fbpx
Wikipedia

Slavyan təqvimi

Bir çox slavyan dilləri Qriqori təqvimində ilin ayları üçün Latın mənşəli adlardan rəsmi olaraq istifadə etsələr də, Slavyan mənşəli olduqlarına görə on iki ay üçün latın adlarından fərqli olan köhnə adlar dəsti də mövcuddur. Bəzi dillərdə, məsələn serb dilində bu ənənəvi adlar arxaikləşmişdir və buna görə nadir hallarda istifadə olunur.

Slavyan dillərində ilin aylarının orijinal adları hava şəraiti və bu dövr üçün ümumi olan xüsusiyyətlər, habelə kənd təsərrüfatı fəaliyyətləri kimi təbii hadisələri yaxından izləyir.

Bir çox ayın fərqli bölgələrdə bir neçə alternativ adı var.

Adlar

Müxtəlif slavyan dillərində on iki ay üçün ənənəvi adların müqayisəsi
Dil Yanvar Fevral Mart Aprel May İyun İyul Avqust Sentyabr Oktyabr Noyabr Dekabr
Belarus Студзень

(Studzień)

Люты

(Luty)

Сакавік

(Sakavik)

Красавік

(Krasavik)

Травень

(Travień)

Чэрвень

(Červień)

Ліпень

(Lipień)

Жнівень

(Žnivień)

Верасень

(Vierasień)

Кастрычнік

(Kastryčnik)

Лістапад

(Listapad)

Снежань

(Śniežań)

Bulqar Сечен

Sechen

Люти

Lyuti

Сухи

Sukhi

Брезен

Brezen

Тревен

Treven

Изок

Izok

Червен

Cherven

Зарев

Zarev

Руен

Ruen

Листопад

Listopad

Груден

Gruden

Просинец

Prosinets

Xorvat siječanj veljača ožujak travanj svibanj lipanj srpanj kolovoz rujan listopad studeni prosinac
Çex leden únor březen duben květen červen červenec srpen září říjen listopad prosinec
Kaşub stëcznik gromnicznik strëmiannik łżëkwiat môj czerwińc lëpińc zélnik séwnik rujan lëstopadnik/smùtan gòdnik
Makedon Коложег

Koložeg

Сечко

Sečko

Цутар

Cutar

Тревен

Treven

Косар

Kosar

Жетвар

Žetvar

Златец

Zlatec

Житар

Žitar

Гроздобер

Grozdober

Листопад

Listopad

Студен

Studen

Снежник

Snežnik

Polyak styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień wrzesień październik listopad grudzień
Rus

(arxaik)

Сечень

Secheń

Лютый

Lyutyy

Березозол

Berezozol

Цветень

Tsveteń

Травень

Traveń

Червень

Cherveń

Липец

Lipets

Серпень

Serpeń

Вересень

Vereseń

Листопад

Listopad

Грудень

Grudeń

Студень

Studeń

Serb

(arxaik)

Коложег

Koložeg

Сечко

Sečko

Дерикожа

Derikoža

Лежитрава

Ležitrava

Цветањ

Cvetanj

Трешњар

Trešnjar

Жетвар

Žetvar

Гумник

Gumnik

Гроздобер

Grozdober

Листопад

Listopad

Студен

Studen

Коледар

Koledar

Sorb wulki róžk mały róžk nalětnik jutrownik róžownik smažnik pražnik žnjenc požnjenc winowc nazymnik hodownik
Slovak

(arxaik)

Veľkí Sečeň Malí Sečeň Brezen Duben Kveten Lipen Červenec Klasen Malí Rujen Velkí Rujen Listopad Prosinec
Sloven

(arxaik)

prosinec svečan sušec mali traven veliki traven rožnik mali srpan veliki srpan kimavec vinotok listopad gruden
Ukrayn Січень

