Zəngin ipək tacirinin qızı olan Mari Sofiya Jermen ailəsinin üç qız uşağından ikincisi idi. O, 1 aprel 1776-ci ildə Parisdə anadan olub. 1789-cu il iyulunda Bastiliya hadisələri zamanı Paris küçələrində başına bir iş gəlməsin deyə Sofiyanın evdən çıxması qadağan edilmişdi. Evdə sıxıldığı münasibətlərdən qaçan Sofiya çarəni atasının zəngin kitabxanasına sığınmaqda görür. Riyaziyyata olan həvəsi qədim yunan riyaziyyatçısı Arximedin Sirakuzanın romalılar tərəfindən istilası zamanı həndəsə məsələsini həll etməyə çalışdığı anda öldürülməsi hekayəsini oxuduğu zaman yaranmışdı. Bu tarixi hadisədən o qədər mütəəssir olur ki, riyaziyyat araşdırmaları ilə məşğul olmağa qərar verir.
Sofiya riyaziyyat çalışmaları ilə yanaşı, maraqlandığı sahələr üzrə mətnləri oxuya bilmək üçün latın və yunan dillərini də öyrənməyi düşünürdü. Ancaq atası bu istəyinə etiraz edir. Bu səbəbdən Sofiya gecələr çalışmağa başlayır. Bunu öyrənən anası və atası ağıllarına gələ biləcək hər şeyi edirlər ki, Sofiyaya mane olsunlar. Gecələr işığı əngəlləmək üçün şamı əlindən alır, hətta yataqdan qalxmaması üçün gecə geyimlərini belə otaqdan götürürlər. Amma heç bir əngəl gənc riyaziyyatçının həvəsinə qarşı çıxa bilmir. Sofiya gecə çalışmalarına davam etməyin başqa yollarını tapır. Gizlicə şam əldə edir və yataq geyimlərinə bürünərək araşdırmalara davam edir. Nəticədə valideynləri Sofiyanın böyük əzm və qərarlığı qarşısında ona qadağa qoymaqdan vaz keçirlər.
Sofiya ailə qurmur və ata-anası ilə birgə yaşayır. Atası çalışmaları boyunca maddi cəhətdən qızına dəstək olur.
Sofiya atasının kitabxanasında tapdığı kitablardan riyaziyyat biliklərini alaraq təhsilini davam etdirməyə can atır. Ancaq 18-ci əsr Fransasında qadınlar universitetə qəbul edilmirdi. Bu qadağanı aşmaq üçün Sofiya Parisi tərk etmiş Politexnik məktəbinin keçmiş tələbəsinin kimliyinə bürünür. "Müsyö le Blank" adı altında böyük riyaziyyatçı Jozef Lui Laqranjın dərslərini qeyd edir və professora bu qeydlər haqqında olan şərhlərini göndərməyə başlayır. Bunlara bəzi riyaziyyat məsələləri haqqında özünün orijinal həllərini və qeydlərini də əlavə edir. Laqranj "Müsyö le Blank"ın bu əhəmiyyətli açıqlamalarından o qədər təəccüblənir ki, ondan görüşmə tələb edir. Sofiya bu vəziyyətdə həqiqi kimliyini açıqlamaq məcburiyyətində qalır. Həm təəccüb, həm də heyranlığa qapılan Laqranj daha sonralar Sofiyanın həm məsləhətçisi, həm də dostu olur.
Saylar nəzəriyyəsinin sehrinə düşən Sofiya o dövrün ən böyük riyaziyyatçısı Karl Fridrix Qaus ilə məktublaşmağa başlayır. O, Qausa Böyük Ferma teoremi üçün isbat yolu olan yeni yaxınlaşma da tövsiyə edir. Sofiyanın tövsiyəsi bir əsrdən artıq riyaziyyatçıları məşğul edən bu problemi həll etməsə də, 1960-cı illərə qədər problemlə bağlı atılmış ən böyük addım olur.
