Yohan Karl Fridrih Qauss (30 aprel1777(1777-04-30)[…], Braunşveyq – 23 fevral1855(1855-02-23)[…], Göttingen, Hannover krallığı[d][…]) — görkəmli alman riyaziyyatçısı, astronom və fiziki, bütün dövrlərin ən yaxşı riyaziyyatçılarından biri, "riyaziyyatın kralı" hesab olunur.
Göttingen Universitetində oxuduğu müddətdə riyaziyyata aid ciddi tədqiqat işləri aparmış və universiteti qurtararkən "Ədədi tədqiqatlar" adlı əsərini yazmışdır. Bu əsərdə kvadratik çıxıq nəzəriyyəsi, kvadratik formaların qısa ifadəsi, n-dərəcəli tənliklər nəzəriyyəsi öz əksini tapmışdır. Qauss da başqa alimlər kimi paralel xətlərlə maraqlanmışdı. O, XVIII əsrin sonunda Evklid həndəsəsindən fərqli başqa həndəsələrin olmasının mümkünlüyü qənaətinə gəlmişdir. Qauss bu sahədə xeyli tədqiqat işləri apararaq varlığı mümkün olan həndəsəni anti-evklid həndəsəsi adlandırmışdı.
Ədədlər nəzəriyyəsi, riyazı analiz, differensial həndəsə, geodeziya, elektrostatika, astronomiya və optika elmlərinə misilsiz töhfələr vermişdir.
Qaussun fitri istedadı özünü uşaq ikən biruzə verir. Deyilənə görə hələ ibtidai məktəbdə oxuduğu vaxt özünün ilk riyazi kəşfini edir. Belə ki, müəlliməsi şagirdlərini uzun müddət məşğul etmək məqsədilə onlara 1-dən 100-ə qədər bütün natural ədədlərin cəmini tapmağı tapşırır. Qauss tapşırığı bir neçə dəqiqə ərzində həll etməklə ətrafındakıları heyrətə salır. Gənc Qauss bu ədədi silsilənin sonluğunda duran ədədlərin cəminin 101-ə bərabər olmasını, yəni 1+100=101, 2+99=101 və s dərhal müəyyən edir. Və bu silsilədəki cütlüklərin sayını, yəni 50-ni 101-ə vurmaqla məsələni asanlıqla və tezliklə həll edir. O, riyaziyyat elmində ən möhtəşəm əsərlərdən biri olan Disquisitiones Arithmeticae əsərini 21 yaşında ikən (1798) tamamlayır. Əsərin özü isə üç il sonra nəşr olunur. Bu əsərlə Qauss müasir ədədlər nəzəriyyəsi elmini riyaziyyatdan ayıraraq müstəqil elmə çevirir.
Karl Qauss 1855-ci ildə vəfat etmişdir.
Mənbə
"Uşaqlar üçün ensiklopediya. Riyaziyyat. Bakı: "Şərq-Qərb", 2008. səh.608
↑ verschiedene Autoren Allgemeine Deutsche Biographie / Hrsg.: Historische Commission bei der königl. Akademie der Wissenschaften — Duncker & Humblot, 1875.
↑ Гаусс Карл Фридрих // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1971. — Т. 6 : Газлифт — Гоголево. — С. 144–145.
Гиндикин С. Г. Рассказы о физиках и математиках. — М.: МЦНМО, 2001. Глава «Король математиков».
. 2010-12-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-12-19.
