İspaniyadan İndoneziyaya qədər üç kontinentin ərazisində yerləşən bütün müsəlman ölkələri üçün taxta çıxan ilk qadın Dehli türk müsəlman dövlətinin sultanı Raziyə xatın olmuşdu. Bu dövlətin hökmdarı Şəmsəddin Eltutmuş (1211-1236) taxtın varisliyini bu yolla (varislik) taxta malik olmuş yeganə müsəlman qadın olan qızı Raziyə xatına vermişdi. Sultanın hakimiyyəti hədd-buluğa çatmış oğulları ola-ola qızına verməsi ilə bağlı ətrafdakıların etirazına cavab olaraq o söyləmişdi ki, oğlanları əksər vaxtını sərxoşluqla və eyş-işrətdə keçirir, onlardan heç biri dövləti idarə etmək səviyyəsində deyil. Raziyə isə hökmdara məxsus olan ən gözəl keyfiyyətlərə malik idi: cəsur döyüşçü, elm adamlarını sevən, onların qayğısına qalan bir insan idi. Sultan Eltutmuşun ölümündən sonra Raziyə xatın müvəqqəti olaraq taxtan salındı. Hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra o, birinci növbədə taxt iddiasında olan və digər qardaşını öldürmüş qardaşı ilə hesablaşdı. Raziyə xatın hamının unutmuş olduğu yaxud qardaşının hökmdarlıq etdiyi dövrdə əməl olunmayan Şəmsiyyə sülaləsinin ənənələrini və qaydalarını bərpa etdi və məhkəmə işlərini öz əlinə aldı.
Rəiyətinə qarşı o, daha rəhmdil idi. Onun hökmdarlığının ilk illərində tökülən sikkələrdə o, "Umdat annisvan mələkə – i zaman sultan Raziyyə binti Şəmsəddin Eltutmuş" ("Qadınların həmdəmi, dövrünün hökmdarı sultan Raziyə, Şəmsəddin Eltutmuşun qızı") titulunu həkk etdirməyi əmr etmişdi. Demək olar ki, dörd il (1236-1240) o, rəsmi və faktiki olaraq böyük bir ölkəni idarə etmişdi. O imanlı və güclü bir dövlət başçısı idi. Raziyə xatın Dehlidəki dini fanatizmlə bağlı üsyanı, iri türk əmirlərinin onun hakimiyyətini devirmək üçün vəzirlə birlikdə qaldırdığı üsyanları yatırtmalı, öz dövlətinin sərhədlərini möhkəmləndirmək üçün hərbi yürüşlər keçirməli olmuşdu. Qadın paltarını kişi libasına dəyişərək və yay-oxla silahlanaraq o, çox zaman xalq arasına çıxardı.
1240-cı ildə sultan Raziyə taxtdan salındı və qalada dustaq edildi. Lakin onun populyarlığı ikinci dəfə Dehli sultanatına sahib olmaq məqsədi ilə ətrafında özünə həmfikirlər toplamağa imkan verdi. Amma cəhdi baş tutmadı. Sultan Raziyə məğlub oldu. Onun məqbərəsi isə səcdə yerinə çevrildi. Sadalanmış hərbi və inzibatçılıq xüsusiyyətlərindən savayı, sultan Raziyə həm də poetik qabiliyyəti ilə seçilirdi. Ölümündən sonra onun Şirin Dihləvi və Şirin Quri təxəllüsləri adı altında yazılmış şeirləri qalmışdı
Sultan Raziyə bəyimin məzarı
Populyar mədəniyyətdə
Ədəbiyyat
Sultan Raziyə bəyimin həyat tarixçəsi və sultanlıq fəaliyyəti əfsanələr, rəvayətlər, romanlar süjetinə çevrilib. Onun həyatı ilə bağlı onlarla monaqrafiya yazılıb.
Kinematoqraf
1961 — «Raziyə Sultan» (ing.Razia Sultana), rejissor Devendra Qoelin filmi.