Napoleonun orduları 1806-cı ildə Prussiyanı işğal etdikdə Sofiya Qausun da sonunun Arximedinki kimi olacağından qorxur. Bu səbəbdən ailə dostları olan General Jozef Mari Pernetiyə məktub yazaraq ondan Qausun təhlükəsizliyini təmin etməsini xahiş edir. General isə Qausun təhlükəsizliyinin təmin edilməsində Madmuazel Jermenə borclu olduğunu açıqladıqda o, bu adı eşitmədiyi üçün təəccüblənir. Lakin Sofiya Jermen son məktubunda istəmədən kimliyini Qausa da açıqlayır. Qaus da bundan təsirlənərək Sofiya haqqında "Qadın olmağın çətinliklərini aşacaq böyüklükdə cəsarətə, çox yüksək zəka və qabiliyyətə sahibdir" deyə açıqlama verir.
Qaus və Sofiya Jermen arasındakı məktublaşma 1808-ci ildə Qausun astronomiya professoru olub saylar nəzəriyyəsi ilə marağını birdən-birə kəsməsindən dolayı sona çatır. Bundan sonra Sofiya da araşdırma sahəsini dəyişdirərək fizikaya yönəlir və xüsusilə Hladni tədqiqatları adlandırılan elastik səthlərin vibrasiyalarının yaratdığı modellər mövzusundakı araşdırmalara başlayır.
1811-ci ilə Fransa Elmlər Akademiyası elastik səthlərin vibrasiyası üzrə Hladni tədqiqatlarının altında yatan riyazi qanunlar haqqında müsabiqə keçirir. Müsabiqəyə son müraciət tarixinə - 1813-cü ilə qədər akademiyaya təqdim olunan tək məqalə Sofiya Jermenə məxsus olur. Müsabiqə jürisi Jermenin məqaləsində bəzi xətaların olduğunu və məqalə müəllifinin elmi təhsilində əskiklərin olmasını əsas göstərərək onların aradan qaldırılması məqsədilə müsabiqənin bitmə müddətini uzadır. Laqranjın köməyi ilə Jermen tezis üzərində yenidən işləyir və nəhayət, 8 yanvar 1816-cı ildə Elmlər Akademiyasının mükafatını qazanmağı bacarır. Bu mükafat Sofiya Jermeni məşhur riyaziyyatçılar arasına gətirir. Elmlər Akademiyası məclislərdə iştirak haqqı olmayan qadın üzvünü qəbul etməli olur. Bundan başqa, Fransa İnstitutu tərəfindən Sofiyanın çalışmaları tərifə layiq görülür.
Sofiya Jermen ən çox saylar nəzəriyyəsinə verdiyi töhfələri və xüsusilə də Fermanın son teoremini isbat etmə cəhdləri ilə xatırlanır. Hladni sayları üzərinə olan çalışmaları onu yüksək bina inşaatlarında günümüzdə də istifadə edilən tətbiqi riyaziyyatın təməllərinin atılmasına gətirir. Bu çalışma riyazi fizikanın yeni sahəsində, xüsusilə də akustika və elastiklik araşdırmalarında həmin dövr üçün çox əhəmiyyətli inkişaf anlayışına gəlirdi. Həqiqi kimliyini açıqladıqda Sofiya Jermen elmi cəmiyyət tərəfindən qəbul edilir və daha əvvəl heç bir fransız qadınının çatmadığı Akademiya dünyasına girişi təmin edilir.
Sofiya Jermen 1831-ci ildə 55 yaşında ağciyər xərçəngindən vəfat edir. Ölümündən çox qısa müddət əvvəl Qaus Qettinqen Universiteti tərəfindən Jermenə fəxri fərman verilməsinə nail olur. Ancaq əfsuslar olsun ki, Sofiya bu fəxri fərmanın universitet tərəfindən qəbul edildiyini görmədən dünyasını dəyişir.
