Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Bu məqaləni lazımdır. (oktyabr 2022) |
Bu məqalə uyğun deyil. |
Tiazol və ya 1,3-tiazol — tərkibində həm kükürd, həm də azot saxlayan heterosiklik birləşmədir; "tiazol" termini tiazolun törəmələrinin böyük ailəsinə aiddir. Tiazolun özü piridinə bənzər qoxuya və C3H3NS molekulyar formuluna malik açıq sarı rəngli mayedir. Tiazol halqası tiamin (B1) vitamininin tərkib hissəsidir.
| Tiazol | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Kimyəvi formulu | C₃H₃NS |
| Molyar kütlə | 0 kq |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | −33 °C |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 288-47-1 |
| PubChem | 9256 |
| ChEBI | 43732 |
| ChemSpider | 8899 |
Molekulyar və elektron quruluşu
Tiazollar azolların, imidazol və oksazolların daxil olduğu heterotsiklik birləşmələrin üzvlərindən biridir. Tiazol da funksional qrup hesab edilə bilər. Oksazollarla əlaqəli birləşmələrdir, kükürd oksigenlə əvəz olunur. Tiazollar struktur olaraq imidazollara bənzəyir, imidazoldan fərqli olaraq tiazolda bir kükürd atomu azotla əvəz olunur. Tiazol həlqəsi plenar və aromatikdir. Tiazollar müvafiq oksazollardan daha böyük pi-elektron delokalizasiyası ilə xarakterizə olunur və buna görə də daha böyük aromatikliyə malikdir. Bu aromatiklik güclü diamaqnit həlqə cərəyanını açıq şəkildə göstərən proton NMR spektroskopiyasında (7,27 ilə 8,77 ppm arasında) həlqə protonlarının kimyəvi yerdəyişməsi ilə sübut olunur. Hesablanmış π-elektron sıxlığı C5-i elektrofil əvəzetmə üçün əsas yer, C2-ni isə nukleofil əvəzetmə yeri kimi qeyd edir.
Tiazolların və tiazolium duzlarının meydana gəlməsi
Tiazollar, tez-tez benzotiazollar adlanan benzol törəmələri ilə birləşən müxtəlif ixtisaslaşmış məhsullarda olur. B1 vitamini ilə yanaşı, tiazol həlqəsi epotilonun tərkibində də olur. Digər mühüm tiazol törəmələri benzotiazollardır. O, təbii peptidlərdə olur və peptidomimetikanın (yəni peptidlərin funksiyasını və quruluşunu təqlid edən molekulların) inkişafında istifadə olunur. Ticarət əhəmiyyətli tiazollara əsasən boyalar və funqisidlər daxildir. Tifluzamid, Trisiklazol və Tiabendazol müxtəlif kənd təsərrüfatı zərərvericilərinə qarşı mübarizə üçün bazara çıxarılır. Digər geniş yayılmış tiazol törəməsi steroid olmayan antiinflamatuar dərman Meloksikamdır.
Üzvi sintezi
Tiazolların üzvi sintezi üçün müxtəlif laboratoriya üsulları mövcuddur. Hantzsch tiazol sintezi, haloketonlar və tioamidlər arasındakı reaksiyadır. Məsələn, 2,4-dimetiltiazol tioasetamid və xloroasetondan sintez olunur. Başqa bir misal aşağıda verilmişdir:
Robinson-Qabriel sintezində 2-asilamino-ketonlar fosfor pentasulfid ilə reaksiya verir. Kuk-Heilbron sintezində α-aminonitril karbon disulfidi ilə reaksiya verir71. Müəyyən tiazolları Herz reaksiyasının tətbiqi ilə olmaq olar.
