Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Təhsil hüququ — “ikinci nəsil” insan hüquqlarından biri (sosial-iqtisadi və mədəni; ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi aspekti birinci nəslin vətəndaş hüququ sayıla bilər). BMT-nin İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar Komitəsi təhsil hüququnun dörd əsas xarakteristikasını müəyyən edir: mövcudluq, əlçatanlıq (ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi, fiziki və iqtisadi əlçatanlıq), təhsilin məqbulluğu və uyğunlaşması. Həmçinin “təhsil hüququ yalnız müəllimlərin və tələbələrin akademik azadlığı olduqda həyata keçirilə bilər.” Təhsil hüququnun əhatə dairəsi müxtəlif təhsil səviyyələri üçün fərqli ola bilər - məsələn, İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt icbari və pulsuz ibtidai təhsili nəzərdə tutur, lakin yalnız ödənişsiz ali təhsilin mərhələli şəkildə tətbiqini nəzərdə tutur. Burada ayrı-ayrılıqda təhsil azadlığı önə çıxa bilər.
Tənzimləyici çərçivə
Təhsil hüququ İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar Haqqında Beynəlxalq Paktın 13 və 14-cü maddələrində, Uşaq Hüquqları haqqında Konvensiyanın 28 və 29-cu maddələrində təsbit olunmuş İnsan Hüquqları haqqında Ümumi Bəyannamənin 26-cı maddəsində elan edilmişdir. Təhsil hüququ İnsan və Əsas azadlıqların Müdafiəsi üzrə Avropa Konvensiyasının Birinci Protokolunun 2-ci maddəsi, Yenidən İşlənmiş Avropa Sosial Xartiyasının 17-ci maddəsi, İnsan Hüquqları üzrə Amerika Konvensiyasına San Salvador Protokolunun 13-cü maddəsi, Afrika Xartiyasının 17-ci maddəsi İnsan və Xalqların Hüquqları, Uşaq Hüquqları və Rifahı üzrə Afrika Xartiyasının 11-ci maddəsi, Rusiya Konstitusiyasının 43-cü maddəsində, Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının 421-ci maddəsində, Latviya Konstitusiyasının 112-ci maddəsində, Tacikistan Konstitusiyasının 41-ci maddəsində təsbit edilmişdir.
Məhkəmə təcrübəsi
Beynəlxalq məhkəmə orqanlarında təhsil hüququ ilə bağlı ən mühüm işlərə (ən çox ondan istifadə zamanı ayrı-seçkiliyin qadağan edilməsinə dair) Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Haqları Komitəsində Polşa и Албании və Albaniyada azlıqların məktəblərinə dair Belçika linqvistik işi (1968), Kjeldsen, Busk Madsen and Pedersen v. Denmark (1976), Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsində D. H. və digərləri Çexiyaya qarşı (2007), Hartikainen v. Finland işi (1981) və Ueldmen Kanadaya qarşı (1999) baxılmışdır.
ABŞ Ali Məhkəməsində belə işlərə Mayer Nebraskaya qarşı (1923), Pirs Sisterhooda qarşı (1925), Braun Təhsil Şurasına qarşı (1954), Qriffin Şahzadə Edvard Məktəb Şurasına qarşı (1964), Qrin Nyu Kent qraflığı təhsil şurasına qarşı (1968), Viskonsin Yoderə qarşı (1972), Müstəqil San Antoniyo Məktəb dairəsi Rodriqesə qarşı (1973), Aylend Tris Məktəb Dairəsi Pikoya qarşı (1982), Playler Douya qarşı (1982) kimi məhkəmə iddiaları daxildir. Latviya Konstitusiya Məhkəməsində Təhsil Qanununun 9 (2005) və 59 (2005) maddələri üzrə işlər olmuşdur.
Tarix
Yakobin Konstitusiyasının İnsan və Vətəndaş Hüquqları Bəyannaməsinin 22-ci maddəsi (1793) təhsili hər kəs üçün əlçatan etmək üçün cəmiyyətin qarşısında vəzifəsini qoyur. 1848-ci il Almaniyanın Frankfurt Konstitusiyasının 157-ci maddəsi pulsuz ibtidai təhsili nəzərdə tuturdu.
Konstitusiya səviyyəsində təhsil hüququnu ilk dəfə Meksika təsis edir (1917-ci ildə).
Rusiyada təhsilə çıxış 1918-ci il RSFSR Konstitusiyasının 17-ci maddəsi ilə konstitusiya səviyyəsində dövlətin vəzifəsi kimi tanınıb. Təhsil hüququ dövlətin öhdəlikləri göstərilməklə ilk dəfə SSRİ-nin 1936-cı il Konstitusiyasının 121-ci maddəsində təsbit edilmişdir.