İstinadlar
↑ MacTutor History of Mathematics archive
↑ Sophie Germain // FemBio: Банк інформації про видатних жінок, Frauendatenbank, Банк данных о выдающихся женщинах
sofiya, cermen, marie, sophie, germain, aprel, 1776, 1776, paris, iyun, 1831, 1831, paris, fransa, riyaziyyatçısı, mexaniki, filosofu, marie, sophie, germain, sophie, germaindoğum, tarixi, aprel, 1776, 1776, doğum, yeri, paris, fransa, krallığıvəfat, tarixi, i. Sofiya Cermen fr Marie Sophie Germain 1 aprel 1776 1776 04 01 1 2 3 Paris 27 iyun 1831 1831 06 27 4 1 3 Paris Fransa riyaziyyatcisi mexaniki ve filosofu Sofiya Cermenfr Marie Sophie Germain fr Sophie GermainDogum tarixi 1 aprel 1776 1776 04 01 1 2 3 Dogum yeri Paris Fransa kralligiVefat tarixi 27 iyun 1831 1831 06 27 4 1 3 55 yasinda Vefat yeri Paris Sena d FransaVefat sebebi sud vezi xercengi 5 Defn yeri Per Lasez qebiristanligi 5 Vetendasligi FransaElm sahesi ededler nezeriyyesi mexanikaTehsili Gottingen Universiteti 6 Elmi rehberi Karl Qaus 6 Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati RedakteZengin ipek tacirinin qizi olan Mari Sofiya Jermen ailesinin uc qiz usagindan ikincisi idi O 1 aprel 1776 ci ilde Parisde anadan olub 1789 cu il iyulunda Bastiliya hadiseleri zamani Paris kucelerinde basina bir is gelmesin deye Sofiyanin evden cixmasi qadagan edilmisdi Evde sixildigi munasibetlerden qacan Sofiya careni atasinin zengin kitabxanasina siginmaqda gorur Riyaziyyata olan hevesi qedim yunan riyaziyyatcisi Arximedin Sirakuzanin romalilar terefinden istilasi zamani hendese meselesini hell etmeye calisdigi anda oldurulmesi hekayesini oxudugu zaman yaranmisdi Bu tarixi hadiseden o qeder muteessir olur ki riyaziyyat arasdirmalari ile mesgul olmaga qerar verir Sofiya riyaziyyat calismalari ile yanasi maraqlandigi saheler uzre metnleri oxuya bilmek ucun latin ve yunan dillerini de oyrenmeyi dusunurdu Ancaq atasi bu isteyine etiraz edir Bu sebebden Sofiya geceler calismaga baslayir Bunu oyrenen anasi ve atasi agillarina gele bilecek her seyi edirler ki Sofiyaya mane olsunlar Geceler isigi engellemek ucun sami elinden alir hetta yataqdan qalxmamasi ucun gece geyimlerini bele otaqdan gotururler Amma hec bir engel genc riyaziyyatcinin hevesine qarsi cixa bilmir Sofiya gece calismalarina davam etmeyin basqa yollarini tapir Gizlice sam elde edir ve yataq geyimlerine burunerek arasdirmalara davam edir Neticede valideynleri Sofiyanin boyuk ezm ve qerarligi qarsisinda ona qadaga qoymaqdan vaz kecirler Sofiya aile qurmur ve ata anasi ile birge yasayir Atasi calismalari boyunca maddi cehetden qizina destek olur Sofiya atasinin kitabxanasinda tapdigi kitablardan riyaziyyat biliklerini alaraq tehsilini davam etdirmeye can atir Ancaq 18 ci esr Fransasinda qadinlar universitete qebul edilmirdi Bu qadagani asmaq ucun Sofiya Parisi terk etmis Politexnik mektebinin kecmis telebesinin kimliyine burunur Musyo le Blank adi altinda boyuk riyaziyyatci Jozef Lui Laqranjin derslerini qeyd edir ve professora bu qeydler haqqinda olan serhlerini gondermeye baslayir Bunlara bezi riyaziyyat meseleleri haqqinda ozunun orijinal hellerini ve qeydlerini de elave edir Laqranj Musyo le Blank in bu ehemiyyetli aciqlamalarindan o qeder teeccublenir ki ondan gorusme teleb edir Sofiya bu veziyyetde heqiqi kimliyini aciqlamaq mecburiyyetinde qalir Hem teeccub hem de heyranliga qapilan Laqranj daha sonralar Sofiyanin hem meslehetcisi hem de dostu olur Saylar nezeriyyesinin sehrine dusen Sofiya o dovrun en boyuk riyaziyyatcisi Karl Fridrix Qaus ile mektublasmaga baslayir O Qausa Boyuk Ferma teoremi ucun isbat yolu