Biosintez
Tiazollar ümumiyyətlə həlqənin N-C-C-S skletini təmin edən sisteinin reaksiyaları nəticəsində əmələ gəlir. Bununla belə, tiamin bu modelə uyğun gəlmir. Bir neçə biosintez üsulları tiaminin əmələ gəlməsi üçün lazım olan tiazol həlqəsinin alınması ilə nəticələnir. Tiazolun kükürdü sisteindən əldə edilir. Anaerob bakteriyalarda ̶ CN qrupu dehidroglisindən əmələ gəlir.
Reaksiyalar
- Konjugat turşusu üçün pKa 2,5 olan tiazollar imidazoldan (pKa =7) daha az əsasidır.
C2-də deprotonasiya: bu mövqedəki mənfi yük neytral dipolyar molekul kimi sabitləşir; Hauzer əsasları və üzvi litium birləşmələri bu yerdə protonu əvəz edərək reaksiyaya daxil olur:
- 2-(trimetilsilisium)tiazol (2-ci mövqedə trimetilsilisium qrupu ilə) sabit əvəzedicidir və aldehidlər, asil halogenidlər və ketenlər kimi bir sıra elektrofillərlə reaksiyaya daxil olur.
C5-də elektrofil aromatik əvəzetmə bromlaşmada metil qrupu kimi aktivləşdirici qrupları tələb edir:
- Nukleofil aromatik əvəzetmə tez-tez C2 -də xlor kimi bir tərk qrupu tələb edir:
- Azotda üzvi oksidləşməni aromatik tiazol N-oksidi verir; metaxlorperoksibenzoy turşusu kimi bir çox oksidləşdirici maddələr mövcuddur; yeni bir asetonitrildə flüor və sudan hazırlanmış hipoflüor turşusudur; oksidləşmənin bir hissəsi kükürddə baş verir və qeyri-aromatik sulfoksidin alınması ilə nəticələnir:
- Tiazollar tsiklik yüklənmələrdə reaksiyaya daxil ola bilər. Əsasən də reaktivin əlverişli aromatik sabitləşməsi səbəbindən yüksək temperaturda; Alkinlərlə Diels-Alder reaksiyalarında kükürdün ekstruziyası baş verir və son məhsul piridindir; bir təcrübədə 2-(dimetilamino)tiazolun dimetilasetilendikarboksilatla (DMAD) reaksiyasının aralıq məhsuldan formal [2+2] tsiklobutenə çevrilmə ilə davam etdiyi aşkar edildi, sonra 4 elektronlu elektrotsiklik həlqədə 1,3-tiazepinə, daha sonra isə 6 elektronlu elektrotsiklik həlqədə 7-tia-2-azanorkaradienə çevrilmişdir.
Tiazolium duzları
Tiazolların azotda alkilasiyası tiazolium kationunu əmələ gətirir. Tiazolium duzları Stetter reaksiyasında və benzoin kondensasiyasında katalizatordur. N-alkil tiazolium duzlarının deprotonasiyası sərbəst karbenlər və keçid metallarının karben komplekslərini verir.
Tiazolların (solda) və tiazolium duzlarının (sağda) quruluşu
Alagebrium tiazolium əsaslı bir dərmandır.
İstinadlar
- Zoltewicz, J. A.; Deady, L. W. (1978). Quaternization of Heteroaromatic Compounds. Quantitative Aspects. Advances in Heterocyclic Chemistry. Vol. 22. pp. 71–121. doi:10.1016/S0065–2725(08)60103–8. .
- ^ Eicher, T.; Hauptmann, S. (2003). The Chemistry of Heterocycles: Structure, Reactions, Syntheses, and Applications. .
- ^ Mak, Jeffrey Y. W.; Xu, Weijun; Fairlie, David P. (2015–01-01). Peptidomimetics I (PDF). Topics in Heterocyclic Chemistry. Vol. 48. Springer Berlin Heidelberg. pp. 235–266. doi:10.1007/7081_2015_176. .
- ^ J. R. Byers; J. B. Dickey (1939). "2-Amino-4-methylthiazole". Organic Syntheses. 19: 10. doi:10.15227/orgsyn.019.0010.
