fbpx
Wikipedia

Umnisə Musabəyova

Avqust 03, 2021

Umnisə Süleyman qızı Musabəyova (9 oktyabr 1902 – 15 noyabr 1974) — Azərbaycan oftalmoloqu, tibb elmləri doktoru (1936), professor (1943), Azərbaycan SSR EA-nın üzvü (1962), Azərbaycan SSR Əməkdar Elm Xadimi (1957).

Umnisə Musabəyova
Umnisə Süleyman qızı Musabəyova
Doğum tarixi
Doğum yeri Qəbələ, Şamaxı qəzası, Bakı quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi (72 yaşında)
Vəfat yeri Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ
Elmi dərəcəsi tibb elmləri doktoru
Mükafatları

Həyatı

Ümnisə Musabəyova 9 oktyabr 1902-ci ildə Qutqaşendə (Qəbələ) rayonunda hüquqşünas ailəsində anadan olmuşdur.

Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin (MATM) fondlarında mühafi zə olunan, vaxtaşırı ekspozisiya və sərgilərində nümayiş etdirilən 26 adda materialları—fotoşəkillər, sənədlər, kitablar və şəxsi əşyaları kəmiyyətcə çox olmasa da, elmi dəyəri etibarı ilə Ü.Musabəyovanın görkəmli alim, ictimai xadim və gözəl pedaqoq kimi çoxcəhətli fəaliyyətini işıqlandırmaq baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir. Materialları Ü.Musabəyovanın yeganə övladı vaxtilə Muzeyin Yeni Tarix şöbəsinin əməkdaşı olmuş, tarix elmləri doktoru Dilarə İbrahim qızı Musabəyova 1960-cı ilin yanvarında Muzeyə hədiyyə etmişdir.

Yaradıcılığı

Orta təhsilini Bakıda böyük xeyriyyəçi H.Z.Tağıyevin maliyyə dəstəyi ilə 1901-ci ilin oktyabrında açılmış Aleksandra rus-müsəlman qız məktəbində (müsəlman şərqində ilk dünyəvi qız məktəbi) aldıqdan sonra 1921-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tibb fakültəsinə daxil olur. IV kursda oxuyarkən həm də Mikrobiologiya və gigiena institutunda laboratoriyada işləyir. Burada onun elmi-tədqiqat işinə marağı özünü büruzə verir. 1926-cı ildə ali təhsilini başa vurmuş Ümnisə Musabəyova bacarıqlı gənc mütəxəssis kimi Universitetin göz xəstəlikləri kafedrasında saxlanılır, əvvəl ordinator, 1930-cu ildən assistent işləyir.

Ali təhsildəki uğurları gənc həkimdə göz xəstəliklərinin müxtəlif problemlərini öyrənmək, bu sahədə elmə yeni əlavələr etmək həvəsini artırır. Bu məqsədlə gündüzlər vaxtını Mərkəzi göz klinikasında, məşğələ otaqlarında, gecələr yazı masası arxasında keçirir. Tezliklə Ümnisə xanımın göz xəstəliklərinin mühüm problemlərindən bəhs edən sanballı məqalələri mətbuat səhifələrinə yol açır, xarici ölkələrin tibb jurnallarında onun dəyərli elmi mülahizələri maraq doğurur, fövqəladə istedadı alimlərin diqqətini cəlb edir.

Göz xəstəlikləri kafedrasının müdiri (1923-1945), əməkdar elm xadimi, professor A.Q.Trubin 1929-cu ildə bir təqdimatda onun haqqında yazmışdı: “Musabəyova klinikada işlədiyi müddətdə özünü bacarıqlı tibb işçisi kimi göstərməklə, təcrübi və nəzəri oftalmologiyanı mənimsəməkdə böyük istedada malik olduğunu büruzə vermişdir. Həkim Musabəyova klinikadakı təcrübikliniki tədqiqatları ilə artıq qiymətli nəticələrə gəlmişdir”.