Sicheń

Лютий

Lyutyy

Березень

Berezeń

Квітень

Kviteń

Травень

Traveń

Червень

Cherveń

Липень

Lypeń

Серпень

Serpeń

Вересень

Vereseń

Жовтень

Zhovteń

Листопад

Lystopad

Грудень

Hrudeń

Polab Ledemån Rüzac Zürmån Chåidemån Laisemån Pąťustemån Zeminik Haimån Jisinmån Vaińamån Zaimamån Trübnemån

Xorvat adları

Xorvat ayları Qriqorian təqvimində istifadə olunan Latınca ay adlarından fərqlənir:

Ay Latınca adı Xorvatca adı Xorvatca mənası
1 Yanvar Ianuarius Siječanj Kəsmək və ya budamaq ayı (ağac); Lakin "bayram" mənası verən "svečan, svičen, sičan" dialektik terminləri də mövcuddur və buna görə də "bayram ayı" mənasında işlənmə ehtimalı var. Çünki yanvar ayında qeyd olunan bir neçə bayram var.
2 Fevral Februarius Veljača Günlərin daha uzun olacağı ay (oveljiti se = böyümək, uzanmaq); Həmçinin fevral ayında qeyd olunan qədim slavyan bütpərəst festivalı iə bağlı olaraq "Velja Noć" - böyük gecə mənasını da verməsi mümkündür.
3 Mart Martius Ožujak Yalançı ay (laž> ož; laž – yalan), çünki hava olduqca dəyişkəndir.
4 Aprel Aprilis Travanj Otların biçildiyi ay
5 May Maius Svibanj Zoğalın qönçələdiyi ay ("svibovina"zoğal ağacı)
6 İyun Iulius Lipanj Xorvatiya sikkəsi olan lippa ilə bağlı olduğu düşünülür.
7 İyul Iulius Srpanj Biçim ayı (oraqla)
8 Avqust Augustos Kolovoz "kolo" +"voz" Arabanı idarə edən ay (məhsul üçün)
9 Sentyabr September Rujan Heyvanların cütləşmə ayı – cütləşmə çağırışlarına istinad etməklə heyvan səsləri üçün istifadə edilən "rjuti" arxaik feldən törəmişdir.
10 Oktyabr October Listopad Yarpaqların düşdüyü ay – list + padati
11 Noyabr November Studeni Soyuq ay
12 Dekabr December Prosinac Günəşin parlamasının başlanğıcı ( "sinuti" – şəfəqə) yəqin ki, əvvəlcə yanvar ayında istifadə edildi, çünki digər slavyan dillərində də yanvar üçün tez-tez istifadə olunur. Bundan əlavə, "prositi" – dilənmək feilindən yaranaraq dilənçilik ayı (yemək üçün) kimi də işlənə bilər.

Bəzi adlar, standart Xorvat lüğətlərində artıq olmayan arxaik xorvat-slavyan sözlərindən yaranmışdır. Buna görər də bu sözlərin mənası da birmənalı deyil.

Çex ayları

Çex aylarının adları, Polşa, Xorvat, Ukrayn və Belaruscada da olduğu kimi, əksər Avropa dillərində istifadə olunan Latın adlarına əsaslanmır. -en şəkilçisi ayların çoxuna əlavə olunur.

