Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Sumax xalçaları — özünəməxsus çətin bir texnika ilə toxunan xalça.
| Xalça | |
| Sumax xalçaları | |
|---|---|
    | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Məktəbi | Şirvan xalçaçılıq məktəbi |
| Ölkə | Azərbaycan |
| Bölgə | Şirvan |
| Kənd | Şilyan |
| Toxunması haqqında məlumatlar | |
| Tarixi | XIX əsr |
| Üslubu | Şilyan və ya "Pətək" |
| Digər məlumatlar | |
| Material | Yun |
Ümumi məlumat
Xovsuz xalçaların son əsrlər geniş yayılmış ən maraqlı növlərindən biri "sumax" xalçalarıdır. Sumax xalçaları — yəqin ki, lap isti havalarda sərin, xovsuz bir xalça kimi ulularımızın rahatlığına yarayıb. Sumax xalçalarının əsas vətəni Şirvan sayılsada sonralar bu xalçalar Urmiyə, Mərənd, Naxçıvan, Cəbrayıl, Laçın bölgələrində də toxunmuşdur. Eyni zamanda Quba və Qusarda da gözəl sumax xalçaları istehsalı olmuşdur. Sumax xalçaları xovlu xalçalardan götürülmüş naxış və kompozisiyalarla bəzədilir.
Zili və ilə oxşardır. Lakin burada arğaclar ardıcıl olaraq bir cərgə soldan sağa, bir cərgə isə sağdan sola aparılır. Buna görə də sumax texnikası ilə toxunan naxışlara diqqətlə yaxından baxdıqda onlar saç hörüklərinin formasına bənzəyir. Bundan başqa sumax xalçaları toxunarkən iplərin ucları astara çıxarılıb kəsilmir. Beləliklə, xalçanın astar hissəsi qalın tüklü olur.
Bədii analiz
"Sumax" xalçaları xovsuz xalçaların digər növləri ilə müqaysidə daha gec icad olunmuşdu. Yarandığı ilkin dövrlərdə "sumax" xalçaları sərbəst kompozisiyaya malik olmasına baxmayaraq, XVIII–XX əsrdə "sumax" xalçalarında Şirvan, Quba, Qarabağ və Gəncənin xovsuz xalçalarından götürülən kompozisiya və naxışlar təkrarlanmağa başlayır.
Texniki xüsusiyyətlər
"Sumax" xalçalarının texniki xüsusiyyəti onların zəngin kompozisiya və rəngə malik olmasındadır. Zəngin və müxtəlif üslüblaşdırılmış bitki motivləri, iri altıüzlü, kvadrat, romb formalı medalyonlar kimi həndəsi elementlər "sumax" xalçalarına bayram təravəti verir. Bu xalçaların ənənəvi naxışı xalq arasında "dolan-qaç" adı kimi tanınan və demək olar ki, bütün "sumax" xalçalarında tətbiq olunan dalğavari rəsmli çox kiçik haşiyədir.
Sumaxlar adətən böyük ölçüdə (2x3 və ya 4 metr) toxunmuşdur.
Xarici keçidlər
- Sumax xalçası
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sumax xalcalari ozunemexsus cetin bir texnika ile toxunan xalca XalcaSumax xalcalariXalca haqqinda melumatlarMektebi Sirvan xalcaciliq mektebiOlke AzerbaycanBolge SirvanKend SilyanToxunmasi haqqinda melumatlarTarixi XIX esrUslubu Silyan ve ya Petek Diger melumatlarMaterial YunUmumi melumatXovsuz xalcalarin son esrler genis yayilmis en maraqli novlerinden biri sumax xalcalaridir Sumax xalcalari yeqin ki lap isti havalarda serin xovsuz bir xalca kimi ulularimizin rahatligina yarayib Sumax xalcalarinin esas veteni Sirvan sayilsada sonralar bu xalcalar Urmiye Merend Naxcivan Cebrayil Lacin bolgelerinde de toxunmusdur Eyni zamanda Quba ve Qusarda da gozel sumax xalcalari istehsali olmusdur Sumax xalcalari xovlu xalcalardan goturulmus naxis ve kompozisiyalarla bezedilir Zili ve ile oxsardir Lakin burada argaclar ardicil olaraq bir cerge soldan saga bir cerge ise sagdan sola aparilir Buna gore de sumax texnikasi ile toxunan naxislara diqqetle yaxindan baxdiqda onlar sac horuklerinin formasina benzeyir Bundan basqa sumax xalcalari toxunarken iplerin uclari astara cixarilib kesilmir Belelikle xalcanin astar hissesi qalin tuklu olur Bedii analiz Sumax xalcalari xovsuz xalcalarin diger novleri ile muqayside daha gec icad olunmusdu Yarandigi ilkin dovrlerde sumax xalcalari serbest kompozisiyaya malik olmasina baxmayaraq XVIII XX esrde sumax xalcalarinda Sirvan Quba Qarabag ve Gencenin xovsuz xalcalarindan goturulen kompozisiya ve naxislar tekrarlanmaga baslayir Texniki xususiyyetler Sumax xalcalarinin texniki xususiyyeti onlarin zengin kompozisiya ve renge malik olmasindadir Zengin ve muxtelif uslublasdirilmis bitki motivleri iri altiuzlu kvadrat romb formali medalyonlar kimi hendesi elementler sumax xalcalarina bayram teraveti verir Bu xalcalarin enenevi naxisi xalq arasinda dolan qac adi kimi taninan ve demek olar ki butun sumax xalcalarinda tetbiq olunan dalgavari resmli cox kicik hasiyedir Sumaxlar adeten boyuk olcude 2x3 ve ya 4 metr toxunmusdur Xarici kecidlerSumax xalcasi