Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Samanlıq güldəfnəsi (lat. Trigonella foenum-graecum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güldəfnə cinsinə aid bitki növü.
| Samanlıq güldəfnəsi | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Samanlıq güldəfnəsi | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Vətənı Yaxın Şərq, Xüsusən Suriya, Cənubi-Qərbi Avropa, Hindistan və Çindir.
Çindən Aralıq dəniziniə qədər geniş sahəyə yayılıb. Toxumları və bəzi ölkələrdə yaşıl yarpaqları göyərti kimi istifadə olunmaqdadır. Dadı acıtəhər və ətirlidir. Efirində 40 növ maddə tapılır. Qədimdən Orta Şərq ve Hind mətbəxində istifadə olunmaqdadır.
Xüsusiyyətləri
Sarə-kəhrəba rəngli rombşəkilli güldəfnə toxumları, adətən şoraba və pastaların hazırlanmasında isitfadə olunur. Xüsusən Hindistan subkontinentinin mətbəxində rast olunur. Yarpaqlarından və güldəfnəin cücərtilərindən göyərti kimi və ya qurudularaq istifadə olunur, xörəklərə isə ədviyyat kimi əlavə olunur. Qurudulmış yarpaqları acı dada və güclü səciyyəvi qoxuya malikdir.
Məişətdə
Hindistanda, güldəfnə toxumları qatıq ilə qarışdırılaraq və saç üçün kondisioner kimi istifadə edilir. Türkiyədə, güldəfnə (çemen ot) sarımsaq və qırmızı bibərlə pastırma deyilən xörəyin üzərinə əlavə olunur. İranda Şambəlilə adlanaraq Görmə Səbzi deyilən xörəkdə istifadə olunur. Ərəblər isə onu halvaya qatırlar.
Toxumları
Güldəfnə toxumları qalaktomannan-polisaxaridin zəngin mənbəyidir. Tərkibində həmçinin yüksək nisbətdə saponinlərə (diosgenin, yamogenin, qitogenin, tiqogenin və neotiqogen) rast gəlmək olur. Güldəfnə digər bioloji aktiv elementləri - bitki mənşəli seliyi, efir yağlarını, xolin və triqonellin kimi alkaloidləri özündə saxlayır. Hətta kiçik miqdarda qəbul edilmiş güldəfnə orqanizmdə tər və sidiklə ixrac olunaraq spesifik qoxusunu büruzə verir. Qurudulmuş toxumları zirənin dadına yaxın, amma bir qədər xüsusi acılığa malik dad verir.
Tibbdə
Güldəfnə toxumu ana südünü artırmaq üçün geniş istifadə olunur. Tədqiqatlar göstərmişdir ki, güldəfnə ana südü istehsalının güclü stimulyatorudur və onun istifadəsi zamanı südün miqdarında artım 900% kimi yüksək nəticələr müşahidə olunmuşdur. Güldəfnə həmçinin həzmi asanlaşdırır, qanda xolsterinin və triqliseridlərin miqdarınnı azaldır. Tip-1 və tip-2 diabet xəstlərdə metabolik simptomları azaldır. Təcrübələr həmçinin süd vəzisi və bağırsaq xərçənginə qarşı və eləcə də qaraciyər qoruyucu effektinin olduğunu sübut edir. Hərarət salıcı təsirə malikdir.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 777.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Samanliq guldefnesi lat Trigonella foenum graecum bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesinin guldefne cinsine aid bitki novu Samanliq guldefnesiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Triba Cins GuldefneNov Samanliq guldefnesiBeynelxalq elmi adiTrigonella foenum graecum L 1753Sekil axtarisiITIS 505590NCBI 78534EOL 703366 Veteni Yaxin Serq Xususen Suriya Cenubi Qerbi Avropa Hindistan ve Cindir Cinden Araliq denizinie qeder genis saheye yayilib Toxumlari ve bezi olkelerde yasil yarpaqlari goyerti kimi istifade olunmaqdadir Dadi aciteher ve etirlidir Efirinde 40 nov madde tapilir Qedimden Orta Serq ve Hind metbexinde istifade olunmaqdadir XususiyyetleriSare kehreba rengli rombsekilli guldefne toxumlari adeten soraba ve pastalarin hazirlanmasinda isitfade olunur Xususen Hindistan subkontinentinin metbexinde rast olunur Yarpaqlarindan ve guldefnein cucertilerinden goyerti kimi ve ya qurudularaq istifade olunur xoreklere ise edviyyat kimi elave olunur Qurudulmis yarpaqlari aci dada ve guclu seciyyevi qoxuya malikdir MeisetdeHindistanda guldefne toxumlari qatiq ile qarisdirilaraq ve sac ucun kondisioner kimi istifade edilir Turkiyede guldefne cemen ot sarimsaq ve qirmizi biberle pastirma deyilen xoreyin uzerine elave olunur Iranda Sambelile adlanaraq Gorme Sebzi deyilen xorekde istifade olunur Erebler ise onu halvaya qatirlar ToxumlariGuldefne toxumlari qalaktomannan polisaxaridin zengin menbeyidir Terkibinde hemcinin yuksek nisbetde saponinlere diosgenin yamogenin qitogenin tiqogenin ve neotiqogen rast gelmek olur Guldefne diger bioloji aktiv elementleri bitki menseli seliyi efir yaglarini xolin ve triqonellin kimi alkaloidleri ozunde saxlayir Hetta kicik miqdarda qebul edilmis guldefne orqanizmde ter ve sidikle ixrac olunaraq spesifik qoxusunu buruze verir Qurudulmus toxumlari zirenin dadina yaxin amma bir qeder xususi aciliga malik dad verir TibbdeGuldefne toxumu ana sudunu artirmaq ucun genis istifade olunur Tedqiqatlar gostermisdir ki guldefne ana sudu istehsalinin guclu stimulyatorudur ve onun istifadesi zamani sudun miqdarinda artim 900 kimi yuksek neticeler musahide olunmusdur Guldefne hemcinin hezmi asanlasdirir qanda xolsterinin ve triqliseridlerin miqdarinni azaldir Tip 1 ve tip 2 diabet xestlerde metabolik simptomlari azaldir Tecrubeler hemcinin sud vezisi ve bagirsaq xercengine qarsi ve elece de qaraciyer qoruyucu effektinin oldugunu subut edir Heraret salici tesire malikdir IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 777 Hemcinin bax