Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Trautfetter ağcaqayını (lat. Acer heldreichii subsp. trautvetteri) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin ağcaqayın cinsinin acer heldreichii növünə aid bitki yarımnövü.
| Trautfetter ağcaqayını | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Yarımnöv: Trautfetter ağcaqayını | ||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
| ||||
Ümumi yayılması
Rusiya (Dağıstan), Türkiyə və Qafqazda yayılımışdır.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqaz (Quba) və Kiçik Qafqazın (Qarabağ) şimal hissələrində meşələrin yuxarı sərhədlərində seyrək ağcaqayın meşəliyi şəklində rast gəlinir. Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU D2.
Bitdiyi yer
Dəniz səviyyəsindən 1600–2500 m yüksəklikdə olan meşələrdə kiçik sahələrdə rast gəlinir.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda arealı geniş deyildir
Çoxalması
Toxum və kök pöhrələri ilə çoxalır.
Bioloji xüsusiyyətləri
Təbiətdə hündürlüyü 20 m-ə çatan geniş çətirli ağacdır. Yarpaqları çox da dərin olmayan 5 dilimlidir. Gövdəsinin qabığı hamar və boz rəngdədir. Üzəri dairəvi və ya uzunsov mərcilərlə örtülüdür. Tumurcuqlarının ucu iti yumurtavarıdır. 7–18 mm uzunluqdadır. Yarpaqları 5 dilmli olub, 9–14 sm uzunluqda və 11–16 sm enindədir. Üstdən tünd-yaşıl, bulanıq rəngli və çılpaqdır, altdan açıqyaşıl rəngdədir. Yarpaqlar cavan vaxtı tükcüklərlə örtülü olur. Sonradan isə bu tükcüklər yarpaqlarının damarlarının künclərində qalmış olur. Dilimləri itiləşmiş, üstdən yumurtavari-rombik, oturacağı isə nizəvari ensizləşəndir. Yanlardan, adətən, iki cütü iridişlidir. Alt dişlər üstdəkilərdən xeyli xırdadır. Dilimlərin yanları xırda, iridişlidir. Çiçək qrupu 7 sm uzunluqda və 5 sm enində başcıqlar halında dik oturandır. Çiçək oxu və çiçək qrupunun saplağı çılpaqdır. Çiçəkyanlıqları 15–18 mm uzunluqda olub geri əyiləndir. Çiçəkləri ağımtıl-yaşıl rəngdə olub, 10 mm diametrdədir. Qanadlı meyvələri 5–7 sm uzunluqda olub, paralel yerləşmişdir və bəzən qanadların ucları bir-birinə toxunmuş olur. Meyvələri yetişdikdə qonur qırmızı və ya qırmızı rəng alır. Yetişmiş fındıqcıqlar qonur, şiş, cavan vaxtı tükcüklərlə örtülü, sonradan çılpaq olur. Meyvəsi qanadlıdır, qanadları paralel yerləşməklə bəzən ucları bir-birinə toxunur. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvəsi sentyabrda yetişir.
Çoxalması
Təbiətdə əsasən generativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatın dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətinin təsiridir.
Becərilməsi
Bəzəkli olmasına görə park və bağlarda əkilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur.
Zəruri qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı kitabı"na salınmasına ehtiyac vardır.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Trautfetter agcaqayini lat Acer heldreichii subsp trautvetteri bitkiler aleminin sabunagacicicekliler destesinin sabunagacikimiler fesilesinin agcaqayin cinsinin acer heldreichii novune aid bitki yarimnovu Trautfetter agcaqayiniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste SabunagaciciceklilerFesile SabunagacikimilerYarimfesile Cins AgcaqayinNov Acer heldreichiiYarimnov Trautfetter agcaqayiniBeynelxalq elmi adiAcer heldreichii subsp trautvetteri A E Murray 1982Sekil axtarisiUmumi yayilmasiRusiya Dagistan Turkiye ve Qafqazda yayilimisdir Azerbaycanda yayilmasiBoyuk Qafqaz Quba ve Kicik Qafqazin Qarabag simal hisselerinde meselerin yuxari serhedlerinde seyrek agcaqayin meseliyi seklinde rast gelinir Azerbaycanin nadir bitkisidir VU D2 Bitdiyi yerDeniz seviyyesinden 1600 2500 m yukseklikde olan meselerde kicik sahelerde rast gelinir Tebii ehtiyatiAzerbaycanda areali genis deyildirCoxalmasiToxum ve kok pohreleri ile coxalir Bioloji xususiyyetleriTebietde hundurluyu 20 m e catan genis cetirli agacdir Yarpaqlari cox da derin olmayan 5 dilimlidir Govdesinin qabigi hamar ve boz rengdedir Uzeri dairevi ve ya uzunsov mercilerle ortuludur Tumurcuqlarinin ucu iti yumurtavaridir 7 18 mm uzunluqdadir Yarpaqlari 5 dilmli olub 9 14 sm uzunluqda ve 11 16 sm enindedir Ustden tund yasil bulaniq rengli ve cilpaqdir altdan aciqyasil rengdedir Yarpaqlar cavan vaxti tukcuklerle ortulu olur Sonradan ise bu tukcukler yarpaqlarinin damarlarinin kunclerinde qalmis olur Dilimleri itilesmis ustden yumurtavari rombik oturacagi ise nizevari ensizlesendir Yanlardan adeten iki cutu iridislidir Alt disler ustdekilerden xeyli xirdadir Dilimlerin yanlari xirda iridislidir Cicek qrupu 7 sm uzunluqda ve 5 sm eninde basciqlar halinda dik oturandir Cicek oxu ve cicek qrupunun saplagi cilpaqdir Cicekyanliqlari 15 18 mm uzunluqda olub geri eyilendir Cicekleri agimtil yasil rengde olub 10 mm diametrdedir Qanadli meyveleri 5 7 sm uzunluqda olub paralel yerlesmisdir ve bezen qanadlarin uclari bir birine toxunmus olur Meyveleri yetisdikde qonur qirmizi ve ya qirmizi reng alir Yetismis findiqciqlar qonur sis cavan vaxti tukcuklerle ortulu sonradan cilpaq olur Meyvesi qanadlidir qanadlari paralel yerlesmekle bezen uclari bir birine toxunur May iyun aylarinda cicekleyir meyvesi sentyabrda yetisir CoxalmasiTebietde esasen generativ yolla coxalir Tebii ehtiyatin deyisilmesi sebebleriBaslica olaraq insan fealiyyetinin tesiridir BecerilmesiBezekli olmasina gore park ve baglarda ekilir Qebul edilmis qoruma tedbirleriQebul edilmis qoruma tedbiri yoxdur Zeruri qoruma tedbirleriAzerbaycanin Qirmizi kitabi na salinmasina ehtiyac vardir IstinadlarHemcinin bax