- ^ George Schwarz (1945). "2,4-Dimethylthiazole". Organic Syntheses. 25: 35. doi:10.15227/orgsyn.025.0035.
- ^ Jump up to:a b Alajarín, M.; Cabrera, J.; Pastor, A.; Sánchez-Andrada, P.; Bautista, D. (2006). "On the [2+2] Cycloaddition of 2-Aminothiazoles and Dimethyl Acetylenedicarboxylate. Experimental and Computational Evidence of a Thermal Disrotatory Ring Opening of Fused Cyclobutenes". J. Org. Chem. 71 (14): 5328–5339. doi:10.1021/jo060664c. PMID 16808523.
- ^ Kriek, M.; Martins, F.; Leonardi, R.; Fairhurst, S. A.; Lowe, D. J.; Roach, P. L. (2007). "Thiazole Synthase from Escherichia coli: An Investigation of the Substrates and Purified Proteins Required for Activity in vitro" (PDF). J. Biol. Chem. 282 (24): 17413–17423. doi:10.1074/jbc. M700782200. PMID 17403671.
- ^ Thomas L. Gilchrist "Heterocyclic Chemistry" 3rd ed. Addison Wesley: Essex, England, 1997. 414 pp. .
- ^ Jump up to:a b Dondoni, A.; Merino, P. (1995). "Diastereoselective Homologation of D-(R)-Glyceraldehyde Acetonide using 2-(Trimethylsilyl)thiazole". Organic Syntheses. 72: 21.; Collective Volume, vol. 9, p. 952
- ^ Amir, E.; Rozen, S. (2006). "Easy Access to the Family of Thiazole N-oxides using HOF•CH3CN". Chemical Communications. 2006 (21): 2262–2264. doi:10.1039/b602594c. PMID 16718323.
- ^ Arduengo, A. J.; Goerlich, J. R.; Marshall, W. J. (1997). "A Stable Thiazol-2-ylidene and Its Dimer". Liebigs Annalen. 1997 (2): 365–374. doi:10.1002/jlac.199719970213.
- THIAZOLE (ing.).
- Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset. // Figshare 2014. doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
- Eicher, T.; Hauptmann, S. The Chemistry of Heterocycles: Structure, Reactions, Syntheses, and Applications. 2003. ISBN .
- Mak, Jeffrey Y. W.; Xu, Weijun; Fairlie, David P. Peptidomimetics I (PDF). Topics in Heterocyclic Chemistry (ingilis). 48. Springer Berlin Heidelberg. 2015-01-01. 235–266. doi:10.1007/7081_2015_176. ISBN .
- Alajarín, M.; Cabrera, J.; Pastor, A.; Sánchez-Andrada, P.; Bautista, D. "On the [2+2] Cycloaddition of 2-Aminothiazoles and Dimethyl Acetylenedicarboxylate. Experimental and Computational Evidence of a Thermal Disrotatory Ring Opening of Fused Cyclobutenes". 71 (14). 2006: 5328–5339. doi:10.1021/jo060664c. PMID 16808523.
- Kriek, M.; Martins, F.; Leonardi, R.; Fairhurst, S. A.; Lowe, D. J.; Roach, P. L. "Thiazole Synthase from Escherichia coli: An Investigation of the Substrates and Purified Proteins Required for Activity in vitro" (PDF). J. Biol. Chem. 282 (24). 2007: 17413–17423. doi:10.1074/jbc.M700782200. PMID 17403671. 2018-11-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-10-05.
- Kriek, M.; Martins, F.; Leonardi, R.; Fairhurst, S. A.; Lowe, D. J.; Roach, P. L. "Thiazole Synthase from Escherichia coli: An Investigation of the Substrates and Purified Proteins Required for Activity in vitro" (PDF). J. Biol. Chem. 282 (24). 2007: 17413–17423. doi:10.1074/jbc.M700782200. PMID 17403671. 2018-11-01 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-10-05.