  • Yanvar - leden ( led – buz)
  • Fevral - únor (yəqin ki, nořit sözündən törəmiş nor-kök sözündən yaranmışdır və göl səthinin altındakı buz kütləsi mənasında işlənmişdir)
  • Mart - březen (ağcaqayın mənasını verən bříza və ya hamiləlik mənasını verən březí sözündən götürülmüşdür – bu dövrdə bir çox meşə heyvanları, xüsusən də dovşanlar hamilə olur)
  • Aprel - duben ( dub – palıd sözündən götürülmüşdür)
  • May - květen ( květ – çiçək sözündən törəmişdir )
  • İyun - červen (qırmızı mənasında işlənən červený və ya soyuq mənasını verən červ sözündən törəmişdir və hər iki məna meyvə ilə bağlıdır)
  • İyul - červenec (červen ilə eyni mənadadır, sadəcə -ec şəkilçisi qəbul edib)
  • Avqust - srpen ( srp – oraq sözündən )
  • Sentyabr - září (lİşıq saçır)
  • Oktyabr - říjen (říje- adət sözündən törəyib)
  • Noyabr - listopad ("yarpaqların düşməsi" deməkdir)
  • Dekabr - prosinec (yalvarmaq, soruşmaq mənasında işlənən prosit və ya daha böyük ehtimalla prosinalý–solğun sözündən törəyib. Çünki bu ayda səma solğun olur.)

Makedon ayları

Makedon dilində Qreqori təqviminin aylarının iki dəst adları var. Ən çox istifadə olunan adlar dəsti Latınca ay adlarından yaranmışdır və bunlar Makedoniya əhalisinin böyük əksəriyyəti tərəfindən istifadə olunur. Bununla birlikdə, on iki aylıq slavyan mənşəli köhnə adlar da mövcuddur ki, Latınca adlarından fərqlənir. Buna baxmayaraq onların istifadəsi arxaikləşmiş və əsasən Makedoniya Pravoslav Kilsəsi tərəfindən verilmiş xalq ədəbiyyatı və dini təqvimlərlə məhdudlaşdırılmışdır.

Makedonca ay adlarının mənşəyi müvafiq dövrdə baş verən kənd təsərrüfatı fəaliyyətləri və ya həmin dövr üçün ümumi olan hava şəraiti ilə sıx bağlıdır. Bəzi aylar üçün fərqli bölgələrdə alternativ adlar var. Makedonlar arasında müasir Latınca ay adlarının istifadəsi 19-cu əsrin sonlarına, kütləvi maarifləndirmə nəticəsində başladı.

No. Ay Latınca adı Makedon dilində

kiril qrafikası ilə

Makedon dilində

latın adları

Makedonca

qədim adlar

Tələffüzü Mənası
1. Yanvar Ianuarius Јануари Januari Коложег Koložeg Yanan ağac göcdələri ayı
2. Fevral Februarius Февруари Fevruari Сечко Sečko Buz ayı
3. Mart Martius Март Mart Цутар Cutar Çiçəkləmək ayı
4. Aprel Aprilis Април April Тревен Treven Ot ayı
5. May Maius Мај Maj Косар Kosar Çiçəkli otlar və kolların vaxtı
6. İyun Iunius Јуни Juni Жетвар Žetvar Meyvələrin ilk məhsulunun yetişdiyi vaxt
7. İyul Iulius Јули Juli Златец Zlatec Qızıl ay
8. Avqust Augustus Август Avgust Житар Žitar Buğda ayı
9. Sentyabr September Септември Septemvri Гроздобер Grozdober Üzüm yığımı ayı
10. Oktyabr October Октомври Oktomvri Листопад Listopad Yarpaqların düşdüyü ay
11. Noyabr November Ноември Noemvri Студен Studen Soyuq ayı
12. Dekabr December Декември Dekemvri Снежник Snežnik Qar ayı

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. "NAZIV MJESECI U GODINI NA HRVATSKOM". hamdočamo. 2011-02-07. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
  2. "veljača | Hrvatska enciklopedija". www.enciklopedija.hr. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
  3. "prosinac | Hrvatska enciklopedija". www.enciklopedija.hr. İstifadə tarixi: 2017-05-24.
  4. Machek, 1968, in Václav Machek, Etymologický slovník jazyka českého, second edition, Academia, 1968

Cro.Dict

  1. cro.Dict. "trava"[ölü keçid]
  2. Cro.Dict."srp"[ölü keçid]
  3. Cro.Dict. "voziti"

