fbpx
Wikipedia

Siyasi elmin tarixi

Avqust 07, 2021

Siyasi elm — termini ayrı bir elm sahəsi olaraq olduqca gec yaranan sahə olsa da, siyasi gücün və siyasətin tarixə təsirinin təhlili əsrlər boyu mövcud olmuşdur. Bununla birlikdə, "siyasi elm" termini həmişə siyasi fəlsəfədən fərqləndirilmirdi. Siyasi elm dünyanın hər yerində özünə məxsus müəyyən üzrə qaydalarla mövcud olsa da, eyni zamanda bəzi digər spesifik cəhətlərdə çatışmazlıqlar da mövcuddur.

Antik dövrlər

Qərb siyasətinin tarixi Sokrat siyasəti filosoflarından biri olan Aristotelə qədər ("Siyasi Elmlərin Atası") (e.ə. 384-322) gedib çıxır. Aristotel siyasət elminə istifadəyə yararlı tərif verən ilk insanlardan biri idi. O, siyasət elminin güclü bir elm sahəsi olduğuna inanırdı və hərb elmi kimi sahələrin üstündə xüsusi hakim mövqesi olduğunu düşünürdü. Platon və Aristotel kimi siyasi filosoflar siyasət anlayışını onlara qədər olan yunan filosoflarına zidd, siyasi elmin elmi aspektinə daha çox əhəmiyyət verən bir şəkildə təhlil etməyə başladılar. Platondan əvvəl siyasətə əsas izahat şairlərdən, tarixçilərdən və günün məşhur dramaturqlarından gəlirdi. Roma İmperiyasının ən çiçəklənən dövründə tarixdə baş verənləri sənədləşdirən insanlar, öz rəylərini, baş verənləri öz nöqteyi-nəzərindən qeyd edir, eyni zamanda günün siyasətini həyata keçirən və tarixə təsir edəcək məqamları da sənədləşdirirdilər. Əsas tarixçilər Polibius, Livi və Plutarx idi. Bu adamlar yalnız Roma İmperiyasının yüksəlişini sənədləşdirməyə deyil, digər xalqların yüksəlişinə və süqutuna da diqqət yetirirdilər. Siyasi taktikaları öyrənməyə uyğun gördükləri adamlar arasında Julius Sezar və Sisero kimi liderlər var idi. Sezar hakimiyyətini qorumaq üçün xalqına möhkəm yapışan bir diktator olsa da, xalqın xeyrinə davam edəcək islahatlar da aparırdı. O dövrdə siyasətşünaslıq, idarəetmə orqanlarının təsirini və hökmdarların qanunları, bütövlükdə konkret ölkələrin tarixlərini necə tətbiq etməyi seçdiklərini anlamaq prosesi idi. Eramızdan əvvəl 753-cü ildə Roma şəhərinin yaranmasından Qərbi Roma İmperiyasının süqutuna və ya orta əsrlərin başlanmasına qədər təxminən min il keçdi. Bu aralıqda Yunan (Hellenik) mədəniyyətinə aid manifest tərcüməsində Romaya da aid yazı mövcuddur. Nəticə etibarilə həm Yunan tanrıları, həm də Yunan fəlsəfəsi Romalılardan götürülüb. Stoizm kimi tanınan Yunan fəlsəfəsi Roma qanunu kimi yerinə yetirilirdi. Stoik, bütövlükdə dövlətin sabit qalması üçün dövlətdə müvafiq ierarxik rol və vəzifələri qorumaq öhdəsinə götürən qanun idi. Ən yaxşı tanınan Roma Stoikləri arasında filosof Seneca və imperator Maks Aurelius da var idi. Varlı bir Roma patrisçisi olan Seneca, bəzi müasir şərhçilər / tarixçilər tərəfindən, öz hökmlərinə uyğun yaşaya bilmədiyi üçün tez-tez tənqid olunurdu. Digər tərəfdən, Marcus Aureliusun düşüncə tərzi, bir imperatorun fəlsəfi istəkləri ilə müxtəlif hərbi kampaniyaları ilə Roma İmperiyasını xarici düşmənlərindən qorumaq üçün hiss etdiyi vəzifə arasında bölünmüş bir fəlsəfi düşüncə olaraq ən yaxşı şəkildə düşünülə bilər. Polybiusa görə, Roma təsisatları imperiyanın dayağı idisə, Qoldman Qanunu özəyidir.