- Thomas L. Gilchrist "Heterocyclic Chemistry" 3rd ed. Addison Wesley: Essex, England, 1997. 414 pp. ISBN .
- Amir, E.; Rozen, S. "Easy Access to the Family of Thiazole N-oxides using HOF·CH3CN". . 2006 (21). 2006: 2262–2264. doi:10.1039/b602594c. PMID 16718323.
- Arduengo, A. J.; Goerlich, J. R.; Marshall, W. J. "A Stable Thiazol-2-ylidene and Its Dimer". . 1997 (2). 1997: 365–374. doi:10.1002/jlac.199719970213.
 | Kimya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqalənini redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin oktyabr 2022 Bu meqale stil kitabcasina uygun deyil Xahis olunur meqalede duzelisler apararaq onu stil kitabcasina uygunlasdirin Tiazol ve ya 1 3 tiazol terkibinde hem kukurd hem de azot saxlayan heterosiklik birlesmedir tiazol termini tiazolun toremelerinin boyuk ailesine aiddir Tiazolun ozu piridine benzer qoxuya ve C3H3NS molekulyar formuluna malik aciq sari rengli mayedir Tiazol halqasi tiamin B1 vitamininin terkib hissesidir TiazolUmumiKimyevi formulu C H NSMolyar kutle 0 kqTermik xususiyyetlerErime noqtesi 33 CTesnifatiCAS da qeyd nom 288 47 1PubChem 9256ChEBI 43732ChemSpider 8899Molekulyar ve elektron qurulusuTiazollar azollarin imidazol ve oksazollarin daxil oldugu heterotsiklik birlesmelerin uzvlerinden biridir Tiazol da funksional qrup hesab edile biler Oksazollarla elaqeli birlesmelerdir kukurd oksigenle evez olunur Tiazollar struktur olaraq imidazollara benzeyir imidazoldan ferqli olaraq tiazolda bir kukurd atomu azotla evez olunur Tiazol helqesi plenar ve aromatikdir Tiazollar muvafiq oksazollardan daha boyuk pi elektron delokalizasiyasi ile xarakterize olunur ve buna gore de daha boyuk aromatikliye malikdir Bu aromatiklik guclu diamaqnit helqe cereyanini aciq sekilde gosteren proton NMR spektroskopiyasinda 7 27 ile 8 77 ppm arasinda helqe protonlarinin kimyevi yerdeyismesi ile subut olunur Hesablanmis p elektron sixligi C5 i elektrofil evezetme ucun esas yer C2 ni ise nukleofil evezetme yeri kimi qeyd edir Tiazollarin ve tiazolium duzlarinin meydana gelmesiTiazollar tez tez benzotiazollar adlanan benzol toremeleri ile birlesen muxtelif ixtisaslasmis mehsullarda olur B1 vitamini ile yanasi tiazol helqesi epotilonun terkibinde de olur Diger muhum tiazol toremeleri benzotiazollardir O tebii peptidlerde olur ve peptidomimetikanin yeni peptidlerin funksiyasini ve qurulusunu teqlid eden molekullarin inkisafinda istifade olunur Ticaret ehemiyyetli tiazollara esasen boyalar ve funqisidler daxildir Tifluzamid Trisiklazol ve Tiabendazol muxtelif kend teserrufati zerervericilerine qarsi mubarize ucun bazara cixarilir Diger genis yayilmis tiazol toremesi steroid olmayan antiinflamatuar derman Meloksikamdir Uzvi sinteziTiazollarin uzvi sintezi ucun muxtelif laboratoriya usullari movcuddur Hantzsch tiazol sintezi haloketonlar ve tioamidler arasindaki reaksiyadir Meselen 2 4 dimetiltiazol tioasetamid ve xloroasetondan sintez olunur Basqa bir misal asagida verilmisdir Robinson Qabriel sintezinde 2 asilamino ketonlar fosfor pentasulfid ile reaksiya verir Kuk Heilbron sintezinde a aminonitril karbon disulfidi ile