fbpx
Wikipedia

Uluq Məhəmməd

Uluğ Məhəmməd xan (tatarca: Oluğ Möxämmät ,d. ? – ö. 1445) – 1419-1420, 1421-1423, 1427-1437-ci illərdə Qızıl Orda xanı, 1438-1445-ci illər arasında Kazan xanlığının xanı.

Uluq Məhəmməd
Oluğ Möxämmäd
Kazan xanlığının I xanı
1437 — 1445
Xələfi Mahmud
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 1405
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Atası Cəlaləddin xan
Uşağı

Həyatı

Çingiz xanın oğlu Cucinin oğlu Toka Temurun nəslindən İçkili Həsənin oğludur. Cabbar Berdi xanın, sonrasında da xanlığı pərdə arxaısnda idarə edəm Edige Mirzənin 1419-cu ildə yaşanan iç müdaxilə nəticəsində öldürülməsindən sonra Qızıl Orda xanı olmuşdur.

1445-ci ildə səfərdən geri dönərkən anidən ölən Uluğ Məhəmməd bəzi fikirlərə görə, oğlu Mahmud (Mahmuted) tərəfindən öldürülmüşdür.

Hakimiyyəti

Ancaq Uluğ Məhəmməd xan xanlığı Cabbar Berdi xanın oğlu Dövlət Verdi ilə ayrı-ayrı idarə etməkdə idi. Sarayda hökm sürən Uluğ Məhəmməd 1420-ci ildə Dövlət Berdinin şəhəri mühasirəyə almasından sonra xanlığın şimalına doğru çəkilməyə məcbur oldu. Bununla birlikdə, hələ Qızıl Orda torpaqlarında təsirini davam etdirən taxt mübarizəsi zamanı Barak xan ilə edilən döyüşü uduzduqdan sonra 1423-cü ildə Litva hersoqu Vytautasa sığınmağa məcbur oldu. 1427-ci ildə Barak xan sui-qəsd nəticəsində öldükdən sonra Krımda öz hakimiyyətini elan edən Dövlət Berdinin üzərinə yürüş edərək onu Krımdan uzaqlaşdırdı. Litva hersoqu Vytautasın dəstəyi ilə Qızıl Orda taxtını yenidən ələ keçirsə də, əvvəl rusların dəstəklədiyi I Seyid Əhməd ilə mübarizə apardı. Sonra da Kiçik Məhəmməd qarşısında dayana bilmərəyək, 1436-cı ildə Krımda hakimiyyət quran Hacı Gərayın yanına sığınmağa məcbur oldu. Ancaq burda da yaşanan narahatlıqdan sonra Uluğ Məhəmməd xan ailəsi və çoxu qadın və uşaqlardan ibarət 3 min tərəfdarımı yanına alaraq Tulaya yaxın kiçik şəhər olan Belevə yerləşdi. Bundan narahat olan Moskva knyazı II Vasilinin onun üzərinə göndərdiyi qoşuna məğlub oldu. Ancaq həmin il 5 dekabrda yenidən yaşanan döyüşdə qalib gələrək Belevə hakim oldu. Bu uğurundan sonra Volqa ətraflarında irəliləyişini davam etdirərək torpaqlarını genişlətməyə başladı. 1438-ci ildə Kazana çataraq, şəhəri ələ keçirdi və daha sonra bölgədəki torpaqları da Kazana qataraq Kazan xanlığının təməllərini atdı. 1439-cu ildə təşkil etdiyi səfərdə Nijni Novqorodu ələ keçirməsindən sonra Kolomna vı Moskvanıın kənar yerlərini yağmaladı. Bir müddət sakit dövr yaşadıqdan sonra yenidən ruslar üzərinə səfər təşkil etdi. Oğlu Mahmud öndərliyindəki ordusu 1445-ci ilin iyulunda Suzdal yaxınlarında baş verən döyüşdə də II Vasilini məğlub edərək əsir aldı. Bu sayədə Moskva knyazlığı Kazan xanlığına tabe hala gətirildi. Bundan əlavə, Moskvanı nəzarəti altında tutmaq məqsədiylə, Meşçerski Qorodets şəhərində xanlıq qurulmasını və başına da oğlu Qasımın soyundan birinin keçirilməsini əmr etdi. Bu xanlıq da sonralar oğlu Qasıma ithafən Qasım xanlığı adı ilə anıldı.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Bosworth, Clifford Edmund, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, səh - 253. Edinburgh University Press, 2004.
  2. Bosworth, Clifford Edmund, The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual, səh - 253. Edinburgh University Press, 2004.
  3. Howorth, Henry Hoyle, History of the Mongols from the 9th to the 19th Century: Part 2: The So-Called Tartars of Russia and Central Asia, səh - 449. Adamant Media Corporation, 2006.

