Ononis arvensis L. - Əkin ononisi (Möhkəm (polad kimi) paxla, əkin paxlası, paxlakol ononis, buğa kökü, öküz otu)
Botaniki xarakteristikası:
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsinin hündürlüyü 40-80 sm düzqalxan, budaqlanan, tikanlı, bəzən tikansız olur. Kökü oxabənzər, 100 sm-ə qədər uzunluğunda, budaqlanan, yuxarıya doğru keçici olmaqla, qısa çoxbaşcıqlı kökümsovdan ibarətdir. Yarpaqları üç hissədən ibarət qovuşuq, metalabənzər parıltılı, kənarları dişcikli, oval və ya uzunsov-ellipsşəkilli, uzunluğu 1,5-3 sm, eni isə 0,5-1,5 sm, yapışqanlı, özünəməxsus iyli olmaqla, saplaqlıdır. Yuxarı yarpaqları aşağı yarpaqlarından xeyli kiçikdir. Çiçəkləri qısa, yan budaqlarında sıx sünbül çiçəkqrupu vardır. Kasacığının uzunluğu 10 mm, 6 ləçəkli, kəpənəkçiçəkli, uzunluğu 15-20 mm, çəhrayı, çəhrayı-ağ və ya ağ, enli yumurtavari, tükcüklü, azacıq şişkin, uzunluğu 7mm, eni isə 5-6mm-dir. Zəif iyli, şirin-acıtəhər dadlı və büzücüdür.
Çəmənliklərdə, çay kənarlarında şumlanmış yerlərdə, kanal ətrafında və kolluqlarda yayılmışdır. Ukrayna və Krasnodar vilayətində mədəni şəkildə becərilir.
Kökləri payızdan çiçəkləmənin sonuna qədər toplanılır və keyfiyyətli dərman bitki xammalı kimi istifadə edilir. Xammalı çardax və naveslərdə, yaxşı ventiliyasiyalı yerlərdə nazik qatla sərilməklə 1-2 sutqa ərzində qurudulmalı və ya 40-500 Ctemperaturda quruducu şkafda qurudulmalıdır.
Qaranlıq, yaxşı havalı yerlərdə stelaj və yeşiklərdə saxlanılmalıdır. Saxlanılma müddəti 2 ildir.
Tərkibi və təsiri:
Köklərinin tərkibində izoflavonoid qlükozidlər – ononin (aqlikon-formononetin) və onospin (aqlikon-onogenin), tetrasklik triterpen spirti onoçirin vardır. Köklərində aşı maddələri (0,4%), limon turşusu, efir yağı (0,02-0,1%), qatran və mineral duzları 10%, kalium, natrium, kalsium, maqnezium, dəmir, xlor, kükürd, fosfor və silisium vardır.
Hemostatik,diuretik və işlədici dərmandır. Bitkinin kökündə izoflavonoidlər (ononin, formononetin, onogenin), aşı maddələri və efir maddələri vardır. Köklərindən hazırlanan spirtli məhlulun diuretik, hipotenziv, kardiotonik, qankəsici, sidikqovucu, ödqovucu, kapliyar möhkəmləndirici və iltihabsorucu xüsusiyyətləri vardır. Tərkibindəki flavonoidlərin, triterpen spirti onserin və izoflavonoid qlükozidi ononinin təsirindən yandırıcı əleyhinə xüsusiyyəti vardır.
Təbabət praktikasında babasildə bitkinin dəmləməsindən qankəsici və iltihabi proseslər zamanı tətbiq edilir. XVI əsrdən Avropa ölkələrində və Rusiyada farmakopeyaya daxildir. Adətən hemorroyda, düz bağırsaq çatlarında, postdezinteriya və proktoloji qəbizliklərdə, dəmləmə və cövhər şəklində işlədilir. Düz bağırsağın yüksək tonusunda, hemorriadal venalarda, ağrılı defekasiya aktlarında təyin edilir. Tromboflebitdə, varikoz genişlənmiş flebotrombozlarda müvəffəqiyyətlə işlədilir.
İstinadlar
Nurəddin Əliyev. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.