reaksiya verir71 Mueyyen tiazollari Herz reaksiyasinin tetbiqi ile olmaq olar BiosintezTiazollar umumiyyetle helqenin N C C S skletini temin eden sisteinin reaksiyalari neticesinde emele gelir Bununla bele tiamin bu modele uygun gelmir Bir nece biosintez usullari tiaminin emele gelmesi ucun lazim olan tiazol helqesinin alinmasi ile neticelenir Tiazolun kukurdu sisteinden elde edilir Anaerob bakteriyalarda CN qrupu dehidroglisinden emele gelir ReaksiyalarKonjugat tursusu ucun pKa 2 5 olan tiazollar imidazoldan pKa 7 daha az esasidir C2 de deprotonasiya bu movqedeki menfi yuk neytral dipolyar molekul kimi sabitlesir Hauzer esaslari ve uzvi litium birlesmeleri bu yerde protonu evez ederek reaksiyaya daxil olur 2 trimetilsilisium tiazol 2 ci movqede trimetilsilisium qrupu ile sabit evezedicidir ve aldehidler asil halogenidler ve ketenler kimi bir sira elektrofillerle reaksiyaya daxil olur C5 de elektrofil aromatik evezetme bromlasmada metil qrupu kimi aktivlesdirici qruplari teleb edir Nukleofil aromatik evezetme tez tez C2 de xlor kimi bir terk qrupu teleb edir Azotda uzvi oksidlesmeni aromatik tiazol N oksidi verir metaxlorperoksibenzoy tursusu kimi bir cox oksidlesdirici maddeler movcuddur yeni bir asetonitrilde fluor ve sudan hazirlanmis hipofluor tursusudur oksidlesmenin bir hissesi kukurdde bas verir ve qeyri aromatik sulfoksidin alinmasi ile neticelenir Tiazollar tsiklik yuklenmelerde reaksiyaya daxil ola biler Esasen de reaktivin elverisli aromatik sabitlesmesi sebebinden yuksek temperaturda Alkinlerle Diels Alder reaksiyalarinda kukurdun ekstruziyasi bas verir ve son mehsul piridindir bir tecrubede 2 dimetilamino tiazolun dimetilasetilendikarboksilatla DMAD reaksiyasinin araliq mehsuldan formal 2 2 tsiklobutene cevrilme ile davam etdiyi askar edildi sonra 4 elektronlu elektrotsiklik helqede 1 3 tiazepine daha sonra ise 6 elektronlu elektrotsiklik helqede 7 tia 2 azanorkaradiene cevrilmisdir Tiazolium duzlariTiazollarin azotda alkilasiyasi tiazolium kationunu emele getirir Tiazolium duzlari Stetter reaksiyasinda ve benzoin kondensasiyasinda katalizatordur N alkil tiazolium duzlarinin deprotonasiyasi serbest karbenler ve kecid metallarinin karben komplekslerini verir Tiazollarin solda ve tiazolium duzlarinin sagda qurulusu Alagebrium tiazolium esasli bir dermandir IstinadlarZoltewicz J A Deady L W 1978 Quaternization of Heteroaromatic Compounds Quantitative Aspects Advances in Heterocyclic Chemistry Vol 22 pp 71 121 doi 10 1016 S0065 2725 08 60103 8 ISBN 9780120206223 Eicher T Hauptmann S 2003 The Chemistry of Heterocycles Structure Reactions Syntheses and Applications ISBN 978 3 527 30720 3 Mak Jeffrey Y W Xu Weijun Fairlie David P 2015 01 01 Peptidomimetics I PDF Topics in Heterocyclic Chemistry Vol 48 Springer Berlin Heidelberg pp 235 266 doi 10 1007 7081 2015 176 ISBN 978 3 319 49117 2 J R Byers J B Dickey 1939 2 Amino 4 methylthiazole Organic Syntheses 19 10 doi 10 15227 orgsyn 019 0010 George Schwarz 1945 2 4 Dimethylthiazole Organic Syntheses 25 35 doi 10 15227 orgsyn 025 0035 Jump up to a b Alajarin M Cabrera J Pastor A Sanchez