluq müsabiqəsi təşkil olunub.
- Günəş sisteminin kiçik planetlərindən birinə (9737) "Veronika Dudarova" adı verilib.
- 5 dekabr 2017-ci ildə "Google" şirkəti ana səhifəsində Veronika Dudarovanın 101-ci doğum gününə həsr olunmuş dudl yerləşdirib. Dudlın müəllifi Culiana Çendir.
İstinadlar
- ДУДАРОВА Вероника Борисовна (1916—2009)
- "Вероника Дударова: женщина, продолжавшая дирижировать, даже упав с пульта". 24newsru.com.[ölü keçid]
- ↑ ""Google" şirkəti bakılı dirijorun ad gününü xatırladır". Azertag.az.
- ↑ ""Чингисхан в юбке": первая в России женщина-дирижер Вероника Дударова". Tass.ru.
- ↑ "Bakıda dünyaya gəlmiş ilk qadın-dirijor vəfat edib". Apa.az.
- "Dünyaşöhrətli bakılı vəfat etdi". Hafta.az.[ölü keçid]
- Сосонко Г. Покровитель // 64 — Шахматное обозрение. 2011. № 4. С. 86.
- "Указ Президента Российской Федерации от 12.09.1996 г. № 1352". kremlin.ru.
- "Указ Президента Российской Федерации от 13.11.2006 г. № 1277". kremlin.ru.
- III Всероссийский конкурс оркестровых дирижеров имени В. Б. Дударовой
- "(9737) Dudarova = 1982 QB2 = 1986 RJ17 = 1986 SC2". minorplanetcenter.net.
- "Google подготовила дудл в честь дня рождения первой женщины-дирижера в СССР". Tass.ru.
Xarici keçidlər
- Peoples.ru saytında bioqrafiyası
- Ria.ru saytında bioqrafiyası