olan yeni yaxinlasma da tovsiye edir Sofiyanin tovsiyesi bir esrden artiq riyaziyyatcilari mesgul eden bu problemi hell etmese de 1960 ci illere qeder problemle bagli atilmis en boyuk addim olur Napoleonun ordulari 1806 ci ilde Prussiyani isgal etdikde Sofiya Qausun da sonunun Arximedinki kimi olacagindan qorxur Bu sebebden aile dostlari olan General Jozef Mari Pernetiye mektub yazaraq ondan Qausun tehlukesizliyini temin etmesini xahis edir General ise Qausun tehlukesizliyinin temin edilmesinde Madmuazel Jermene borclu oldugunu aciqladiqda o bu adi esitmediyi ucun teeccublenir Lakin Sofiya Jermen son mektubunda istemeden kimliyini Qausa da aciqlayir Qaus da bundan tesirlenerek Sofiya haqqinda Qadin olmagin cetinliklerini asacaq boyuklukde cesarete cox yuksek zeka ve qabiliyyete sahibdir deye aciqlama verir Qaus ve Sofiya Jermen arasindaki mektublasma 1808 ci ilde Qausun astronomiya professoru olub saylar nezeriyyesi ile maragini birden bire kesmesinden dolayi sona catir Bundan sonra Sofiya da arasdirma sahesini deyisdirerek fizikaya yonelir ve xususile Hladni tedqiqatlari adlandirilan elastik sethlerin vibrasiyalarinin yaratdigi modeller movzusundaki arasdirmalara baslayir 1811 ci ile Fransa Elmler Akademiyasi elastik sethlerin vibrasiyasi uzre Hladni tedqiqatlarinin altinda yatan riyazi qanunlar haqqinda musabiqe kecirir Musabiqeye son muraciet tarixine 1813 cu ile qeder akademiyaya teqdim olunan tek meqale Sofiya Jermene mexsus olur Musabiqe jurisi Jermenin meqalesinde bezi xetalarin oldugunu ve meqale muellifinin elmi tehsilinde eskiklerin olmasini esas gostererek onlarin aradan qaldirilmasi meqsedile musabiqenin bitme muddetini uzadir Laqranjin komeyi ile Jermen tezis uzerinde yeniden isleyir ve nehayet 8 yanvar 1816 ci ilde Elmler Akademiyasinin mukafatini qazanmagi bacarir Bu mukafat Sofiya Jermeni meshur riyaziyyatcilar arasina getirir Elmler Akademiyasi meclislerde istirak haqqi olmayan qadin uzvunu qebul etmeli olur Bundan basqa Fransa Institutu terefinden Sofiyanin calismalari terife layiq gorulur Sofiya Jermen en cox saylar nezeriyyesine verdiyi tohfeleri ve xususile de Fermanin son teoremini isbat etme cehdleri ile xatirlanir Hladni saylari uzerine olan calismalari onu yuksek bina insaatlarinda gunumuzde de istifade edilen tetbiqi riyaziyyatin temellerinin atilmasina getirir Bu calisma riyazi fizikanin yeni sahesinde xususile de akustika ve elastiklik arasdirmalarinda hemin dovr ucun cox ehemiyyetli inkisaf anlayisina gelirdi Heqiqi kimliyini aciqladiqda Sofiya Jermen elmi cemiyyet terefinden qebul edilir ve daha evvel hec bir fransiz qadininin catmadigi Akademiya dunyasina girisi temin edilir Sofiya Jermen 1831 ci ilde 55 yasinda agciyer xercenginden vefat edir Olumunden cox qisa muddet evvel Qaus Qettinqen Universiteti terefinden Jermene fexri ferman verilmesine nail olur Ancaq efsuslar olsun ki Sofiya bu fexri fermanin universitet terefinden qebul edildiyini gormeden dunyasini deyisir Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 MacTutor History of Mathematics archive 1 2 3 Sophie Germain FemBio Bank informaciyi pro vidatnih zhinok Frauendatenbank Bank dannyh o vydayushihsya zhenshinah 1 2 3 4 5 6 Sophie Germain Roglo 1997 1 2 3 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 1 2 http www slate fr story 196390 trois femmes oubliees cimetiere pere lachaise rosa bonheur gerda taro sophie blanchard 1 2 Mathematics Genealogy Project ing 1997 Menbe https az wikipedia org w index php title Sofiya Cermen amp oldid 5941190, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