Xarici keçidlər
Alim ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 08, 2021
karl, fridrix, qauss, yohan, karl, fridrih, qauss, aprel, 1777, 1777, braunşveyq, fevral, 1855, 1855, göttingen, hannover, krallığı, görkəmli, alman, riyaziyyatçısı, astronom, fiziki, bütün, dövrlərin, yaxşı, riyaziyyatçılarından, biri, riyaziyyatın, kralı, he. Yohan Karl Fridrih Qauss 30 aprel 1777 1777 04 30 3 4 5 Braunsveyq 6 4 7 23 fevral 1855 1855 02 23 3 4 5 Gottingen Hannover kralligi d 6 4 8 gorkemli alman riyaziyyatcisi astronom ve fiziki butun dovrlerin en yaxsi riyaziyyatcilarindan biri riyaziyyatin krali hesab olunur 9 Karl Qaussalm Carl Friedrich Gauss Dogum tarixi 30 aprel 1777Dogum yeri Braunsveyq AlmaniyaVefat tarixi 23 2 1855Vefat yeri Gottingen AlmaniyaDefn yeri Albanifriedhof d Vetendasligi Reyn Konfederasiyasi d Almaniya ittifaqi Hannover kralligi d 1 2 Milliyyeti almanElm sahesi riyaziyyat fizikaIs yeri Gottingen UniversitetiTehsili Gottingen Universiteti 1798 Taninmis yetirmeleri Farkas Bolyay Avqust Ferdinand Mobius Peter Qustav Lejyon DirixleUzvluyu London Kral Cemiyyeti Isvec Kral Elmler Akademiyasi Peterburq Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Prussiya Elmler Akademiyasi d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Heyati 2 Menbe 3 Istinadlar 4 Xarici kecidlerHeyati RedakteGottingen Universitetinde oxudugu muddetde riyaziyyata aid ciddi tedqiqat isleri aparmis ve universiteti qurtararken Ededi tedqiqatlar adli eserini yazmisdir Bu eserde kvadratik cixiq nezeriyyesi kvadratik formalarin qisa ifadesi n dereceli tenlikler nezeriyyesi oz eksini tapmisdir Qauss da basqa alimler kimi paralel xetlerle maraqlanmisdi O XVIII esrin sonunda Evklid hendesesinden ferqli basqa hendeselerin olmasinin mumkunluyu qenaetine gelmisdir Qauss bu sahede xeyli tedqiqat isleri apararaq varligi mumkun olan hendeseni anti evklid hendesesi adlandirmisdi 10 Ededler nezeriyyesi riyazi analiz differensial hendese geodeziya elektrostatika astronomiya ve optika elmlerine misilsiz tohfeler vermisdir Qaussun fitri istedadi ozunu usaq iken biruze verir Deyilene gore hele ibtidai mektebde oxudugu vaxt ozunun ilk riyazi kesfini edir Bele ki muellimesi sagirdlerini uzun muddet mesgul etmek meqsedile onlara 1 den 100 e qeder butun natural ededlerin cemini tapmagi tapsirir Qauss tapsirigi bir nece deqiqe erzinde hell etmekle etrafindakilari heyrete salir Genc Qauss bu ededi silsilenin sonlugunda duran ededlerin ceminin 101 e beraber olmasini yeni 1 100 101 2 99 101 ve s derhal mueyyen edir Ve bu silsiledeki cutluklerin sayini yeni 50 ni 101 e vurmaqla meseleni asanliqla ve tezlikle hell edir O riyaziyyat elminde en mohtesem eserlerden biri olan Disquisitiones Arithmeticae eserini 21 yasinda iken 1798 tamamlayir Eserin ozu ise uc il sonra nesr olunur Bu eserle Qauss muasir ededler nezeriyyesi elmini riyaziyyatdan ayiraraq musteqil elme cevirir Karl Qauss 1855 ci ilde vefat etmisdir Menbe Redakte Usaqlar ucun ensiklopediya Riyaziyyat Baki Serq Qerb 2008 seh 608Istinadlar Redakte http www maa org publications maa reviews 50th imo 50 years of international mathematical olympiads http link springer com content pdf 10 1007 2F978 3 642 14565 0 3 pdf 1 2 3 4 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 3 4 5 6 verschiedene Autoren Allgemeine Deutsche Biographie Hrsg Historische Commission bei der konigl Akademie der Wissenschaften Duncker amp Humblot 1875 lt a href https wikidata org wiki Track Q316626 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q2818964 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q14565672 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q590208 gt lt a gt 1 2 3 4 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt 1 2 Gauss Karl Fridrih Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1971 T 6 Gazlift Gogolevo S 144 145 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt Academy of Sciences of Turin 1757 lt a href https wikidata org wiki Track Q2822396 gt lt a gt http www tandfonline com doi full 10 1080 00207160 2012 689826 Gindikin S G Rasskazy o fizikah i matematikah M MCNMO 2001 Glava Korol matematikov Arxivlenmis suret 2010 12 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 12 19 Xarici kecidler Redakte Alim ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Karl Fridrix Qauss amp oldid 5917475, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