Azərbcan Dövlət Universitetinin açıldığı 1919-cu ildən fəaliyyət göstərən Tibb fakültəsi 1930-cu ildən sərbəst instituta çevrilir, lakin dərslər 1932-ci ilədək yalnız rus dilində aparılırdı. Dərslərin Azərbaycan dilində aparılması labüd idi. 1932-ci ildən etibarən yuxarı kurslarda göz xəstəlikləri üzrə mühazirələri Azərbaycan dilində Azərbaycan Tibb İnstitutunun dosenti kimi Ümnisə Musabəyova oxumağa başladı. O, elmi materialları yüksək səviyyədə, eyni zamanda sadə və anlaşılan dildə təqdim edərək, öz mükəmməl pedaqoji bacarığını nümayiş etdirdi. Bu dövlət əhəmiyyətli tədbir oftalmologiya sahəsində milli kadrların yetişməsi üçün yol açır, latın-rus-Azərbaycan tibb terminologiyasının, eləcə də Azərbaycan dilində dərsliklərin yazılmasına şərait yaradırdı. 1934-cü ildə Ü.Musabəyova oftalmologiya üzrə terminologiya lüğəti tərtib edir, 1935-ci ildə isə tədqiqatlarında əsas yer tutan görmə sinirlərinin xəstəlikləri və gözün fiziologiyasından bəhs edən 20 çap vərəqi həcmində Azərbaycan dilində ilk “Göz xəstəlikləri” dərsliyini yazır. 1935-ci ildə Azərbaycan Xalq Səhiyyə Komissarı Möhsüm Qədirlinin əmri ilə Ümnisə Musabəyovaya tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsi verilir. Təxminən 4 ay sonra o, Azərbaycan Tibb İnstitutunda “Büllurun qazanılmış çıxıntısının patologiyasına dair” mövzusunda doktorluq dissertasiyası müdafiə edir və 1936-cı ildə Tibb elmləri doktoru adını alır.

O,respublikada oftalmologiya üzrə gənc kadrlar yetişdirmək, diaqnostikaya, müalicə və profilaktikaya aid metodik vəsait yaratmaq kimi vəzifələrin öhdəsindən bacarıqla gələrək, 1943-cü ildə professor adına layiq görülür.

Böyük Vətən müharibəsi illərində İnstitutda, Mərkəzi göz klinikasında işlərinin çox olmasına baxmayaraq, həm də Bakıdakı Əsəb-cərrahiyyə hospitalında məsləhətçi kimi fəaliyyət göstərən alim öz qüvvəsini müharibənin törətdiyi fəlakətlərə qarşı mübarizəyə həsr edir. Həmin illərdə Ümnisə Musabəyovanın “Kəllənin güllə ilə yaralanması nəticəsində göz dibində əmələ gələn dəyişiklik və görmə dairəsinin pozulması” (Bakı, 1943), “Kəllənin güllə ilə yaralanması zamanı göz əzələlərinin iflici” (Bakı, 1944) və s. qiymətli tədqiqat əsərləri yaranır.

Müharibədən sonrakı illərdə də alimi ciddi elmi axtarışlar –traxoma ilə mübarizə, qlaukomanın klinikası və müalicəsi, malyariya, sifilis, hipertonik xəstəliklər və hamiləlik patologiyası zamanı görmə üzvlərinin zədələnməsini aradan qaldırmaqvə s. düşündürmüşdür. Bakı şəhərinin iki doğum evində (1 saylı─keçmiş Əzizbəyov adına və 5 saylı ─hazırki Şamama Ələsgərova adına) illərlə apardığı konsultativ işin nəticəsində topladığı materiallar əsasında Ü.Musabəyovanın 1956-cı ildə 178 səhifəlik «Заболевание глаз при патологии беременности» (Баку, 1956) kitabı ərsəyə gəlir. 1957-ci ildə ona Əməkdar elm xadimi adı verilir. Ümnisə Musabəyova 1945-ci ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Tibb İnstitutunun (1957-ci il aprelin 29-dan N.Nərimanov adına — R.S.) Göz xəstəlikləri kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışmışdır. O, Y.K.Varşavski (1922), K.X.Orlov (1922-1923) və A.Q.Trubindən (1923-1945) sonra Göz xəstəlikləri kafedrasına rəhbərlik edən ilk azərbaycanlı alimdir.