Xarici keçidlər

  • Slavyan və Baltikyanı ay adlarının hərtərəfli cədvəli və fransız dilində izahat.
  • Ukraynca ay adaları (ingilizcə)

slavyan, təqvimi, çox, slavyan, dilləri, qriqori, təqvimində, ilin, ayları, üçün, latın, mənşəli, adlardan, rəsmi, olaraq, istifadə, etsələr, slavyan, mənşəli, olduqlarına, görə, üçün, latın, adlarından, fərqli, olan, köhnə, adlar, dəsti, mövcuddur, bəzi, dill. Bir cox slavyan dilleri Qriqori teqviminde ilin aylari ucun Latin menseli adlardan resmi olaraq istifade etseler de Slavyan menseli olduqlarina gore on iki ay ucun latin adlarindan ferqli olan kohne adlar desti de movcuddur Bezi dillerde meselen serb dilinde bu enenevi adlar arxaiklesmisdir ve buna gore nadir hallarda istifade olunur Slavyan dillerinde ilin aylarinin orijinal adlari hava seraiti ve bu dovr ucun umumi olan xususiyyetler habele kend teserrufati fealiyyetleri kimi tebii hadiseleri yaxindan izleyir Bir cox ayin ferqli bolgelerde bir nece alternativ adi var Mundericat 1 Adlar 2 Xorvat adlari 3 Cex aylari 4 Makedon aylari 5 Hemcinin bax 6 Istinadlar 6 1 Cro Dict 7 Xarici kecidlerAdlar RedakteMuxtelif slavyan dillerinde on iki ay ucun enenevi adlarin muqayisesi Dil Yanvar Fevral Mart Aprel May Iyun Iyul Avqust Sentyabr Oktyabr Noyabr DekabrBelarus Studzen Studzien Lyuty Luty Sakavik Sakavik Krasavik Krasavik Traven Travien Cherven Cervien Lipen Lipien Zhniven Znivien Verasen Vierasien Kastrychnik Kastrycnik Listapad Listapad Snezhan Sniezan Bulqar Sechen Sechen Lyuti Lyuti Suhi Sukhi Brezen Brezen Treven Treven Izok Izok Cherven Cherven Zarev Zarev Ruen Ruen Listopad Listopad Gruden Gruden Prosinec ProsinetsXorvat sijecanj veljaca ozujak travanj svibanj lipanj srpanj kolovoz rujan listopad studeni prosinacCex leden unor brezen duben kveten cerven cervenec srpen zari rijen listopad prosinecKasub stecznik gromnicznik stremiannik lzekwiat moj czerwinc lepinc zelnik sewnik rujan lestopadnik smutan godnikMakedon Kolozheg Kolozeg Sechko Secko Cutar Cutar Treven Treven Kosar Kosar Zhetvar Zetvar Zlatec Zlatec Zhitar Zitar Grozdober Grozdober Listopad Listopad Studen Studen Snezhnik SneznikPolyak styczen luty marzec kwiecien maj czerwiec lipiec sierpien wrzesien pazdziernik listopad grudzienRus arxaik Sechen Sechen Lyutyj Lyutyy Berezozol Berezozol Cveten Tsveten Traven Traven Cherven Cherven Lipec Lipets Serpen Serpen Veresen Veresen Listopad Listopad Gruden Gruden Studen StudenSerb arxaik Kolozheg Kolozeg Sechko Secko Derikozha Derikoza Lezhitrava Lezitrava Cvetaњ Cvetanj Treshњar Tresnjar Zhetvar Zetvar Gumnik Gumnik Grozdober Grozdober Listopad Listopad Studen Studen Koledar KoledarSorb wulki rozk maly rozk naletnik jutrownik rozownik smaznik praznik znjenc poznjenc winowc nazymnik hodownikSlovak arxaik Veľki Secen Mali Secen Brezen Duben Kveten Lipen Cervenec Klasen Mali Rujen Velki Rujen Listopad ProsinecSloven arxaik prosinec