Ədəbiyyat
Beiter K. D. The Protection of the Right to Education by International Law Leiden, Boston: Martinus Nijhoff Publishers, 2005. , 9789004147041
Mənbə
- Специальный докладчик ООН по праву на образованиеArxivləşdirilib 2010-06-18 at the Wayback Machine (ing.)
- Проект «Право на образование» (ing.)
- «План мероприятий по начальному образованию». Замечание общего порядка № 11 Комитета по экономическим, социальным и культурным правам, 1999
- «Право на образование». Замечание общего порядка № 13 Комитета по экономическим, социальным и культурным правам, 1999
- Конвенция о борьбе с дискриминацией в области образования, ЮНЕСКО, 1960 и протокол об учреждении комиссии примирения и добрых услуг к данной конвенции, 1962
- Гаагские рекомендации о правах национальных меньшинств на образование и пояснительная записка, ОБСЕ, 1996
- Комментарий по вопросам образования в свете Рамочной конвенции о защите национальных меньшинств, Совет Европы, 2006
- Право на образование согласно Европейской социальной хартии, 2006 (ing.)
İstinadlar
- «Право на образование». Замечание общего порядка № 13 Комитета по экономическим, социальным и культурным правам Arxivləşdirilib 2005-11-21 at the Wayback Machine, 1999
- Решения ППМП о немецких школах в Верхней Силезии: 1928 Arxivləşdirilib 2009-01-18 at the Wayback Machine, 1931 Arxivləşdirilib 2009-01-18 at the Wayback Machine (ing.)
- PCIJ advisory opinion in case "Minority schools in Albania", Greece v. Albania Arxivləşdirilib 2009-01-18 at the Wayback Machine (ing.)
- "Кьелдсен (Kjeldsen), Буск Мадсен (Busk Madsen) и Педерсен (Pedersen) против Дании. Судебное решение от 7 декабря 1976 г. (выдержки)". 2009-01-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-31.
- Соображения КПЧ ООН по сообщению № 40/1978 Arxivləşdirilib 2009-01-16 at the Wayback Machine (ing.)
- "Решение КС Латвии по делу № 2004-18-0106". 2007-09-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-25.
- "Решение КС Латвии по делу № 2005-02-0106". 2008-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-25.
- Declaration of the Rights of Man and Citizen from the Constitution of Year I (1793) Arxivləşdirilib 2010-08-29 at the Wayback Machine (ing.)
- "Право на образование // Большой юридический словарь ОНЛАЙН". 2008-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-01-15.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tehsil huququ ikinci nesil insan huquqlarindan biri sosial iqtisadi ve medeni ayri seckiliye yol verilmemesi aspekti birinci neslin vetendas huququ sayila biler BMT nin Iqtisadi Sosial ve Medeni Huquqlar Komitesi tehsil huququnun dord esas xarakteristikasini mueyyen edir movcudluq elcatanliq ayri seckiliye yol verilmemesi fiziki ve iqtisadi elcatanliq tehsilin meqbullugu ve uygunlasmasi Hemcinin tehsil huququ yalniz muellimlerin ve telebelerin akademik azadligi olduqda heyata kecirile biler Tehsil huququnun ehate dairesi muxtelif tehsil seviyyeleri ucun ferqli ola biler meselen Iqtisadi Sosial ve Medeni Huquqlar haqqinda Beynelxalq Pakt icbari ve pulsuz ibtidai tehsili nezerde tutur lakin yalniz odenissiz ali tehsilin merheleli sekilde tetbiqini nezerde tutur Burada ayri ayriliqda tehsil azadligi one cixa biler Tenzimleyici cerciveTehsil huququ Iqtisadi Sosial ve Medeni Huquqlar Haqqinda Beynelxalq Paktin 13 ve 14 cu maddelerinde Usaq Huquqlari haqqinda Konvensiyanin 28 ve 29 cu maddelerinde tesbit olunmus Insan Huquqlari haqqinda Umumi Beyannamenin 26 ci maddesinde elan edilmisdir Tehsil huququ Insan ve Esas azadliqlarin Mudafiesi uzre Avropa Konvensiyasinin Birinci Protokolunun 2 ci maddesi Yeniden Islenmis Avropa Sosial Xartiyasinin 17 ci maddesi Insan Huquqlari uzre Amerika Konvensiyasina San Salvador Protokolunun 13 cu maddesi Afrika Xartiyasinin 17 ci maddesi Insan ve Xalqlarin Huquqlari Usaq Huquqlari ve Rifahi uzre Afrika Xartiyasinin 11 ci maddesi Rusiya Konstitusiyasinin 43 cu maddesinde Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinin 421 ci maddesinde Latviya