Ü.Musabəyova anadangəlmə kor uşaqların gözlərini ilk dəfə cərrahiyyə yolu ilə açan Azərbaycan alimidir. O vaxtlar Sovet ittifaqının ən tanınmış oftalmologiya mərkəzi sayılan Odessanın həkimləri Azərbaycan aliminin praktikasına üstünlük verdiyindən, belə cərrahi əməliyyatlar üçün Ü.Musabəyovanı dəfələrlə öz klinikalarına dəvət edirdilər. Eyni zamanda bu məqsədlə onun yanına nəinki İttifaqın hər yerindən, hətta xaricdən də xəstələr gəlirdi. Ü.Musabəyova deyirdi: “Həkimlik, ümumiyyətlə çox gözəl, xeyirxah peşədir. Ancaq tibb elmlərində ən xeyirxah oftalmologiya elmidir”.Professor Ü.Musabəyova gənc həkimlərin yetişdirilməsinə xüsusi qayğı göstərirdi. Alim öyrənməyi beynin qidası hesab edir, cavanları həmişə öyrənməyə çağırırdı. Onun üçün savadlı tələbə gələcəyin aynası, sabahın dahi şəxsiyyəti demək idi. Həmin fikir Parisdə keçirilən II Ümumdünya Deontoloji konqresdə (1967-ci il) Hippokrat andına bir cümlə ilə əlavə olunmuşdu: “And içirəm ki, ömrüm boyu öyrənəcəyəm”. 1957-ci ildə Azərbaycan EA-nın müxbir üzvü, əməkdar elm xadimi adına layiq görülmüşdür. 1945-ci ildən ömrünün sonunadək indiki Azərbaycan Tibb Universitetinin göz xəstəlikləri kafedrasina başçılıq etmişdir. Elmi tədqiqatları, əsasən, traxoma, qlaukoma xəstəliklərinə, görmə sinirinin patologiyasına həsr edilmişdir. O bir sıra illərdə müxtəlif dünya səviyəsində olan toplantı və konqreslərdə iştirak etmişdir, geniş ictimai faliyyətlə məşğul olmuşdur. Milyonların etimadını qazanmış şöhrətli göz cərrahı Ü.Musabəyovanın xidmətləri xalqımız və hökumətimiz tərəfindən vaxtında qiymətləndirilmişdir.

1958-ci ildə Brüsseldə keçirirlən Ümumdünya oftalmoloqlar konqresinin iştirakçısı, Sovet Sülhü Müdafiə Komitəsinin (1955-1974), Sovet Qadınları Komitəsinin (1963-1974) üzvü, Azərbaycan Oftalmaloqlar Cəmiyyətinin sədri (1957-1974) olmuşdur. 1959-cu ildə Ümumdünya Sülh Şurasının Fəxri fərmanı ilə təltif olunur. SSRİ Ali Sovetinə (5-6-cı çağırış), Azərbaycan SSR Ali Sovetinə (4-cü çağırış) deputat seçilmişdir.

1960-cı ildə Ü.Musabəyovanın “Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanda oftalmologiyanın nailiyyətləri” kitabı işıq üzü görür.1961-ci ildə Yaponiyada çağırılmış Nüvə silahının qadağan edilməsi və Xirosima və Tokioda tərksilaha hazırlıq uğrunda VII Beynəlxalq konfransda iştirak edən Ü.Musabəyova çıxışını ingilis dilində qürurla söylədiyi bu sözlərlə başlamışdı: “Mən gündoğan ölkəyə qonaq gəlmişəm. Bilirsinizmi haradan? Dünyanın gündoğan ölkəsindən, odlar diyarı Azərbaycandan gəlmişəm”.