uluq, məhəmməd, uluğ, məhəmməd, tatarca, oluğ, möxämmät, 1445, 1419, 1420, 1421, 1423, 1427, 1437, illərdə, qızıl, orda, xanı, 1438, 1445, illər, arasında, kazan, xanlığının, xanı, oluğ, möxämmädkazan, xanlığının, xanı1437, 1445xələfi, mahmudşəxsi, məlumatlard. Ulug Mehemmed xan tatarca Olug Moxammat d o 1445 1419 1420 1421 1423 1427 1437 ci illerde Qizil Orda xani 1 1438 1445 ci iller arasinda Kazan xanliginin xani Uluq MehemmedOlug MoxammadKazan xanliginin I xani1437 1445Xelefi MahmudSexsi melumatlarDogum tarixi 1405Vefat tarixi 1445Vefat yeri Kazan Qazan xanligiAtasi Celaleddin xanUsagi Mahmud Mundericat 1 Heyati 2 Hakimiyyeti 3 Hemcinin bax 4 IstinadlarHeyati RedakteCingiz xanin oglu Cucinin oglu Toka Temurun neslinden Ickili Hesenin ogludur 2 Cabbar Berdi xanin sonrasinda da xanligi perde arxaisnda idare edem Edige Mirzenin 1419 cu ilde yasanan ic mudaxile neticesinde oldurulmesinden sonra Qizil Orda xani olmusdur 3 1445 ci ilde seferden geri donerken aniden olen Ulug Mehemmed bezi fikirlere gore oglu Mahmud Mahmuted terefinden oldurulmusdur Hakimiyyeti RedakteAncaq Ulug Mehemmed xan xanligi Cabbar Berdi xanin oglu Dovlet Verdi ile ayri ayri idare etmekde idi Sarayda hokm suren Ulug Mehemmed 1420 ci ilde Dovlet Berdinin seheri muhasireye almasindan sonra xanligin simalina dogru cekilmeye mecbur oldu Bununla birlikde hele Qizil Orda torpaqlarinda tesirini davam etdiren taxt mubarizesi zamani Barak xan ile edilen doyusu uduzduqdan sonra 1423 cu ilde Litva hersoqu Vytautasa siginmaga mecbur oldu 1427 ci ilde Barak xan sui qesd neticesinde oldukden sonra Krimda oz hakimiyyetini elan eden Dovlet Berdinin uzerine yurus ederek onu Krimdan uzaqlasdirdi Litva hersoqu Vytautasin desteyi ile Qizil Orda taxtini yeniden ele kecirse de evvel ruslarin desteklediyi I Seyid Ehmed ile mubarize apardi Sonra da Kicik Mehemmed qarsisinda dayana bilmereyek 1436 ci ilde Krimda hakimiyyet quran Haci Gerayin yanina siginmaga mecbur oldu Ancaq burda da yasanan narahatliqdan sonra Ulug Mehemmed xan ailesi ve coxu qadin ve usaqlardan ibaret 3 min terefdarimi yanina alaraq Tulaya yaxin kicik seher olan Beleve yerlesdi Bundan narahat olan Moskva knyazi II Vasilinin onun uzerine gonderdiyi qosuna meglub oldu Ancaq hemin il 5 dekabrda yeniden yasanan doyusde qalib gelerek Beleve hakim oldu Bu ugurundan sonra Volqa etraflarinda irelileyisini davam etdirerek torpaqlarini genisletmeye basladi 1438 ci ilde Kazana cataraq seheri ele kecirdi ve daha sonra bolgedeki torpaqlari da Kazana qataraq Kazan xanliginin temellerini atdi 1439 cu ilde teskil etdiyi seferde Nijni Novqorodu ele kecirmesinden sonra Kolomna vi Moskvaniin kenar yerlerini yagmaladi Bir muddet sakit dovr yasadiqdan sonra yeniden ruslar uzerine sefer teskil etdi Oglu Mahmud onderliyindeki ordusu 1445 ci ilin iyulunda Suzdal yaxinlarinda bas veren doyusde de II Vasilini meglub ederek esir aldi Bu sayede Moskva knyazligi Kazan xanligina tabe hala getirildi Bundan elave Moskvani nezareti altinda tutmaq meqsediyle Mescerski Qorodets seherinde xanliq qurulmasini ve basina da oglu Qasimin soyundan birinin kecirilmesini emr etdi Bu xanliq da sonralar oglu Qasima ithafen Qasim xanligi adi ile anildi Hemcinin bax RedakteKazan xanligi Qizil Orda xanligiIstinadlar Redakte Bosworth Clifford Edmund The New Islamic Dynasties A Chronological and Genealogical Manual seh 253 Edinburgh University Press 2004 Bosworth Clifford Edmund The New Islamic Dynasties A Chronological and Genealogical Manual seh 253 Edinburgh University Press 2004 Howorth Henry Hoyle History of the Mongols from the 9th to the 19th Century Part 2 The So Called Tartars of Russia and Central Asia seh 449 Adamant Media Corporation 2006 Menbe https az wikipedia org w index php title Uluq Mehemmed amp oldid 5578099, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.