Stenford

Stenford (ing. Stanford) — Amerika Birləşmiş Ştatlarının Kaliforniya ştatında, San-Fransisko körfəzi yaxınlığında yerləşən tanınmış şəhər və eyni adlı nüfuzlu ali təhsil müəssisəsinin yerləşdiyi ərazi. Əsasən Stenford Universiteti ilə tanınan bu ərazi, elmi, texnoloji və mədəni fəaliyyətləri ilə beynəlxalq nüfuza malikdir.

Stenford
Stanford
^HGYO
Ölkə	ABŞ
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	7,191031 km² 7,189763 km² (2010)
Mərkəzin hündürlüyü	29 m, 29 m
Saat qurşağı	Sakit okean vaxtı UTC−07:00 UTC−08:00
Əhalisi
Əhalisi	21.150 nəf. (2020)
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+1 650
Poçt indeksi	94305, 94309
Xəritəni göstər/gizlə Stenford
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Stenford şəhərciyi Kaliforniya ştatının San-Mateo və Santa-Klara dairələrinin sərhədində, Palo-Alto şəhərinin yaxınlığında yerləşir. Rəsmi olaraq şəhər statusu daşımır, lakin Stenford Universitetinin kampusuna ev sahibliyi etdiyi üçün tez-tez müstəqil yaşayış məntəqəsi kimi qəbul olunur.

Tarixi

Stenfordun tarixi XIX əsrin sonlarına təsadüf edir. Şəhər 1885-ci ildə tanınmış amerikalı sənayeçi və siyasi xadim (ing. Leland Stanford) və həyat yoldaşı (ing. Jane Stanford) tərəfindən təsis edilmişdir. Onların 15 yaşında vəfat edən yeganə övladları Leland Stenfordun xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə yaradılan bu məkan, ilk gündən ali təhsil və ideyalarına əsaslanmışdır. 1885-ci il noyabrın 11-də Stenford Universitetinin nizamnaməsi rəsmən təsdiqlənmiş və bu ərazidə universitetin təməli qoyulmuşdur. Rəsmi açılış isə 1 oktyabr 1891-ci ildə baş tutmuşdur. Universitetin ilk rektoru olmuş və 559 tələbə ilə fəaliyyətə başlamışdır.

Stenford Universitetinin qurulması həm də o dövrdə yüksək keyfiyyətli təhsilin möhkəmlənməsi baxımından mühüm addım sayılırdı. O dövrdə təhsil mərkəzləri əsasən yerləşirdi. Buna görə də Stenford universiteti və şəhərciyi Amerikanın qərbində akademik və mədəni dirçəlişin simvoluna çevrildi.

XX əsrin ortalarında Stenford Universiteti və ətraf ərazi Silikon Vadisinin formalaşmasına və texnologiya sahəsində böyük şirkətlərin yaranmasına təkan verdi. Universitetin tədqiqat proqramları və sənaye ilə əməkdaşlığı nəticəsində Hewlett-Packard, Google, Yahoo!, Sun Microsystems kimi nəhəng texnologiya şirkətləri məhz bu ərazidə formalaşdı.

İkinci Dünya müharibəsi dövründə və ondan sonra Stenford kampusu elmi-texniki tərəqqinin mühüm mərkəzlərindən biri kimi inkişaf etdi. Bu dövrdə (SLAC) və kimi qurumlar yaradıldı. Bu tədqiqat mərkəzləri soyuq müharibə dövründə ABŞ-ın strateji üstünlüklərinin formalaşmasında rol oynadı.

Əhali və infrastruktur

Stenfordun əhalisi əsasən universitetlə əlaqəli tələbələr, professorlar və tədqiqatçılardan ibarətdir. Bölgədə müasir infrastruktur, o cümlədən , kitabxanalar, , və mövcuddur.

Mədəniyyət və təhsil

Ərazi , , və digər mədəni obyektləri ilə tanınır. Təhsil fəlsəfəsi, incəsənətə əsaslanan tədqiqat və yaradıcılıq sahəsində bir çox görkəmli alim və pedaqoqlar məhz burada fəaliyyət göstərmişdir. Bunlardan biri də olmuşdur.

Nəqliyyat

Stenford, vasitəsilə San-Fransisko və San-Xose kimi böyük şəhərlərlə birləşir. Eyni zamanda ərazi və yaxın məsafədə yerləşir.

İstinadlar

1. Getty Research Institute Getty Thesaurus of Geographic Names (ing.). LA: Getty Research Institute, 1997.
2. United States. Bureau of the Census 2016 U.S. Gazetteer Files (ing.). Washington, D.C.: U.S. Census Bureau, 2016.
3. United States. Bureau of the Census 2010 U.S. Gazetteer Files (ing.). Washington, D.C.: U.S. Census Bureau, 2010.
4. 2020 United States Census. / red. ABŞ əhalinin siyahıya alınması bürosu
5. "Census Data: Stanford (cdp)". United States Census Bureau. İstifadə tarixi: July 14, 2021.
6. Dremann, Sue. "Stanford is snapping up homes in College Terrace". www.paloaltoonline.com (ingilis). 23 August 2019. İstifadə tarixi: 9 March 2020.
7. "US Gazetteer files: 2010, 2000, and 1990". United States Census Bureau. February 12, 2011. İstifadə tarixi: April 23, 2011.
8. "Census of Population and Housing". Census.gov. İstifadə tarixi: June 4, 2015.
9. "Stanford CDP, California; DP1: Profile of General Population and Housing Characteristics - 2020 Census of Population and Housing". US Census Bureau. İstifadə tarixi: June 4, 2025.
10. "Stanford CDP, California; P16: Household Type - 2020 Census of Population and Housing". US Census Bureau. İstifadə tarixi: June 4, 2025.
11. "Stanford CDP, California; DP03: Selected Economic Characteristics - 2023 ACS 5-Year Estimates Comparison Profiles". US Census Bureau. İstifadə tarixi: June 4, 2025.
12. "2010 Census Interactive Population Search: CA – Stanford CDP". U.S. Census Bureau. July 15, 2014 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 12, 2014.
13. "SD14 partisan registration". avqust 20, 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: sentyabr 13, 2008.
14. Staff, Entrepreneur. "Sam Bankman-Fried, the young billionaire who wants to donate his fortune". Entrepreneur (ingilis). 2022-04-05. İstifadə tarixi: 2022-11-10.
15. Kadvany, Elena. "Stanford University names engineering dean as new provost". Palo Alto Online. November 8, 2016.
16. Stanford Historical Society. Historic Houses of Lower San Juan District. 1998. 5. March 8, 2025 tarixində arxivləşdirilib.

Xarici keçidlər

• Stenford ABŞ Siyahıyaalma Bürosunun saytında  (ing.)
• Stenford City-data.com saytında  (ing.)