1962-ci ildə “Визит к американцам. Баку, 1962” (Amerikalılara qonaq) kitabı yazılmışdır. 1970-ci ildə “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının istehsalı olan sənədli,qısametrajlı bioqrafik “Ümnisə xanım” filmi (ssenari müəllifi V.Sinitsin, operatoru Ə.Ələkbərovdur) çəkilmişdir.

1973-cü ildə «На Афро-азиатских офтальмологических конгрессах» kitabları nəşr olunmuşdur.Vəfatından 3 il sonra, 1977-ci ildə Ü.Musabəyovanın illər sərf etdiyi “Refraksiya, akkomodasiya və optik şüşələrin təyini” Bakı,1977 (R.M.Axundova ilə birlikdə) kitabı işıq üzü gördü.Şöhrəti alim Ü.Musabəyova ölkə sərhədlərindən xeyli kənara çıxmış 1970-ci illərdə xaricdə, o cümlədən Amerika, İngiltərə, Yaponiya, Fransa, Türkiyə və bir sıra ərəb ölkələrində ən çox əsəri çap olunmuş yeganə azərbaycanlı oftalmoloq olmuşdur.

Lenin ordeni və medallarla təltif edilmişdi.

Kitabları

  • "Qəbələ sultanlarının yadigarı"
  • 1960-cı ildə Ü.Musabəyovanın “Sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycanda oftalmologiyanın nailiyyətləri” kitabı işıq üzü görür.
  • 1962-ci ildə “Визит к американцам. Баку, 1962”
  • 1973-cü ildə «На Афро-азиатских офтальмологических конгрессах»
  • 1977-ci ildə Ü.Musabəyovanın illər sərf etdiyi “Refraksiya, akkomodasiya və optik şüşələrin təyini” Bakı,1977 (R.M.Axundova ilə birlikdə)

İstinadlar

  1. Şəlalə Məhyəddinqızı, "Qəbələ Qafqazın incisi", Bakı, "Oğuz Eli", 2009.
  2. Rəna Səfərova. Nümunəvi həyat yolu (görkəmli oftalmoloq-alim Ümnisə Musabəyova haqqında) / Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2016. Bakı, 2016. S. 77-88

Mənbə

  • Rəna Səfərova. Nümunəvi həyat yolu (görkəmli oftalmoloq-alim Ümnisə Musabəyova haqqında) S. 77-88 / Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi-2016. Bakı, 2016.

