Təcnis — daha çox aşıq poeziyasında yayılmış şeir şəkillərindən biri.
Məzmununa görə təcnislər əsasən lirik xarakterlidir. Aşıq poeziyası ilə bir sırada yazılı ədəbiyyatda da ara-sıra təcnis nümunələrinə təsadüf olunur. Təcnisin özünəməxsus xüsusiyyəti, adından göründüyü kimi, burada qafiyələrin cinas üzərində qurulması ilə bağlıdır. Qafiyələnmə sistemi qoşma və gəraylıda olduğu kimidir. XIX əsr el sənətkarlarından biri Şəmkirli Aşıq Hüseynin təcnislərindən biri:
Bəlkə məni nəzərindən salan var, Yada salmaz üç il, beş il, on beş il. Heç deməzmi mənim dərdim çəkən var, Həsrət qalar üç il, beş il, on beş il.
Dərya elmim vermək olmaz ay ada, Təbib olan, çağır gəlsin aya da, Göz görməsə, ağıl salmaz a yada, Gəl görməyə üç il, beş il, on beş il.
Aşıq Söyün qalıb dərd ayağında, Xəstə şəfa bular dərd ayağında, Ahu seyr eləyər dərd ayağında, Ovçu gözlər üç il, beş il, on beş il.
Azərbaycan aşıq poeziyasında təcnislərin meydana çıxmasında ilk pillə rolunu cinas bayatılar oynamışlar. Digər tərəfdən, Azərbaycan dilinin ifadə imkanlarının genişliyi, onun ahəngdarlığı və musiqililiyi təcnis poetik formasının digər türkdilli xalqların ədəbiyyatı ilə müqayisədə Azərbaycanda daha geniş yayılmasına təkan vermişdir. Əlbəttə, cinas sözlərin zəruriliyi təcnisdə müəyyən formalizm ünsürlərinin meydana çıxma təhlükəsini yaradır. Lakin ustad sənətkarların təcnislərində bu cəhət qətiyyən nəzərə çarpmır. Burada sözlə fikrin, məna ilə məzmunun üzvi qaynağı yaranır.
Aşıq poeziyasındakı digər populyar şeir şəkilləri kimi təcnislər də bir sıra poetik dəyişmələrə məruz qalmış, onların cığalı təcnis, dodaqdəyməz təcnis, nəfəsçəkmə təcnis və s. formaları meydana çıxmışdır.
İstinadlar
Elçin. Seçilmiş əsərləri. 10 cilddə. IX cild. Bakı: ÇİNAR-ÇAP, 2005, səh.482-483
Mənbə
Elçin. Seçilmiş əsərləri. 10 cilddə. IX cild. Bakı: ÇİNAR-ÇAP, 2005, 509 səh.
təcnis, daha, çox, aşıq, poeziyasında, yayılmış, şeir, şəkillərindən, biri, məzmununa, görə, təcnislər, əsasən, lirik, xarakterlidir, aşıq, poeziyası, ilə, sırada, yazılı, ədəbiyyatda, sıra, təcnis, nümunələrinə, təsadüf, olunur, özünəməxsus, xüsusiyyəti, adın. Tecnis daha cox asiq poeziyasinda yayilmis seir sekillerinden biri Mezmununa gore tecnisler esasen lirik xarakterlidir Asiq poeziyasi ile bir sirada yazili edebiyyatda da ara sira tecnis numunelerine tesaduf olunur Tecnisin ozunemexsus xususiyyeti adindan gorunduyu kimi burada qafiyelerin cinas uzerinde qurulmasi ile baglidir Qafiyelenme sistemi qosma ve geraylida oldugu kimidir XIX esr el senetkarlarindan biri Semkirli Asiq Huseynin tecnislerinden biri Belke meni nezerinden salan var Yada salmaz uc il bes il on bes il Hec demezmi menim derdim ceken var Hesret qalar uc il bes il on bes il Derya elmim vermek olmaz ay ada Tebib olan cagir gelsin aya da Goz gormese agil salmaz a yada Gel gormeye uc il bes il on bes il Asiq Soyun qalib derd ayaginda Xeste sefa bular derd ayaginda Ahu seyr eleyer derd ayaginda Ovcu gozler uc il bes il on bes il Azerbaycan asiq poeziyasinda tecnislerin meydana cixmasinda ilk pille rolunu cinas bayatilar oynamislar Diger terefden Azerbaycan dilinin ifade imkanlarinin genisliyi onun ahengdarligi ve musiqililiyi tecnis poetik formasinin diger turkdilli xalqlarin edebiyyati ile muqayisede Azerbaycanda daha genis yayilmasina tekan vermisdir Elbette cinas sozlerin zeruriliyi tecnisde mueyyen formalizm unsurlerinin meydana cixma tehlukesini yaradir Lakin ustad senetkarlarin tecnislerinde bu cehet qetiyyen nezere carpmir Burada sozle fikrin mena ile mezmunun uzvi qaynagi yaranir Asiq poeziyasindaki diger populyar seir sekilleri kimi tecnisler de bir sira poetik deyismelere meruz qalmis onlarin cigali tecnis dodaqdeymez tecnis nefescekme tecnis ve s formalari meydana cixmisdir 1 Istinadlar Redakte Elcin Secilmis eserleri 10 cildde IX cild Baki CINAR CAP 2005 seh 482 483Menbe RedakteElcin Secilmis eserleri 10 cildde IX cild Baki CINAR CAP 2005 509 seh Hemcinin bax RedakteAyaqli tecnis Cigali tecnis Nefescekme tecnisMenbe https az wikipedia org w index php title Tecnis amp oldid 5808859, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