Konstitusiyasinin 112 ci maddesinde Tacikistan Konstitusiyasinin 41 ci maddesinde tesbit edilmisdir Mehkeme tecrubesiBeynelxalq mehkeme orqanlarinda tehsil huququ ile bagli en muhum islere en cox ondan istifade zamani ayri seckiliyin qadagan edilmesine dair Birlesmis Milletler Teskilatinin Insan Haqlari Komitesinde Polsa i Albanii ve Albaniyada azliqlarin mekteblerine dair Belcika linqvistik isi 1968 Kjeldsen Busk Madsen and Pedersen v Denmark 1976 Avropa Insan Huquqlari Mehkemesinde D H ve digerleri Cexiyaya qarsi 2007 Hartikainen v Finland isi 1981 ve Ueldmen Kanadaya qarsi 1999 baxilmisdir ABS Ali Mehkemesinde bele islere Mayer Nebraskaya qarsi 1923 Pirs Sisterhooda qarsi 1925 Braun Tehsil Surasina qarsi 1954 Qriffin Sahzade Edvard Mekteb Surasina qarsi 1964 Qrin Nyu Kent qrafligi tehsil surasina qarsi 1968 Viskonsin Yodere qarsi 1972 Musteqil San Antoniyo Mekteb dairesi Rodriqese qarsi 1973 Aylend Tris Mekteb Dairesi Pikoya qarsi 1982 Playler Douya qarsi 1982 kimi mehkeme iddialari daxildir Latviya Konstitusiya Mehkemesinde Tehsil Qanununun 9 2005 ve 59 2005 maddeleri uzre isler olmusdur TarixYakobin Konstitusiyasinin Insan ve Vetendas Huquqlari Beyannamesinin 22 ci maddesi 1793 tehsili her kes ucun elcatan etmek ucun cemiyyetin qarsisinda vezifesini qoyur 1848 ci il Almaniyanin Frankfurt Konstitusiyasinin 157 ci maddesi pulsuz ibtidai tehsili nezerde tuturdu Konstitusiya seviyyesinde tehsil huququnu ilk defe Meksika tesis edir 1917 ci ilde Rusiyada tehsile cixis 1918 ci il RSFSR Konstitusiyasinin 17 ci maddesi ile konstitusiya seviyyesinde dovletin vezifesi kimi taninib Tehsil huququ dovletin ohdelikleri gosterilmekle ilk defe SSRI nin 1936 ci il Konstitusiyasinin 121 ci maddesinde tesbit edilmisdir EdebiyyatBeiter K D The Protection of the Right to Education by International Law Leiden Boston Martinus Nijhoff Publishers 2005 ISBN 9004147047 9789004147041MenbeSpecialnyj dokladchik OON po pravu na obrazovanieArxivlesdirilib 2010 06 18 at the Wayback Machine ing Proekt Pravo na obrazovanie ing Plan meropriyatij po nachalnomu obrazovaniyu Zamechanie obshego poryadka 11 Komiteta po ekonomicheskim socialnym i kulturnym pravam 1999 Pravo na obrazovanie Zamechanie obshego poryadka 13 Komiteta po ekonomicheskim socialnym i kulturnym pravam 1999 Konvenciya o borbe s diskriminaciej v oblasti obrazovaniya YuNESKO 1960 i protokol ob uchrezhdenii komissii primireniya i dobryh uslug k dannoj konvencii 1962 Gaagskie rekomendacii o pravah nacionalnyh menshinstv na obrazovanie i poyasnitelnaya zapiska OBSE 1996 Kommentarij po voprosam obrazovaniya v svete Ramochnoj konvencii o zashite nacionalnyh menshinstv Sovet Evropy 2006 Pravo na obrazovanie soglasno Evropejskoj socialnoj hartii 2006 ing Istinadlar Pravo na obrazovanie Zamechanie obshego poryadka 13 Komiteta po ekonomicheskim socialnym i kulturnym pravam Arxivlesdirilib 2005 11 21 at the Wayback Machine 1999 Resheniya PPMP o nemeckih shkolah v Verhnej Silezii 1928 Arxivlesdirilib 2009 01 18 at the Wayback Machine 1931 Arxivlesdirilib 2009 01 18 at the Wayback Machine ing PCIJ advisory opinion in case Minority schools in Albania Greece v Albania Arxivlesdirilib 2009 01 18 at the Wayback Machine ing Keldsen Kjeldsen Busk Madsen Busk Madsen i Pedersen Pedersen protiv Danii Sudebnoe reshenie ot 7 dekabrya 1976 g vyderzhki 2009 01 16 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 01 31 Soobrazheniya KPCh OON po soobsheniyu 40 1978 Arxivlesdirilib 2009 01 16 at the Wayback Machine ing Reshenie KS Latvii po delu 2004 18 0106 2007 09 30 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 01 25 Reshenie KS Latvii po delu 2005 02 0106 2008 12 10 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 01 25 Declaration of the Rights of Man and Citizen from the Constitution of Year I 1793 Arxivlesdirilib 2010 08 29 at the Wayback Machine ing Pravo na obrazovanie Bolshoj yuridicheskij slovar ONLAJN 2008 04 01 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 01 15