Avqust 03, 2021
umnisə, musabəyova, umnisə, süleyman, qızı, musabəyova, oktyabr, 1902, noyabr, 1974, azərbaycan, oftalmoloqu, tibb, elmləri, doktoru, 1936, professor, 1943, azərbaycan, nın, üzvü, 1962, azərbaycan, əməkdar, xadimi, 1957, umnisə, süleyman, qızı, musabəyovadoğum. Umnise Suleyman qizi Musabeyova 9 oktyabr 1902 15 noyabr 1974 Azerbaycan oftalmoloqu tibb elmleri doktoru 1936 professor 1943 Azerbaycan SSR EA nin uzvu 1962 Azerbaycan SSR Emekdar Elm Xadimi 1957 Umnise MusabeyovaUmnise Suleyman qizi MusabeyovaDogum tarixi 9 oktyabr 1902Dogum yeri Qebele Samaxi qezasi Baki quberniyasi Rusiya ImperiyasiVefat tarixi 15 noyabr 1974 72 yasinda Vefat yeri Baki Azerbaycan SSR SSRIElmi derecesi tibb elmleri doktoruMukafatlari Mundericat 1 Heyati 2 Yaradiciligi 3 Kitablari 4 Istinadlar 5 MenbeHeyati RedakteUmnise Musabeyova 9 oktyabr 1902 ci ilde Qutqasende Qebele rayonunda huquqsunas ailesinde anadan olmusdur 1 Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyinin MATM fondlarinda muhafi ze olunan vaxtasiri ekspozisiya ve sergilerinde numayis etdirilen 26 adda materiallari fotosekiller senedler kitablar ve sexsi esyalari kemiyyetce cox olmasa da elmi deyeri etibari ile U Musabeyovanin gorkemli alim ictimai xadim ve gozel pedaqoq kimi coxcehetli fealiyyetini isiqlandirmaq baximindan boyuk ehemiyyet kesb edir Materiallari U Musabeyovanin yegane ovladi vaxtile Muzeyin Yeni Tarix sobesinin emekdasi olmus tarix elmleri doktoru Dilare Ibrahim qizi Musabeyova 1960 ci ilin yanvarinda Muzeye hediyye etmisdir Yaradiciligi RedakteOrta tehsilini Bakida boyuk xeyriyyeci H Z Tagiyevin maliyye desteyi ile 1901 ci ilin oktyabrinda acilmis Aleksandra rus muselman qiz mektebinde muselman serqinde ilk dunyevi qiz mektebi aldiqdan sonra 1921 ci ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin Tibb fakultesine daxil olur IV kursda oxuyarken hem de Mikrobiologiya ve gigiena institutunda laboratoriyada isleyir Burada onun elmi tedqiqat isine maragi ozunu buruze verir 1926 ci ilde ali tehsilini basa vurmus Umnise Musabeyova bacariqli genc mutexessis kimi Universitetin goz xestelikleri kafedrasinda saxlanilir evvel ordinator 1930 cu ilden assistent isleyir Ali tehsildeki ugurlari genc hekimde goz xesteliklerinin muxtelif problemlerini oyrenmek bu sahede elme yeni elaveler etmek hevesini artirir Bu meqsedle gunduzler vaxtini Merkezi goz klinikasinda mesgele otaqlarinda geceler yazi masasi arxasinda kecirir Tezlikle Umnise xanimin goz xesteliklerinin muhum problemlerinden behs eden sanballi meqaleleri metbuat sehifelerine yol acir xarici olkelerin tibb jurnallarinda onun deyerli elmi mulahizeleri maraq dogurur fovqelade istedadi alimlerin diqqetini celb edir Goz xestelikleri kafedrasinin mudiri 1923 1945 emekdar elm xadimi professor A Q Trubin 1929 cu ilde bir teqdimatda onun haqqinda yazmisdi Musabeyova klinikada islediyi muddetde ozunu bacariqli tibb iscisi kimi gostermekle tecrubi ve nezeri oftalmologiyani menimsemekde boyuk istedada malik oldugunu buruze vermisdir Hekim Musabeyova klinikadaki tecrubikliniki tedqiqatlari ile artiq qiymetli neticelere gelmisdir Azerbcan Dovlet Universitetinin acildigi 1919 cu ilden fealiyyet gosteren Tibb fakultesi 1930 cu ilden serbest instituta cevrilir lakin dersler 1932 ci iledek yalniz rus dilinde aparilirdi Derslerin Azerbaycan dilinde aparilmasi labud idi 1932 ci ilden etibaren yuxari kurslarda goz xestelikleri uzre muhazireleri Azerbaycan dilinde Azerbaycan Tibb Institutunun