Orta əsrlər

Qərbi Roma İmperiyasının süqutu ilə siyasi araşdırmalar üçün daha fərqli bir situasiya meydana gəldi. Təkallahlığın və xüsusən də Qərb ənənələrinin, xristianlığın yüksəlməsi siyasət və siyasi fəaliyyət üçün yeni bir yol açdı. "Avqustin" - Hipponun "Tanrının Şəhəri" kimi əsərlər, dini və nəyin siyasi olduğunu müəyyənləşdirərək, mövcud fəlsəfələri və siyasi ənənələri xristianlıqla əlaqələndirir. Orta əsrlərdə kilsələrdə və məhkəmələrdə siyasətin tədqiqi geniş yayılmışdı. Bu dövrdə kilsə ilə dövlət arasındakı münasibətləri əhatə edən siyasi sualların əksəriyyəti aydınlaşdırılırdı və mübahisə mövzusu olurdu.

İntibah və ya Renessans dövrü

İtaliya İntibah dövründə Niccòò Makiavelli müasir siyasət elminin əsasını siyasi institutların və siyasət adamlarının birbaşa empirik müşahidəsinə yönəltdi. Şahzadə olan Makiavelli, yazdığı traktatında, bir hökmdar dövlətini əldə etməyə və qorumağa kömək edərsə, hətta pis qüvvələrin də nəzərə alına biləcəyini iddia edərək, realist bir fikir söyləyir. Makiavelli siyasətdə idealist modellərin istifadəsinə qarşı çıxır və buna görə də siyasət elminin "siyasət modeli"nin atası kimi təsvir edilmişdir. Machiavelli, daha az tanınan əsərində, Livinin Müzakirələrində fərqli bir ton alır. Bu əsərində o, respublikaçılığın fəzilətlərini və yaxşı bir vətəndaş olmağın nə demək olduğunu izah edir. Bununla birlikdə, şahzadənin bəzi oxşar mövzularını hətta müzakirələrdə də tapmaq mümkündür. Sonralar Maarifçilik dövründəki elmi paradiqmanın genişlənməsi siyasətin normativ müəyyənləşdirmələrdən kənarda araşdırılmasına təkan verdi.