svecan susec mali traven veliki traven roznik mali srpan veliki srpan kimavec vinotok listopad grudenUkrayn Sichen Sichen Lyutij Lyutyy Berezen Berezen Kviten Kviten Traven Traven Cherven Cherven Lipen Lypen Serpen Serpen Veresen Veresen Zhovten Zhovten Listopad Lystopad Gruden HrudenPolab Ledeman Ruzac Zurman Chaideman Laiseman Patusteman Zeminik Haiman Jisinman Vainaman Zaimaman TrubnemanXorvat adlari RedakteXorvat aylari Qriqorian teqviminde istifade olunan Latinca ay adlarindan ferqlenir Ay Latinca adi Xorvatca adi Xorvatca menasi1 Yanvar Ianuarius Sijecanj Kesmek ve ya budamaq ayi agac a 1 Lakin bayram menasi veren svecan svicen sican dialektik terminleri de movcuddur ve buna gore de bayram ayi menasinda islenme ehtimali var Cunki yanvar ayinda qeyd olunan bir nece bayram var 1 2 Fevral Februarius Veljaca Gunlerin daha uzun olacagi ay oveljiti se boyumek uzanmaq 2 Hemcinin fevral ayinda qeyd olunan qedim slavyan butperest festivali ie bagli olaraq Velja Noc boyuk gece menasini da vermesi mumkundur 3 Mart Martius Ozujak Yalanci ay laz gt oz laz yalan cunki hava olduqca deyiskendir 4 Aprel Aprilis Travanj Otlarin bicildiyi ay a 2 5 May Maius Svibanj Zogalin qoncelediyi ay svibovina zogal agaci 6 Iyun Iulius Lipanj Xorvatiya sikkesi olan lippa ile bagli oldugu dusunulur 7 Iyul Iulius Srpanj Bicim ayi oraqla a 3 8 Avqust Augustos Kolovoz kolo a 4 voz a 5 Arabani idare eden ay mehsul ucun 9 Sentyabr September Rujan Heyvanlarin cutlesme ayi cutlesme cagirislarina istinad etmekle heyvan sesleri ucun istifade edilen rjuti arxaik felden toremisdir 10 Oktyabr October Listopad Yarpaqlarin dusduyu ay list a 6 padati 3 11 Noyabr November Studeni Soyuq ay a 7 12 Dekabr December Prosinac Gunesin parlamasinin baslangici sinuti a 8 sefeqe 4 yeqin ki evvelce yanvar ayinda istifade edildi cunki diger slavyan dillerinde de yanvar ucun tez tez istifade olunur Bundan elave prositi dilenmek feilinden yaranaraq dilencilik ayi yemek ucun kimi de islene biler Bezi adlar standart Xorvat lugetlerinde artiq olmayan arxaik xorvat slavyan sozlerinden yaranmisdir Buna gorer de bu sozlerin menasi da birmenali deyil Cex aylari RedakteCex aylarinin adlari Polsa Xorvat Ukrayn ve Belaruscada da oldugu kimi ekser Avropa dillerinde istifade olunan Latin adlarina esaslanmir en sekilcisi aylarin coxuna elave olunur Yanvar leden led buz Fevral unor yeqin ki norit sozunden toremis nor kok sozunden yaranmisdir ve gol sethinin altindaki buz kutlesi menasinda islenmisdir Mart brezen agcaqayin menasini veren briza ve ya hamilelik menasini veren brezi sozunden goturulmusdur bu dovrde bir cox mese heyvanlari xususen de dovsanlar hamile olur 5 Aprel duben dub palid sozunden goturulmusdur May kveten kvet cicek sozunden toremisdir Iyun cerven qirmizi menasinda islenen cerveny ve ya soyuq menasini veren cerv sozunden toremisdir ve her iki mena meyve ile baglidir Iyul cervenec