dosenti kimi Umnise Musabeyova oxumaga basladi O elmi materiallari yuksek seviyyede eyni zamanda sade ve anlasilan dilde teqdim ederek oz mukemmel pedaqoji bacarigini numayis etdirdi Bu dovlet ehemiyyetli tedbir oftalmologiya sahesinde milli kadrlarin yetismesi ucun yol acir latin rus Azerbaycan tibb terminologiyasinin elece de Azerbaycan dilinde dersliklerin yazilmasina serait yaradirdi 1934 cu ilde U Musabeyova oftalmologiya uzre terminologiya lugeti tertib edir 1935 ci ilde ise tedqiqatlarinda esas yer tutan gorme sinirlerinin xestelikleri ve gozun fiziologiyasindan behs eden 20 cap vereqi hecminde Azerbaycan dilinde ilk Goz xestelikleri dersliyini yazir 1935 ci ilde Azerbaycan Xalq Sehiyye Komissari Mohsum Qedirlinin emri ile Umnise Musabeyovaya tibb elmleri namizedi alimlik derecesi verilir Texminen 4 ay sonra o Azerbaycan Tibb Institutunda Bullurun qazanilmis cixintisinin patologiyasina dair movzusunda doktorluq dissertasiyasi mudafie edir ve 1936 ci ilde Tibb elmleri doktoru adini alir O respublikada oftalmologiya uzre genc kadrlar yetisdirmek diaqnostikaya mualice ve profilaktikaya aid metodik vesait yaratmaq kimi vezifelerin ohdesinden bacariqla gelerek 1943 cu ilde professor adina layiq gorulur Boyuk Veten muharibesi illerinde Institutda Merkezi goz klinikasinda islerinin cox olmasina baxmayaraq hem de Bakidaki Eseb cerrahiyye hospitalinda meslehetci kimi fealiyyet gosteren alim oz quvvesini muharibenin toretdiyi felaketlere qarsi mubarizeye hesr edir Hemin illerde Umnise Musabeyovanin Kellenin gulle ile yaralanmasi neticesinde goz dibinde emele gelen deyisiklik ve gorme dairesinin pozulmasi Baki 1943 Kellenin gulle ile yaralanmasi zamani goz ezelelerinin iflici Baki 1944 ve s qiymetli tedqiqat eserleri yaranir Muharibeden sonraki illerde de alimi ciddi elmi axtarislar traxoma ile mubarize qlaukomanin klinikasi ve mualicesi malyariya sifilis hipertonik xestelikler ve hamilelik patologiyasi zamani gorme uzvlerinin zedelenmesini aradan qaldirmaqve s dusundurmusdur Baki seherinin iki dogum evinde 1 sayli kecmis Ezizbeyov adina ve 5 sayli hazirki Samama Elesgerova adina illerle apardigi konsultativ isin neticesinde topladigi materiallar esasinda U Musabeyovanin 1956 ci ilde 178 sehifelik Zabolevanie glaz pri patologii beremennosti Baku 1956 kitabi erseye gelir 1957 ci ilde ona Emekdar elm xadimi adi verilir Umnise Musabeyova 1945 ci ilden omrunun sonuna kimi Azerbaycan Tibb Institutunun 1957 ci il aprelin 29 dan N Nerimanov adina R S Goz xestelikleri kafedrasinin mudiri vezifesinde calismisdir O Y K Varsavski 1922 K X Orlov 1922 1923 ve A Q Trubinden 1923 1945 sonra Goz xestelikleri kafedrasina rehberlik eden ilk azerbaycanli alimdir U Musabeyova anadangelme kor usaqlarin gozlerini ilk defe cerrahiyye yolu ile acan Azerbaycan alimidir O vaxtlar Sovet ittifaqinin en taninmis oftalmologiya merkezi sayilan Odessanin hekimleri Azerbaycan aliminin praktikasina ustunluk verdiyinden bele cerrahi emeliyyatlar ucun U Musabeyovani defelerle oz klinikalarina devet edirdiler Eyni zamanda bu meqsedle onun yanina neinki Ittifaqin her yerinden hetta xaricden de xesteler gelirdi U Musabeyova deyirdi Hekimlik umumiyyetle cox gozel xeyirxah pesedir Ancaq tibb elmlerinde en xeyirxah oftalmologiya elmidir Professor U Musabeyova genc hekimlerin yetisdirilmesine xususi qaygi gosterirdi Alim oyrenmeyi beynin qidasi hesab edir cavanlari hemise oyrenmeye cagirirdi Onun ucun savadli telebe geleceyin aynasi sabahin dahi