Maarifçilik

Siyasi təhlil, ictimai elmlər, ictimai və siyasi tənqid üçün nümunələrdən fransız filosofları Volter, Russo, Diderotun əsərlərindən adlar çəkmək olar. Onların Fransa inqilabına aparan təsiri bütün dünyada müasir demokratiyanın inkişafında böyük olmuşdur. Makiavelli kimi, sosial müqavilə nəzəriyyəsi ilə də tanınan Tomas Hobbes, monarxiya kimi güclü bir mərkəzi gücün fərdin fitri eqoistliyini idarə etmək üçün zəruri olduğuna inanırdı, lakin heç biri padşahların ilahi hüququna inanmırdılar. Digər tərəfdən "Hökumətin 2 traktatı" əsərini ərsəyə gətirən və padşahların/hökmdarların ilahi güclərinə inanmayan Con Lok, Aquinas'ın tərəfinə keçdi və Aristotelin insanın dövlətdə harmoniyayla sosial heyvan kimi xoşbəxt olmağa çalışdığı fikrini qəbul edərək həm Makiavelli, həm də Hobbesə qarşı çıxdı. Lokkun fikrincə, Hobbesin təklif etdiyi mütləq bir hökmdar lazımsızdır anlayışı doğru deyil. Maarifçilik dövründə ağıl arxasınca gələn yeni Qərb fəlsəfi əsasları kilsə və dövlətin ayrılmasına ehtiyac olduğunu vurğulayan düşüncələrə yol açdı. Sosial elmlərdən yaranan, materialşünaslıqda üstünlük təşkil edən prinsiplərə bənzər prinsiplər bütövlükdə cəmiyyətə tətbiq oluna bilər. Siyasət, sosial mühitdə olduğu kimi bir laboratoriyada öyrənilə bilər. 1787-ci ildə Alexander Hamilton yazırdı: "... Digər elmlər kimi siyasət elmi də çox inkişaf etmişdir." (Federalist Sənədlər 9 və 51 nömrələri). Həm marquis d'Argenson, həm də abbé de Saint-Pierre siyasəti bir elm olaraq izah etdi; d'Argenson bir filosof və de Saint-Pierre maarifçiliyin müttəfiq islahatçısı idi. Maarifçilik hərəkatına qatılan Amerika siyasətindəki digər əhəmiyyətli simalar Benjamin Franklin və Tomas Cefferson idi.

XIX əsr

Darvinizm, təkamül və təbii seleksiya nümunələri XIX əsrin sonlarında böyük təsir göstərmişdir. Cəmiyyətin hər zaman irəliyə doğru inkişaf etməsi inancı Birinci Dünya Müharibəsi tərəfindən sarsıldı. "Tarix keçmiş siyasətdir və siyasət indiki tarixdir" Amerika siyasətşünaslarının ilk nəslinin, 1882-1900-cü illərin şüarı idi. Şüarı Oksford professoru Edvard Augustus Freeman hazırlamış və Amerika və politoloqların ilk genişmiqyaslı təliminin başladığı Johns Hopkins Universitetindəki seminar otağının divarında möhkəmləndirilmişdir. Sahənin qurucu professorları arasında Westel Woodbury Willoughby, Johns Hopkins-də Herbert Baxter Adams, Columbia’da John Burgess və William Dunning, Princetonda Woodrow Wilson və Harvardda Albert Bushnell Hart yer aldı. Onların məzun seminarları, adətən, Alman Universiteti seminarlarında təcrübələrini əks etdirən qalın tarixi bir quruluşa sahib idi. Ancaq sonrakı alimlərin nəsilləri tədricən tarixi və qəsdən dəbi dayandırdı. İkinci nəsil özlərini dəqiq elmlər üzərində modelləşdirmək istədi. ABŞ-dakı Proqressiv Dövrdə (1890s-1920s), siyasi elm yalnız nüfuzlu bir universitet tədris planı deyil, həm də idarəetmə problemlərinə ekspertizanın tətbiqi yolu kimi qarşılaşdırılmış tətbiqi bir elm sahəsinə çevrildi. Ən məşhur politoloqlar arasında Woodrow Wilson, Çarlz A. Beard və Çarlz E. Merriam var. Bir çox şəhər və əyalət son nəticələri tətbiq etmək üçün araşdırma büroları qurdu.

1920-ci illər

1903-cü ildə qurulan Amerika Siyasi Elmlər Dərnəyi, politoloqların ən böyük peşəkar birliyidir.

Sistemlər

Gunnell, 1950-ci illərdən bəri sistem anlayışının Amerikan politoloqları tərəfindən istifadə edilən ən əhəmiyyətli nəzəri konsepsiya olduğunu iddia edir. Bu fikir sosiologiya və digər sosial elmlərdə ortaya çıxdı, lakin David Easton bunun siyasətdə davranış araşdırmalarına necə tətbiq oluna biləcəyini göstərdi.

Kanada

1950-ci illərə qədər Kanada universitetlərinə siyasi elmin prioritet olmadığı İngilis təhsilli alimlər rəhbərlik edirdi. Kanadalılar siyasi iqtisadiyyatın öyrənilməsini dəstəklədilər. 1950-ci ildən sonra gənc alimlər getdikcə Amerika doktorları və Kanada şöbələrini davranış və kəmiyyət qiymətləndirməsini təbliğ etdilər.

Avropa

Siyasi elm Avropa universitetlərində Amerika universitetlərinə nisbətən daha kiçik miqyasda fəaliyyət göstərir. Ənənəvi olaraq siyasi araşdırmalar hüquq professorları və ya fəlsəfə professorları tərəfindən aparılırdı. Amerikanların davranış tərzinə təsir göstərməsi Avropa Siyasi Tədqiqatlar Konsorsiumunu (ECPR) birləşdirən qüvvə halına gətirdi. Avropa Siyasi Elm (EPS) (2001-ci ildən bəri), Avropa Siyasi Tədqiqatlar Jurnalı (EJPR) və Avropa Siyasi Elmləri İcmalı (EPSR) daxil olmaqla bir sıra elmi jurnallara sponsorluq edir.

Hindistan

Eramızdan əvvəl III əsrdə yazılmış Çanakyanın Artaşastrası Hindistanda ən erkən siyasi elm işlərindən biri kimi qeyd olunur. Artaşastra, digər mövzulara əlavə olaraq beynəlxalq münasibətlər, müharibə strategiyaları və maliyyə siyasətlərini müzakirə edən bir siyasi düşüncənin traktatıdır.

Orta şərq

Orta Şərqin Aristotelistləri (Avicenna və Maimonides kimi) Aristotelin əsərlərinə şərh yazmaqla Aristotel empirikliyi və təhlil ənənələrini canlı saxlamışlar. Sonradan Ərəbistan Aristotelin siyasətşünaslıq ideologiyasından, Platonun "Cümhuriyyət" adlı əsərinə yönəldi. Bu yerdəyişmə ilə Respublika Əl-Farabi və Averroesin əsərlərindən göründüyü kimi Yəhudi-İslam siyasi fəlsəfəsinin əsasına çevrildi.

Həmçinin bax

Siyasi elm

İstinadlar

Avqust 07, 2021
siyasi, elmin, tarixi, siyasi, termini, ayrı, sahəsi, olaraq, olduqca, yaranan, sahə, olsa, siyasi, gücün, siyasətin, tarixə, təsirinin, təhlili, əsrlər, boyu, mövcud, olmuşdur, bununla, birlikdə, siyasi, termini, həmişə, siyasi, fəlsəfədən, fərqləndirilmirdi,. Siyasi elm termini ayri bir elm sahesi olaraq olduqca gec yaranan sahe olsa da siyasi gucun ve siyasetin tarixe tesirinin tehlili esrler boyu movcud olmusdur Bununla birlikde siyasi elm termini hemise siyasi felsefeden ferqlendirilmirdi Siyasi elm dunyanin her yerinde ozune mexsus mueyyen uzre qaydalarla movcud olsa da eyni zamanda bezi diger spesifik cehetlerde catismazliqlar da movcuddur Mundericat 1 Antik dovrler 2 Orta esrler 3 Intibah ve ya Renessans dovru 4 Maarifcilik 5 XIX esr 6 1920 ci iller 7 Sistemler 8 Kanada 9 Avropa 10 Hindistan 11 Orta serq 12 Hemcinin bax 13 IstinadlarAntik dovrler RedakteQerb siyasetinin tarixi Sokrat siyaseti filosoflarindan biri olan Aristotele qeder Siyasi Elmlerin Atasi e e 384 322 gedib cixir Aristotel siyaset elmine istifadeye yararli terif veren ilk insanlardan biri idi O siyaset elminin guclu bir elm sahesi olduguna inanirdi ve herb elmi kimi sahelerin ustunde xususi hakim movqesi oldugunu dusunurdu Platon ve Aristotel kimi siyasi filosoflar siyaset anlayisini onlara qeder olan yunan filosoflarina zidd siyasi elmin elmi aspektine daha cox ehemiyyet veren bir sekilde tehlil etmeye basladilar Platondan evvel siyasete esas izahat sairlerden tarixcilerden ve gunun meshur dramaturqlarindan gelirdi Roma Imperiyasinin en ciceklenen dovrunde tarixde bas verenleri senedlesdiren insanlar oz reylerini bas verenleri oz noqteyi nezerinden qeyd edir eyni zamanda gunun siyasetini heyata keciren ve tarixe tesir edecek meqamlari da senedlesdirirdiler Esas tarixciler Polibius Livi ve Plutarx idi Bu adamlar yalniz Roma Imperiyasinin yukselisini senedlesdirmeye deyil diger xalqlarin yukselisine ve suqutuna da diqqet yetirirdiler Siyasi taktikalari oyrenmeye uygun gordukleri adamlar arasinda Julius Sezar ve Sisero kimi liderler var idi Sezar hakimiyyetini qorumaq ucun xalqina mohkem yapisan bir diktator olsa da xalqin xeyrine davam edecek islahatlar da aparirdi O dovrde siyasetsunasliq idareetme orqanlarinin tesirini ve hokmdarlarin qanunlari butovlukde konkret olkelerin tarixlerini nece tetbiq etmeyi secdiklerini anlamaq prosesi idi Eramizdan evvel 753 cu ilde Roma seherinin yaranmasindan Qerbi Roma Imperiyasinin suqutuna ve ya orta esrlerin baslanmasina qeder texminen min il kecdi Bu araliqda Yunan Hellenik medeniyyetine aid manifest tercumesinde Romaya da aid yazi movcuddur Netice etibarile hem Yunan tanrilari hem de Yunan felsefesi Romalilardan goturulub Stoizm kimi taninan Yunan felsefesi Roma qanunu kimi yerine yetirilirdi Stoik butovlukde dovletin sabit qalmasi ucun dovletde muvafiq ierarxik rol ve vezifeleri qorumaq ohdesine goturen qanun idi En yaxsi taninan Roma Stoikleri arasinda filosof Seneca ve imperator Maks Aurelius da var idi Varli bir Roma patriscisi olan Seneca bezi muasir serhciler tarixciler terefinden oz hokmlerine uygun yasaya bilmediyi ucun tez tez tenqid olunurdu Diger terefden Marcus Aureliusun dusunce terzi bir imperatorun felsefi istekleri ile muxtelif herbi kampaniyalari ile Roma Imperiyasini xarici dusmenlerinden qorumaq ucun hiss etdiyi vezife arasinda bolunmus bir felsefi dusunce olaraq en yaxsi sekilde dusunule biler Polybiusa gore Roma tesisatlari imperiyanin dayagi idise Qoldman Qanunu ozeyidir Orta esrler RedakteQerbi Roma Imperiyasinin suqutu ile siyasi arasdirmalar ucun daha ferqli bir situasiya meydana geldi Tekallahligin ve xususen de Qerb enenelerinin xristianligin yukselmesi siyaset ve siyasi fealiyyet ucun yeni bir yol acdi Avqustin Hipponun Tanrinin Seheri kimi eserler dini ve neyin siyasi oldugunu mueyyenlesdirerek movcud felsefeleri ve siyasi eneneleri xristianliqla elaqelendirir Orta esrlerde kilselerde ve mehkemelerde siyasetin tedqiqi genis yayilmisdi Bu dovrde kilse ile dovlet arasindaki munasibetleri ehate eden siyasi suallarin ekseriyyeti aydinlasdirilirdi ve mubahise movzusu olurdu Intibah ve ya Renessans dovru RedakteItaliya Intibah dovrunde Niccoo Makiavelli muasir siyaset elminin esasini siyasi institutlarin ve siyaset adamlarinin birbasa empirik musahidesine yoneltdi Sahzade olan Makiavelli yazdigi traktatinda bir hokmdar dovletini elde etmeye ve qorumaga komek ederse hetta pis quvvelerin de nezere alina bileceyini iddia ederek realist bir fikir soyleyir Makiavelli siyasetde idealist modellerin istifadesine qarsi cixir ve buna gore de siyaset elminin siyaset modeli nin atasi kimi tesvir edilmisdir Machiavelli daha az taninan eserinde Livinin Muzakirelerinde ferqli bir ton alir Bu eserinde o respublikaciligin feziletlerini ve yaxsi bir vetendas olmagin ne demek oldugunu izah edir Bununla birlikde sahzadenin bezi oxsar movzularini hetta muzakirelerde de tapmaq mumkundur Sonralar Maarifcilik dovrundeki elmi paradiqmanin genislenmesi siyasetin normativ mueyyenlesdirmelerden kenarda arasdirilmasina tekan verdi Maarifcilik RedakteSiyasi tehlil ictimai elmler ictimai ve siyasi tenqid ucun numunelerden fransiz filosoflari Volter Russo Diderotun eserlerinden adlar cekmek olar Onlarin Fransa inqilabina aparan tesiri butun dunyada muasir demokratiyanin inkisafinda boyuk olmusdur Makiavelli kimi sosial muqavile nezeriyyesi ile de taninan Tomas Hobbes monarxiya kimi guclu bir merkezi gucun ferdin fitri eqoistliyini idare etmek ucun zeruri olduguna inanirdi lakin hec biri padsahlarin ilahi huququna inanmirdilar Diger terefden Hokumetin 2 traktati eserini erseye getiren ve padsahlarin hokmdarlarin ilahi guclerine inanmayan Con Lok Aquinas in terefine kecdi ve Aristotelin insanin dovletde harmoniyayla sosial heyvan kimi xosbext olmaga calisdigi fikrini qebul ederek hem Makiavelli hem de Hobbese qarsi cixdi Lokkun fikrince Hobbesin teklif etdiyi mutleq bir hokmdar lazimsizdir anlayisi dogru deyil Maarifcilik dovrunde agil arxasinca gelen yeni Qerb felsefi esaslari kilse ve dovletin ayrilmasina ehtiyac oldugunu vurgulayan dusuncelere yol acdi Sosial elmlerden yaranan materialsunasliqda ustunluk teskil eden prinsiplere benzer prinsipler butovlukde cemiyyete tetbiq oluna biler Siyaset sosial muhitde oldugu kimi bir laboratoriyada oyrenile biler 1787 ci ilde Alexander Hamilton yazirdi Diger elmler kimi siyaset elmi de cox inkisaf etmisdir Federalist Senedler 9 ve 51 nomreleri Hem marquis d Argenson hem de abbe de Saint Pierre siyaseti bir elm olaraq izah etdi d Argenson bir filosof ve de Saint Pierre maarifciliyin muttefiq islahatcisi idi Maarifcilik herekatina qatilan Amerika siyasetindeki diger ehemiyyetli simalar Benjamin Franklin ve Tomas Cefferson idi XIX esr RedakteDarvinizm tekamul ve tebii seleksiya numuneleri XIX esrin sonlarinda boyuk tesir gostermisdir Cemiyyetin her zaman ireliye dogru inkisaf etmesi inanci Birinci Dunya Muharibesi terefinden sarsildi Tarix kecmis siyasetdir ve siyaset indiki tarixdir Amerika siyasetsunaslarinin ilk neslinin 1882 1900 cu illerin suari idi Suari Oksford professoru Edvard Augustus Freeman hazirlamis ve Amerika ve politoloqlarin ilk genismiqyasli teliminin basladigi Johns Hopkins Universitetindeki seminar otaginin divarinda mohkemlendirilmisdir Sahenin qurucu professorlari arasinda Westel Woodbury Willoughby Johns Hopkins de Herbert Baxter Adams Columbia da John Burgess ve William Dunning Princetonda Woodrow Wilson ve Harvardda Albert Bushnell Hart yer aldi Onlarin mezun seminarlari adeten Alman Universiteti seminarlarinda tecrubelerini eks etdiren qalin tarixi bir qurulusa sahib idi Ancaq sonraki alimlerin nesilleri tedricen tarixi ve qesden debi dayandirdi Ikinci nesil ozlerini deqiq elmler uzerinde modellesdirmek istedi ABS daki Proqressiv Dovrde 1890s 1920s siyasi elm yalniz nufuzlu bir universitet tedris plani deyil hem de idareetme problemlerine ekspertizanin tetbiqi yolu kimi qarsilasdirilmis tetbiqi bir elm sahesine cevrildi En meshur politoloqlar arasinda Woodrow Wilson Carlz A Beard ve Carlz E Merriam var Bir cox seher ve eyalet son neticeleri tetbiq etmek ucun arasdirma burolari qurdu 1920 ci iller Redakte1903 cu ilde qurulan Amerika Siyasi Elmler Derneyi politoloqlarin en boyuk pesekar birliyidir Sistemler RedakteGunnell 1950 ci illerden beri sistem anlayisinin Amerikan politoloqlari terefinden istifade edilen en ehemiyyetli nezeri konsepsiya oldugunu iddia edir Bu fikir sosiologiya ve diger sosial elmlerde ortaya cixdi lakin David Easton bunun siyasetde davranis arasdirmalarina nece tetbiq oluna bileceyini gosterdi Kanada Redakte1950 ci illere qeder Kanada universitetlerine siyasi elmin prioritet olmadigi Ingilis tehsilli alimler rehberlik edirdi Kanadalilar siyasi iqtisadiyyatin oyrenilmesini desteklediler 1950 ci ilden sonra genc alimler getdikce Amerika doktorlari ve Kanada sobelerini davranis ve kemiyyet qiymetlendirmesini teblig etdiler Avropa RedakteSiyasi elm Avropa universitetlerinde Amerika universitetlerine nisbeten daha kicik miqyasda fealiyyet gosterir Enenevi olaraq siyasi arasdirmalar huquq professorlari ve ya felsefe professorlari terefinden aparilirdi Amerikanlarin davranis terzine tesir gostermesi Avropa Siyasi Tedqiqatlar Konsorsiumunu ECPR birlesdiren quvve halina getirdi Avropa Siyasi Elm EPS 2001 ci ilden beri Avropa Siyasi Tedqiqatlar Jurnali EJPR ve Avropa Siyasi Elmleri Icmali EPSR daxil olmaqla bir sira elmi jurnallara sponsorluq edir Hindistan RedakteEramizdan evvel III esrde yazilmis Canakyanin Artasastrasi Hindistanda en erken siyasi elm islerinden biri kimi qeyd olunur Artasastra diger movzulara elave olaraq beynelxalq munasibetler muharibe strategiyalari ve maliyye siyasetlerini muzakire eden bir siyasi dusuncenin traktatidir Orta serq RedakteOrta Serqin Aristotelistleri Avicenna ve Maimonides kimi Aristotelin eserlerine serh yazmaqla Aristotel empirikliyi ve tehlil enenelerini canli saxlamislar Sonradan Erebistan Aristotelin siyasetsunasliq ideologiyasindan Platonun Cumhuriyyet adli eserine yoneldi Bu yerdeyisme ile Respublika El Farabi ve Averroesin eserlerinden gorunduyu kimi Yehudi Islam siyasi felsefesinin esasina cevrildi Hemcinin bax RedakteSiyasi elmIstinadlar RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Siyasi elmin tarixi amp oldid 5813753, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.