cerven ile eyni menadadir sadece ec sekilcisi qebul edib Avqust srpen srp oraq sozunden Sentyabr zari lIsiq sacir Oktyabr rijen rije adet sozunden toreyib Noyabr listopad yarpaqlarin dusmesi demekdir Dekabr prosinec yalvarmaq sorusmaq menasinda islenen prosit ve ya daha boyuk ehtimalla prosinaly solgun sozunden toreyib Cunki bu ayda sema solgun olur Makedon aylari RedakteMakedon dilinde Qreqori teqviminin aylarinin iki dest adlari var En cox istifade olunan adlar desti Latinca ay adlarindan yaranmisdir ve bunlar Makedoniya ehalisinin boyuk ekseriyyeti terefinden istifade olunur Bununla birlikde on iki ayliq slavyan menseli kohne adlar da movcuddur ki Latinca adlarindan ferqlenir Buna baxmayaraq onlarin istifadesi arxaiklesmis ve esasen Makedoniya Pravoslav Kilsesi terefinden verilmis xalq edebiyyati ve dini teqvimlerle mehdudlasdirilmisdir Makedonca ay adlarinin menseyi muvafiq dovrde bas veren kend teserrufati fealiyyetleri ve ya hemin dovr ucun umumi olan hava seraiti ile six baglidir Bezi aylar ucun ferqli bolgelerde alternativ adlar var Makedonlar arasinda muasir Latinca ay adlarinin istifadesi 19 cu esrin sonlarina kutlevi maariflendirme neticesinde basladi No Ay Latinca adi Makedon dilinde kiril qrafikasi ile Makedon dilinde latin adlari Makedonca qedim adlar Teleffuzu Menasi1 Yanvar Ianuarius Јanuari Januari Kolozheg Kolozeg Yanan agac gocdeleri ayi2 Fevral Februarius Fevruari Fevruari Sechko Secko Buz ayi3 Mart Martius Mart Mart Cutar Cutar Ciceklemek ayi4 Aprel Aprilis April April Treven Treven Ot ayi5 May Maius Maј Maj Kosar Kosar Cicekli otlar ve kollarin vaxti6 Iyun Iunius Јuni Juni Zhetvar Zetvar Meyvelerin ilk mehsulunun yetisdiyi vaxt7 Iyul Iulius Јuli Juli Zlatec Zlatec Qizil ay8 Avqust Augustus Avgust Avgust Zhitar Zitar Bugda ayi9 Sentyabr September Septemvri Septemvri Grozdober Grozdober Uzum yigimi ayi10 Oktyabr October Oktomvri Oktomvri Listopad Listopad Yarpaqlarin dusduyu ay11 Noyabr November Noemvri Noemvri Studen Studen Soyuq ayi12 Dekabr December Dekemvri Dekemvri Snezhnik Sneznik Qar ayiHemcinin bax RedakteYuli teqvimiIstinadlar Redakte NAZIV MJESECI U GODINI NA HRVATSKOM hamdocamo 2011 02 07 Istifade tarixi 2017 05 24 veljaca Hrvatska enciklopedija www enciklopedija hr Istifade tarixi 2017 05 24 Cro Dict padati prosinac Hrvatska enciklopedija www enciklopedija hr Istifade tarixi 2017 05 24 Machek 1968 in Vaclav Machek Etymologicky slovnik jazyka ceskeho second edition Academia 1968 Cro Dict Redakte croDict sijeci cro Dict trava olu kecid Cro Dict srp olu kecid Cro Dict kolo Cro Dict voziti Cro Dict list Cro Dict studen Cro Dict sinuti Xarici kecidler RedakteSlavyan ve Baltikyani ay adlarinin herterefli cedveli ve fransiz dilinde izahat Ukraynca ay adalari ingilizce Menbe https az wikipedia org w index php title Slavyan teqvimi amp oldid 5742628, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.