sexsiyyeti demek idi Hemin fikir Parisde kecirilen II Umumdunya Deontoloji konqresde 1967 ci il Hippokrat andina bir cumle ile elave olunmusdu And icirem ki omrum boyu oyreneceyem 1957 ci ilde Azerbaycan EA nin muxbir uzvu emekdar elm xadimi adina layiq gorulmusdur 1945 ci ilden omrunun sonunadek indiki Azerbaycan Tibb Universitetinin goz xestelikleri kafedrasina basciliq etmisdir Elmi tedqiqatlari esasen traxoma qlaukoma xesteliklerine gorme sinirinin patologiyasina hesr edilmisdir O bir sira illerde muxtelif dunya seviyesinde olan toplanti ve konqreslerde istirak etmisdir genis ictimai faliyyetle mesgul olmusdur Milyonlarin etimadini qazanmis sohretli goz cerrahi U Musabeyovanin xidmetleri xalqimiz ve hokumetimiz terefinden vaxtinda qiymetlendirilmisdir 1958 ci ilde Brusselde kecirirlen Umumdunya oftalmoloqlar konqresinin istirakcisi Sovet Sulhu Mudafie Komitesinin 1955 1974 Sovet Qadinlari Komitesinin 1963 1974 uzvu Azerbaycan Oftalmaloqlar Cemiyyetinin sedri 1957 1974 olmusdur 1959 cu ilde Umumdunya Sulh Surasinin Fexri fermani ile teltif olunur SSRI Ali Sovetine 5 6 ci cagiris Azerbaycan SSR Ali Sovetine 4 cu cagiris deputat secilmisdir 1960 ci ilde U Musabeyovanin Sovet hakimiyyeti illerinde Azerbaycanda oftalmologiyanin nailiyyetleri kitabi isiq uzu gorur 1961 ci ilde Yaponiyada cagirilmis Nuve silahinin qadagan edilmesi ve Xirosima ve Tokioda terksilaha hazirliq ugrunda VII Beynelxalq konfransda istirak eden U Musabeyova cixisini ingilis dilinde qururla soylediyi bu sozlerle baslamisdi Men gundogan olkeye qonaq gelmisem Bilirsinizmi haradan Dunyanin gundogan olkesinden odlar diyari Azerbaycandan gelmisem 1962 ci ilde Vizit k amerikancam Baku 1962 Amerikalilara qonaq kitabi yazilmisdir 1970 ci ilde Azerbaycanfilm kinostudiyasinin istehsali olan senedli qisametrajli bioqrafik Umnise xanim filmi ssenari muellifi V Sinitsin operatoru E Elekberovdur cekilmisdir 2 1973 cu ilde Na Afro aziatskih oftalmologicheskih kongressah kitablari nesr olunmusdur Vefatindan 3 il sonra 1977 ci ilde U Musabeyovanin iller serf etdiyi Refraksiya akkomodasiya ve optik suselerin teyini Baki 1977 R M Axundova ile birlikde kitabi isiq uzu gordu Sohreti alim U Musabeyova olke serhedlerinden xeyli kenara cixmis 1970 ci illerde xaricde o cumleden Amerika Ingiltere Yaponiya Fransa Turkiye ve bir sira ereb olkelerinde en cox eseri cap olunmus yegane azerbaycanli oftalmoloq olmusdur Lenin ordeni ve medallarla teltif edilmisdi Kitablari Redakte Qebele sultanlarinin yadigari 1960 ci ilde U Musabeyovanin Sovet hakimiyyeti illerinde Azerbaycanda oftalmologiyanin nailiyyetleri kitabi isiq uzu gorur 1962 ci ilde Vizit k amerikancam Baku 1962 1973 cu ilde Na Afro aziatskih oftalmologicheskih kongressah 1977 ci ilde U Musabeyovanin iller serf etdiyi Refraksiya akkomodasiya ve optik suselerin teyini Baki 1977 R M Axundova ile birlikde Istinadlar Redakte Selale Mehyeddinqizi Qebele Qafqazin incisi Baki Oguz Eli 2009 Rena Seferova Numunevi heyat yolu gorkemli oftalmoloq alim Umnise Musabeyova haqqinda Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi 2016 Baki 2016 S 77 88Menbe Redaktehttp www gender az org index az shtml id main 16 amp id sub 76 amp id sub sub 120Rena Seferova Numunevi heyat yolu gorkemli oftalmoloq alim Umnise Musabeyova haqqinda S 77 88 Milli Azerbaycan Tarixi Muzeyi 2016 Baki 2016 Menbe https az wikipedia org w index php title Umnise Musabeyova amp oldid 5506357, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.