Andrada P Bautista D 2006 On the 2 2 Cycloaddition of 2 Aminothiazoles and Dimethyl Acetylenedicarboxylate Experimental and Computational Evidence of a Thermal Disrotatory Ring Opening of Fused Cyclobutenes J Org Chem 71 14 5328 5339 doi 10 1021 jo060664c PMID 16808523 Kriek M Martins F Leonardi R Fairhurst S A Lowe D J Roach P L 2007 Thiazole Synthase from Escherichia coli An Investigation of the Substrates and Purified Proteins Required for Activity in vitro PDF J Biol Chem 282 24 17413 17423 doi 10 1074 jbc M700782200 PMID 17403671 Thomas L Gilchrist Heterocyclic Chemistry 3rd ed Addison Wesley Essex England 1997 414 pp ISBN 0 582 27843 0 Jump up to a b Dondoni A Merino P 1995 Diastereoselective Homologation of D R Glyceraldehyde Acetonide using 2 Trimethylsilyl thiazole Organic Syntheses 72 21 Collective Volume vol 9 p 952 Amir E Rozen S 2006 Easy Access to the Family of Thiazole N oxides using HOF CH3CN Chemical Communications 2006 21 2262 2264 doi 10 1039 b602594c PMID 16718323 Arduengo A J Goerlich J R Marshall W J 1997 A Stable Thiazol 2 ylidene and Its Dimer Liebigs Annalen 1997 2 365 374 doi 10 1002 jlac 199719970213 THIAZOLE ing Bradley J Williams A J Andrew S I D Lang Jean Claude Bradley Open Melting Point Dataset Figshare2014 doi 10 6084 M9 FIGSHARE 1031637 V2 Eicher T Hauptmann S The Chemistry of Heterocycles Structure Reactions Syntheses and Applications 2003 ISBN 978 3 527 30720 3 Mak Jeffrey Y W Xu Weijun Fairlie David P Peptidomimetics I PDF Topics in Heterocyclic Chemistry ingilis 48 Springer Berlin Heidelberg 2015 01 01 235 266 doi 10 1007 7081 2015 176 ISBN 978 3 319 49117 2 Alajarin M Cabrera J Pastor A Sanchez Andrada P Bautista D On the 2 2 Cycloaddition of 2 Aminothiazoles and Dimethyl Acetylenedicarboxylate Experimental and Computational Evidence of a Thermal Disrotatory Ring Opening of Fused Cyclobutenes 71 14 2006 5328 5339 doi 10 1021 jo060664c PMID 16808523 Kriek M Martins F Leonardi R Fairhurst S A Lowe D J Roach P L Thiazole Synthase from Escherichia coli An Investigation of the Substrates and Purified Proteins Required for Activity in vitro PDF J Biol Chem 282 24 2007 17413 17423 doi 10 1074 jbc M700782200 PMID 17403671 2018 11 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 10 05 Kriek M Martins F Leonardi R Fairhurst S A Lowe D J Roach P L Thiazole Synthase from Escherichia coli An Investigation of the Substrates and Purified Proteins Required for Activity in vitro PDF J Biol Chem 282 24 2007 17413 17423 doi 10 1074 jbc M700782200 PMID 17403671 2018 11 01 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 10 05 Thomas L Gilchrist Heterocyclic Chemistry 3rd ed Addison Wesley Essex England 1997 414 pp ISBN 0 582 27843 0 Amir E Rozen S Easy Access to the Family of Thiazole N oxides using HOF CH3CN 2006 21 2006 2262 2264 doi 10 1039 b602594c PMID 16718323 Arduengo A J Goerlich J R Marshall W J A Stable Thiazol 2 ylidene and Its Dimer 1997 2 1997 365 374 doi 10 1002 jlac 199719970213 Kimya ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqalenini redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin