fbpx
Wikipedia

Səlman Əhmədli

Avqust 12, 2021

Əhmədli Səlman İmamqulu oğlu — müəllim.

Səlman Əhmədli
Əhmədli Səlman İmamqulu oğlu
Doğum tarixi
Doğum yeri Gəncə, Yelizavetpol qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Qafqaz canişinliyi, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Gəncə, Azərbaycan SSR, SSRİ
Atası İmamqulu Əhmədli
Anası Münəvvər Saleh bəy qızı Şeyxzamanova
Fəaliyyəti pedaqoq

Həyatı

Səlman Əhmədli 1902-ci ildə Gəncə şəhərində doğulmuşdu. Ziyadoğlular nəslindən olan atası İmamqulu Əhməd oğlu "Difai" Milli təşkilatının üzvü idi və 1920-ci ildə bolşevik işğalına qarşı Gəncə üsyanında həlak olmuşdu. Anası Münəvvər Saleh bəy qızı, Azərbaycan Cümhuriyyətinin tanınmış simalarından olan Nağı bəy və Məmmədbağır bəy Şeyxzamanlıların böyük bacısı idi.

Cümhuriyyət qurularkən Səlman kifayət qədər yetkin bir gənc idi. Şəhər gimnaziyasını bitirdikdən sonra, 15-16 yaşında ikən Gəncə məktəblərində müəllimlik edirdi. Cümhuriyyətçi dayılarının, onların silahdaşları Nəsib bəy Yusifbəylinin, Xasməmmədli və Ziyadxanlı qardaşlarının, eləcə də Gəncədə Şeyxzamanlıların evində məskunlaşan Nuru paşanın, Hüsaməddin Tuğacın (gəncəlilər tərəfindən Sibir sürgünündən qaçırılmış bu türk ordusu polkovnikinin yaralarını Səlman öz əlləri ilə sarımışdı) və digərlərinin şəxsiyyətləri gənc Səlmanın formalaşmasında dərin izlər buraxmışdı.

O, 1920-ci il bolşevik istilasının əzabını hər mənada öz üzərində hiss edənlərdən olub. Atasını, dayısı Məmmədbağır bəyi və digər yaxınlarının itirilməsi bir yana, özü də Gəncə üsyançılarına yemək apararkən, düşmən topunun mərmisinə tuş gəldi. Bədəninin sol tərəfi mərmi qəlpələri ilə dolu, ağır yaralı, huşunu itirmiş Səlmanı qaçhaqaç düşmüş küçələrdən çıxararaq məsçidə qoymaq mümkün oldu. Amma əsgərlər məscidə də soxuldular. Səlmanı xilas edən onun başının altına qoyulmuş "Quran" oldu. Bir tatar əsgər bu kitaba görə onu güllələnməyə qoymadı. Bir neçə gün məsciddə, daha 10-12 gün isə evdə huşsuz qaldıqdan sonra Səlmanda birdən-birə həyat əlamətləri hiss olundu. Ona damcı-damcı bəhməz verməyə başladılar. Məşhur gəncəli həkim Polyakov Səlmanın bədənindəki qəlpələrin bəzisini çıxardı. Amma bu mərmi parçalarının bir qismi Gəncə üsyanından yadigar kimi ömrünün sonunadək onun bədənində qaldı. Beləcə, Səlman Əhmədli həm hərfi, həm də məcazi mənada, ürək tərəfi "ovulmuş" halda Sovet dövrünə qədəm qoydu.

Amma o, sınanlardan deyildi. Səlman Əhmədli 1923-cü ildə Bakı Dövlət Universitetinin ədəbiyyat fakultəsinə daxil olur. Burada İsmayıl Hikmət, Bəkir Çobanzadə, Hüseyin Cavid və digər işıqlı zəkalardan dərs alır. 1926-cı ildə Türkiyyədən Bakıya, Birinci Türkoloji Qurultaya gələn və bir müddət universitetdə mühazirə oxuyan Əli bəy Hüseynzadə ilə tanışlıq yaradır. (Tələbə Səlman Əhmədli qurultayda iştirak etmək şərəfinə layiq görülür.) Əli bəy gənc Səlmanın Azərbaycan Cümhuriyətinin sabiq təhlükəsizlik naziri, mühacirətdən tanıdığı Nağı bəy Şeyxzamanlının bacısı oğlu olduğunu bildikdən sonra ona xüsusi rəğbət göstərir. Hətta Səlman böyük türkşünasın yaşadığı, Hüseyn Cavidin BDU-nin həyətində olan evində Əlibəy Hüseynzadə, İsmayıl Hikmət, eləcə də gənc şairlər Almas İldırım, Əmin Abid və başqalarının iştirak etdiyi görüşlərə də qatılır. Universitetdə "yad" ab-havanı duyan Sovet hökuməti Ə.Hüseynzadə və İ.Hikməti geriyə, Türkiyəyə göndərir, Universitet isə bir neçə yerə parçalanır. Ədəbiyyat fakultəsi də yeni yaradılmış Ali Pedaqoji İnstitutun tərkibinə qatılır. Buranı 1927-ci ildə bitirən Səlman Əhmədli Gəncə Pedaqoji Texnikumunda dərs deyir. Texnikumda Əhməd Cavad, Mikayıl Müşfiq, Səməd Vurğun kimi şəxsiyyətlər bir müddət onunla həmkar olublar. Müşfiq və Cavadla dostluğu Səlman Əhmədlinin yaradıcılıq yönünə də təsirini buraxmışdı. Onun 20-30-cu illərdə Azərbaycan mətbuatında çap olunmuş şer və poemalarında bu ruh yaxınlığını hiss etmək olur.

1932-ci ildə, Mikayıl Müşfiqin Dilbər xanımla nişan mərasimində öz həyat yoldaşı Xuraman və bir yaşlı oğlu Müğbillə iştirak edən S.Əhmədli, mətbuatda yenicə çap olunmuş "Leyla" poyemasını məclisdəkilər (Əhməd Cavad, S.Vurğun, R.Rza, N.Rəfibəyli, Cahanbaxş və b.) üçün oxuyur. Buradaca Səlmana yarızarafat, yarıgerçək "Leyli ilə Məcnunun əhvalatını ilk dəfə Nizami Gəncədə qələmə alıb, bəlkə sən də bu işə girişəsən, bir "Leyli və Məcnun" yazmaqla bu əsəri Gəncədə də bitirəsən" deyə məsləhət verdilər. Əslində, Səlman Əhmədli bu ideyanı yaradıcılıqla məşğul olmağı qət edən andan daşıyırdı. Və o, 1934-cü ildən başlayaraq 33 il (!) ərzində öz yaradıcılığının ən mükəmməl işini, "Leyli və Məcnun" əhvalatının fəlsəfi-sufi motivlərlə dolu olan öz versiyasını, eyni adlı böyük nəzm əsərini yaratdı. Bu əsər həm də onun təmənnasız, "sufi", "məcnun" ömrünün manifesti idi. Maraqlıdır ki, Səlman Əhmədli "Leyli və Məcnun"u çap etdirmək fikrində də olmamışdı. O, onillər ərzində yazdıqlarını yalnız sadiq dostlara, bir də "Leyli və Məcnun"nun beytlərinin sayı ilə birgə böyüyən oğulları – Müğbil və Bəşirə oxuyardı. Müğbil, Azərbaycanda hamının tanıdığı, Respublikanın xalq artisti mərhum Mobil Əhmədovdur. S. Əhmədli ərəb və fars dillərini mükəmməl bilən,universtet təhsilli, istənilən vəzifəyə yetişə bilmək bacarığına malik bir adam idi. Amma yuxarıda dediyim dəyərlərə görə buna heç cəhd də göstərmirdi.Sürgündən qayıtdıqdan sonra ömrünün axırınadək o, orta məktəbdə müəllim və kitabxanaçı, muzey əməkdaşı kimi işlərdə çalışdı. O, tanınmış zərgər Ağamirzənin yeganə kürəkəni idi. İstəsəydi əli qızılla oynayardı. Amma dünya malına gözucu da baxmırdı. O, doğrudan da əsl sufi,ədalət və düzgünlükdən başqa heç nəyi qəbul etməyən Məcnun idi. Səlman Əhmədli öz dünyasına hər adamı buraxmazdı. Çox az adamla təmasda olurdu. Bu adamlardan biri də böyük rəssam Səttar Bəhlulzadə idi. Öz rəsmlərində Füzuli, Məcnun mövzusunun dərinliklərinə girə bilən Səttar Gəncədəki "Leyli-Məcnun" təəssübkeşi üçün arzuolunan bir həmsöhbət idi.

Gəncəli rəssam Nazim Babayev xatırlayır: "60-cı illərin ortalarında Səttar Bəhlulzadə Gəncəyə, xüsusən Göy Gölü çəkmək üçün, tez-tez gəlirdi. Onun burada ünsiyyətdə olduğu adamlar sırasında Səlman Əhmədli də vardı. Onların həm bir-birinin fikirlərini təsdiq edən söhbətlərinin, həm də məsələn, Füzulinin hansısa beytini mənası üstündə qızğın mübahisələrinin şahidi olmuşam. Ustad Səttar hətta Səlman müəllimin öz yazdıqlarını ona oxumasının təsiri ilə bir neçə "Məcnun" da çəkmişdi". Səttarın adi albom kağızlarında yaratdığı bu "Məcnun"lar (onlardan birini dərc edirik) Gəncə sənətsevərlərinin şəxsi kolleksiyalarındadır.

"Atam 1972-ci ildə vəfat etdi. Həmid Araslının, Mirəli Qaşqayın, Ədil İsgəndərovun, Məmmədrza Şeyxzamanovun, Ələkbər Ziyatayın onun matəm mərasiminə gəlməsi bizdə bir şərəf hissi yaratdı. Deməli, o qədər də görüşməsələr də bu adamlar atamı daim ürəklərinə yaxın biliblərmiş"-deyə Bəşir Əhmədli sanki, atasının portretinin son cizgilərini tamalayır.

Həmçinin bax

İstinadlar

Avqust 12, 2021
səlman, əhmədli, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə,. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz avqust 2021 Ehmedli Selman Imamqulu oglu muellim Selman EhmedliEhmedli Selman Imamqulu ogluDogum tarixi 1902Dogum yeri Gence Yelizavetpol qezasi Yelizavetpol quberniyasi Qafqaz canisinliyi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 1977Vefat yeri Gence Azerbaycan SSR SSRIAtasi Imamqulu EhmedliAnasi Munevver Saleh bey qizi SeyxzamanovaFealiyyeti pedaqoqHeyati RedakteSelman Ehmedli 1902 ci ilde Gence seherinde dogulmusdu Ziyadoglular neslinden olan atasi Imamqulu Ehmed oglu Difai Milli teskilatinin uzvu idi ve 1920 ci ilde bolsevik isgalina qarsi Gence usyaninda helak olmusdu Anasi Munevver Saleh bey qizi Azerbaycan Cumhuriyyetinin taninmis simalarindan olan Nagi bey ve Memmedbagir bey Seyxzamanlilarin boyuk bacisi idi Cumhuriyyet qurularken Selman kifayet qeder yetkin bir genc idi Seher gimnaziyasini bitirdikden sonra 15 16 yasinda iken Gence mekteblerinde muellimlik edirdi Cumhuriyyetci dayilarinin onlarin silahdaslari Nesib bey Yusifbeylinin Xasmemmedli ve Ziyadxanli qardaslarinin elece de Gencede Seyxzamanlilarin evinde meskunlasan Nuru pasanin Husameddin Tugacin genceliler terefinden Sibir surgununden qacirilmis bu turk ordusu polkovnikinin yaralarini Selman oz elleri ile sarimisdi ve digerlerinin sexsiyyetleri genc Selmanin formalasmasinda derin izler buraxmisdi O 1920 ci il bolsevik istilasinin ezabini her menada oz uzerinde hiss edenlerden olub Atasini dayisi Memmedbagir beyi ve diger yaxinlarinin itirilmesi bir yana ozu de Gence usyancilarina yemek apararken dusmen topunun mermisine tus geldi Bedeninin sol terefi mermi qelpeleri ile dolu agir yarali husunu itirmis Selmani qachaqac dusmus kucelerden cixararaq mescide qoymaq mumkun oldu Amma esgerler mescide de soxuldular Selmani xilas eden onun basinin altina qoyulmus Quran oldu Bir tatar esger bu kitaba gore onu gullelenmeye qoymadi Bir nece gun mescidde daha 10 12 gun ise evde hussuz qaldiqdan sonra Selmanda birden bire heyat elametleri hiss olundu Ona damci damci behmez vermeye basladilar Meshur genceli hekim Polyakov Selmanin bedenindeki qelpelerin bezisini cixardi Amma bu mermi parcalarinin bir qismi Gence usyanindan yadigar kimi omrunun sonunadek onun bedeninde qaldi Belece Selman Ehmedli hem herfi hem de mecazi menada urek terefi ovulmus halda Sovet dovrune qedem qoydu Amma o sinanlardan deyildi Selman Ehmedli 1923 cu ilde Baki Dovlet Universitetinin edebiyyat fakultesine daxil olur Burada Ismayil Hikmet Bekir Cobanzade Huseyin Cavid ve diger isiqli zekalardan ders alir 1926 ci ilde Turkiyyeden Bakiya Birinci Turkoloji Qurultaya gelen ve bir muddet universitetde muhazire oxuyan Eli bey Huseynzade ile tanisliq yaradir Telebe Selman Ehmedli qurultayda istirak etmek serefine layiq gorulur Eli bey genc Selmanin Azerbaycan Cumhuriyetinin sabiq tehlukesizlik naziri muhaciretden tanidigi Nagi bey Seyxzamanlinin bacisi oglu oldugunu bildikden sonra ona xususi regbet gosterir Hetta Selman boyuk turksunasin yasadigi Huseyn Cavidin BDU nin heyetinde olan evinde Elibey Huseynzade Ismayil Hikmet elece de genc sairler Almas Ildirim Emin Abid ve basqalarinin istirak etdiyi goruslere de qatilir Universitetde yad