↑ Dictionary of Women Worldwide: 25,000 Women Through the Ages / A. Commire, D. Klezmer — Detroit: Gale, Yorkin Publications, 2006. — 2572 p. — ISBN 978-0-7876-7585-1
sultan, raziyə, bəyim, farsca, urduca, رضیہ, سلطانہ, hindcə, रज, 1205, 1240, müəzzilər, dövlətinin, sultanı, 1236, 1240, şairəasteroid, qurşağı10, noyabr, 1236, oktyabr, 1240sələfi, sultan, rüknəddin, firuzşəxsi, məlumatlardoğum, tarixi, 1205, 1211, doğum, yer. Sultan Raziye beyim Farsca Urduca رضیہ سلطانہ Hindce रज य स ल त न 1205 1240 Muezziler dovletinin sultani 1236 1240 saireSultan Raziye beyimAsteroid qursagi10 noyabr 1236 13 oktyabr 1240Selefi Sultan Rukneddin FiruzSexsi melumatlarDogum tarixi 1205 ve ya 1211 1 Dogum yeri Budaun d HindistanVefat tarixi 13 oktyabr 1240 ve ya 1240 1 Vefat yeri Dehli Dehli sultanligiDefn yeri Tomb of Razia Begum d Atasi Semseddin EltutmusHeyati RedakteIspaniyadan Indoneziyaya qeder uc kontinentin erazisinde yerlesen butun muselman olkeleri ucun taxta cixan ilk qadin Dehli turk muselman dovletinin sultani Raziye xatin olmusdu Bu dovletin hokmdari Semseddin Eltutmus 1211 1236 taxtin varisliyini bu yolla varislik taxta malik olmus yegane muselman qadin olan qizi Raziye xatina vermisdi Sultanin hakimiyyeti hedd buluga catmis ogullari ola ola qizina vermesi ile bagli etrafdakilarin etirazina cavab olaraq o soylemisdi ki oglanlari ekser vaxtini serxosluqla ve eys isretde kecirir onlardan hec biri dovleti idare etmek seviyyesinde deyil Raziye ise hokmdara mexsus olan en gozel keyfiyyetlere malik idi cesur doyuscu elm adamlarini seven onlarin qaygisina qalan bir insan idi Sultan Eltutmusun olumunden sonra Raziye xatin muveqqeti olaraq taxtan salindi Hakimiyyete qayitdiqdan sonra o birinci novbede taxt iddiasinda olan ve diger qardasini oldurmus qardasi ile hesablasdi Raziye xatin haminin unutmus oldugu yaxud qardasinin hokmdarliq etdiyi dovrde emel olunmayan Semsiyye sulalesinin enenelerini ve qaydalarini berpa etdi ve mehkeme islerini oz eline aldi Reiyetine qarsi o daha rehmdil idi Onun hokmdarliginin ilk illerinde tokulen sikkelerde o Umdat annisvan meleke i zaman sultan Raziyye binti Semseddin Eltutmus Qadinlarin hemdemi dovrunun hokmdari sultan Raziye Semseddin Eltutmusun qizi titulunu hekk etdirmeyi emr etmisdi Demek olar ki dord il 1236 1240 o resmi ve faktiki olaraq boyuk bir olkeni idare etmisdi O imanli ve guclu bir dovlet bascisi idi Raziye xatin Dehlideki dini fanatizmle bagli usyani iri turk emirlerinin onun hakimiyyetini devirmek ucun vezirle birlikde qaldirdigi usyanlari yatirtmali oz dovletinin serhedlerini mohkemlendirmek ucun herbi yurusler kecirmeli olmusdu Qadin paltarini kisi libasina deyiserek ve yay oxla silahlanaraq o cox zaman xalq arasina cixardi 1240 ci ilde sultan Raziye taxtdan salindi ve qalada dustaq edildi Lakin onun populyarligi ikinci defe Dehli sultanatina sahib olmaq meqsedi ile etrafinda ozune hemfikirler toplamaga imkan verdi Amma cehdi bas tutmadi Sultan Raziye meglub oldu Onun meqberesi ise secde yerine cevrildi Sadalanmis herbi ve inzibatciliq xususiyyetlerinden savayi sultan Raziye hem de poetik qabiliyyeti ile secilirdi Olumunden sonra onun Sirin Dihlevi ve Sirin Quri texellusleri adi altinda yazilmis seirleri qalmisdi Sultan Raziye beyimin mezariPopulyar medeniyyetde RedakteEdebiyyatSultan Raziye beyimin heyat tarixcesi ve sultanliq fealiyyeti efsaneler revayetler romanlar sujetine cevrilib Onun heyati ile bagli onlarla monaqrafiya yazilib Kinematoqraf1961 Raziye Sultan ing Razia Sultana rejissor Devendra Qoelin filmi 1983 Raziye Sultan film 1983 Hindistanda rejissor Kamal Emrahinin aktyorlar Dermender ve Hema Malininin oynadigi film Hemcinin bax RedakteMuezziler dovleti Hindistan 1 2 Dictionary of Women Worldwide 25 000 Women Through the Ages A Commire D Klezmer Detroit Gale Yorkin Publications 2006 2572 p ISBN 978 0 7876 7585 1 lt a href https wikidata org wiki Track Q18608895 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2077283 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q12439 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4768240 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q107407429 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q105802405 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Sultan Raziye beyim amp oldid 6012796, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