Elşad Qurbanov. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
S.C.İbadullayeva, M.C.Qəhrəmanova Bitkilərin Sirli Dünyası (Ot Bitkiləri) Bakı 2016 s.333
İkiləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır.Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 09, 2022
tarla, paxlakolu, ononis, arvensis, paxlakolu, cinsinə, bitki, növü, ononis, arvensiselmi, təsnifataləmi, bitkilərşöbə, örtülütoxumlularsinif, ikiləpəliləryarımsinif, rozidlərsıra, paxlaçiçəklilərfəsilə, paxlakimilərcins, paxlakolunöv, elmi, adıononis, arvensi. Tarla paxlakolu lat Ononis arvensis 1 paxlakolu cinsine aid bitki novu 2 Tarla paxlakoluOnonis arvensisElmi tesnifatAlemi BitkilerSobe OrtulutoxumlularSinif IkilepelilerYarimsinif RozidlerSira PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerCins PaxlakoluNov Tarla paxlakoluElmi adiOnonis arvensisVikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 504024NCBI 200952GRIN 313899IPNI 510215 1TPL Ononis arvensis L Ekin ononisi Mohkem polad kimi paxla ekin paxlasi paxlakol ononis buga koku okuz otu 3 Botaniki xarakteristikasi RedakteCoxillik ot bitkisidir Govdesinin hundurluyu 40 80 sm duzqalxan budaqlanan tikanli bezen tikansiz olur Koku oxabenzer 100 sm e qeder uzunlugunda budaqlanan yuxariya dogru kecici olmaqla qisa coxbasciqli kokumsovdan ibaretdir Yarpaqlari uc hisseden ibaret qovusuq metalabenzer pariltili kenarlari discikli oval ve ya uzunsov ellipssekilli uzunlugu 1 5 3 sm eni ise 0 5 1 5 sm yapisqanli ozunemexsus iyli olmaqla saplaqlidir Yuxari yarpaqlari asagi yarpaqlarindan xeyli kicikdir Cicekleri qisa yan budaqlarinda six sunbul cicekqrupu vardir Kasaciginin uzunlugu 10 mm 6 lecekli kepenekcicekli uzunlugu 15 20 mm cehrayi cehrayi ag ve ya ag enli yumurtavari tukcuklu azaciq siskin uzunlugu 7mm eni ise 5 6mm dir Zeif iyli sirin aciteher dadli ve buzucudur 4 Cemenliklerde cay kenarlarinda sumlanmis yerlerde kanal etrafinda ve kolluqlarda yayilmisdir Ukrayna ve Krasnodar vilayetinde medeni sekilde becerilir Kokleri payizdan ciceklemenin sonuna qeder toplanilir ve keyfiyyetli derman bitki xammali kimi istifade edilir Xammali cardax ve naveslerde yaxsi ventiliyasiyali yerlerde nazik qatla serilmekle 1 2 sutqa erzinde qurudulmali ve ya 40 500 Ctemperaturda quruducu skafda qurudulmalidir Qaranliq yaxsi havali yerlerde stelaj ve yesiklerde saxlanilmalidir Saxlanilma muddeti 2 ildir 5 Terkibi ve tesiri RedakteKoklerinin terkibinde izoflavonoid qlukozidler ononin aqlikon formononetin ve onospin aqlikon onogenin tetrasklik triterpen spirti onocirin vardir Koklerinde asi maddeleri 0 4 limon tursusu efir yagi 0 02 0 1 qatran ve mineral duzlari 10 kalium natrium kalsium maqnezium demir xlor kukurd fosfor ve silisium vardir Hemostatik diuretik ve isledici dermandir Bitkinin kokunde izoflavonoidler ononin formononetin onogenin asi maddeleri ve efir maddeleri vardir Koklerinden hazirlanan spirtli mehlulun diuretik hipotenziv kardiotonik qankesici sidikqovucu odqovucu kapliyar mohkemlendirici ve iltihabsorucu xususiyyetleri vardir Terkibindeki flavonoidlerin triterpen spirti onserin ve izoflavonoid qlukozidi ononinin tesirinden yandirici eleyhine xususiyyeti vardir Tebabet praktikasinda babasilde bitkinin demlemesinden qankesici ve iltihabi prosesler zamani tetbiq edilir XVI esrden Avropa olkelerinde ve Rusiyada farmakopeyaya daxildir Adeten hemorroyda duz bagirsaq catlarinda postdezinteriya ve proktoloji qebizliklerde demleme ve covher seklinde isledilir Duz bagirsagin yuksek tonusunda hemorriadal venalarda agrili defekasiya aktlarinda teyin edilir Tromboflebitde varikoz genislenmis flebotrombozlarda muveffeqiyyetle isledilir 6 Istinadlar Redakte Nureddin Eliyev Azerbaycanin derman bitkileri ve fitoterapiya Baki Elm 1998 Elsad Qurbanov Ali bitkilerin sistematikasi Baki 2009 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 S C Ibadullayeva M C Qehremanova Bitkilerin Sirli Dunyasi Ot Bitkileri Baki 2016 s 333 Ikilepeliler ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Tarla paxlakolu amp oldid 6537444, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