ab havani duyan Sovet hokumeti E Huseynzade ve I Hikmeti geriye Turkiyeye gonderir Universitet ise bir nece yere parcalanir Edebiyyat fakultesi de yeni yaradilmis Ali Pedaqoji Institutun terkibine qatilir Burani 1927 ci ilde bitiren Selman Ehmedli Gence Pedaqoji Texnikumunda ders deyir Texnikumda Ehmed Cavad Mikayil Musfiq Semed Vurgun kimi sexsiyyetler bir muddet onunla hemkar olublar Musfiq ve Cavadla dostlugu Selman Ehmedlinin yaradiciliq yonune de tesirini buraxmisdi Onun 20 30 cu illerde Azerbaycan metbuatinda cap olunmus ser ve poemalarinda bu ruh yaxinligini hiss etmek olur 1932 ci ilde Mikayil Musfiqin Dilber xanimla nisan merasiminde oz heyat yoldasi Xuraman ve bir yasli oglu Mugbille istirak eden S Ehmedli metbuatda yenice cap olunmus Leyla poyemasini meclisdekiler Ehmed Cavad S Vurgun R Rza N Refibeyli Cahanbaxs ve b ucun oxuyur Buradaca Selmana yarizarafat yarigercek Leyli ile Mecnunun ehvalatini ilk defe Nizami Gencede qeleme alib belke sen de bu ise girisesen bir Leyli ve Mecnun yazmaqla bu eseri Gencede de bitiresen deye meslehet verdiler Eslinde Selman Ehmedli bu ideyani yaradiciliqla mesgul olmagi qet eden andan dasiyirdi Ve o 1934 cu ilden baslayaraq 33 il erzinde oz yaradiciliginin en mukemmel isini Leyli ve Mecnun ehvalatinin felsefi sufi motivlerle dolu olan oz versiyasini eyni adli boyuk nezm eserini yaratdi Bu eser hem de onun temennasiz sufi mecnun omrunun manifesti idi Maraqlidir ki Selman Ehmedli Leyli ve Mecnun u cap etdirmek fikrinde de olmamisdi O oniller erzinde yazdiqlarini yalniz sadiq dostlara bir de Leyli ve Mecnun nun beytlerinin sayi ile birge boyuyen ogullari Mugbil ve Besire oxuyardi Mugbil Azerbaycanda haminin tanidigi Respublikanin xalq artisti merhum Mobil Ehmedovdur S Ehmedli ereb ve fars dillerini mukemmel bilen universtet tehsilli istenilen vezifeye yetise bilmek bacarigina malik bir adam idi Amma yuxarida dediyim deyerlere gore buna hec cehd de gostermirdi Surgunden qayitdiqdan sonra omrunun axirinadek o orta mektebde muellim ve kitabxanaci muzey emekdasi kimi islerde calisdi O taninmis zerger Agamirzenin yegane kurekeni idi Isteseydi eli qizilla oynayardi Amma dunya malina gozucu da baxmirdi O dogrudan da esl sufi edalet ve duzgunlukden basqa hec neyi qebul etmeyen Mecnun idi Selman Ehmedli oz dunyasina her adami buraxmazdi Cox az adamla temasda olurdu Bu adamlardan biri de boyuk ressam Settar Behlulzade idi Oz resmlerinde Fuzuli Mecnun movzusunun derinliklerine gire bilen Settar Gencedeki Leyli Mecnun teessubkesi ucun arzuolunan bir hemsohbet idi Genceli ressam Nazim Babayev xatirlayir 60 ci illerin ortalarinda Settar Behlulzade Genceye xususen Goy Golu cekmek ucun tez tez gelirdi Onun burada unsiyyetde oldugu adamlar sirasinda Selman Ehmedli de vardi Onlarin hem bir birinin fikirlerini tesdiq eden sohbetlerinin hem de meselen Fuzulinin hansisa beytini menasi ustunde qizgin mubahiselerinin sahidi olmusam Ustad Settar hetta Selman muellimin oz yazdiqlarini ona oxumasinin tesiri ile bir nece Mecnun da cekmisdi Settarin adi albom kagizlarinda yaratdigi bu Mecnun lar onlardan birini derc edirik Gence senetseverlerinin sexsi kolleksiyalarindadir Atam 1972 ci ilde vefat etdi Hemid Araslinin Mireli Qasqayin Edil Isgenderovun Memmedrza Seyxzamanovun Elekber Ziyatayin onun matem merasimine gelmesi bizde bir seref hissi yaratdi Demeli o qeder de gorusmeseler de bu adamlar atami daim ureklerine yaxin biliblermis deye Besir Ehmedli sanki atasinin portretinin son cizgilerini tamalayir Hemcinin bax RedakteIstinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Selman Ehmedli amp oldid 5585994, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.