Sikkələrin dəyərinin aşağı salınması, qiymətli metalların içərisinə daha az qiymətli olanları əlavə edərək həqiqi dəyərinin azaldılması prosesidir. Beləliklə də, üzərində yazılan dəyəri eyni qalsa da, faktiki dəyəri azalır. Məsələn, qızıl üçün "Ayar" anlayışına daxil olan xarici metalların nisbətini də ifadə edir. Ayar nə qədər yüksək olarsa, qızılın nisbəti də bir o qədər yüksəkdir. (24 ayar ən yaxşı keyfiyyətdir.) Qızıla adətən mis əlavə edilir. Ancaq bu vəziyyət, qızılın rəngini dəyişərək qırmızıya çevrilməsinə səbəb olur. Dəyəri aşağı salınmış olan Sikkələrin əsl dəyəri bu gün nəzərə alınmır. Çünki onlar nisbətən dəyərsiz metallardan hazırlanırlar. Əhəmiyyətli olan onun üzərindəki nominal dəyərdir.
Eramızdan əvvəl 64-cü ildə Neronun hakimiyyəti dövründən başlayaraq, romalılar gümüş sikkələrini o qədər tez-tez dəyərini aşağı saldılar ki, eramızın III əsrinin sonlarında onların sikkələrində demək olar ki, heç bir gümüş qalmamışdır.
Osmanlı İmperiyasında XIX əsrə qədər metal pul və sikkələrdən istifadə edilmişdir. Əsas valyuta akça idi. “Manqır” və ya “pul” adlandırılan mis sikkələr gündəlik alış-veriş üçün keçərli idi. Akça isə gümüşdən idi.
Qızıl pudan böyük biznes ilə məşğul olarkən, ixracat işlərində və əmanətlərin saxlanılması işlərində istifadə olunurdu. Osmanlılar əvvəlcə başqa dövlətlərin qızıl sikkələrini dövriyyədə saxlayırdılar. 17-ci əsrə qədər bu qızıl sikkələrin ən məşhuru zərli qızıl, efrenciyye adlanırılan Venesiya Dukası idi. Misirdən gələn və əşrəfi adlandırılan qızıl sikkələr də dövriyyədə var idi.
Pul sistemi qızıl və gümüşə əsaslanırdı. Pulun dəyəri bu metalların nisbətinə görə idi. Qızıl və gümüşün qiyməti dəyişdikcə valyuta məzənnəsi, yəni sikkələrin qiyməti də dəyişirdi.
Sikkələrin dəyərinin aşağı salınması prosesində, dövlət dövriyyədə olan sikkələri yığır, onların metal tərkibini azaldır və yenidən bazara çıxarırdı. 18-ci əsrə qədər bu proses, gümüş sikkələrdə edilirdi. 1580-ci il sikkəsində 0,61 q xalis gümüş olarkən, Orxan bəyin dövründəki ilkin sikkələrdə bu dəyər 1,04 q idi. bu isə öz növbəsində 40 faizlik azalma demək idi.
Ən çox yayılmış forması sikkələrin dəyərinin aşağı salınması forması hökumətin bazara daha çox pul çıxararaq əlavə gəlir əldə etməsi hesab olunur. Həm devalvasiya, həm də əlavə pul zərbi. Dövlət məmurlarının alıcılıq qabiliyyəti aşağı düşən zaman yeniçərilərlə birlikdə üsyan qaldırırdılar. Bəylərbəyi hadisəsində Rumeli bəylərbəyiliyində maliyyə işləri ilə məşğul olan Məhəmməd Paşanın başı tələb olunmuş və sultan bu tələb əsasında paşanı asdırmışdır.
Sikkələrin dəyərinin aşağı salınması prosesindən sonra qiymətlərartdığı üçün alıcılıq qabiliyyəti azalır və minimum yaşayış xərcləri artırdı. Bundan əlavə, milli valyutanın bu ucuzlaşması ilə Avropa sikkələri bazara daxil olur və bir müddətdən sonra onların da saxtaları istehsal olunurdu.
Akçe yavaş-yavaş dəyərini itirmiş və istifadə edilməsi üçün tamamilə yararsız hala düşmüşdür. Üç akça dəyərində bir sikkə pul adı ilə zərb etdirilmişdir. 17-ci əsrin əvvəllərində 120 akça dəyərində iri gümüş quruş dövriyyəyə buraxılmışdır. Əsas pul vahidi Osmanlı kuruşu idi. Lakin əsrin sonunda o, 80 faiz dəyərini itirərək devalvasiyaya məruz qalmışdır. Sikkələrin dəyərinin aşağı salınması prosesinin fəsadlarından bəziləri: Dövlət gəlirlərinin əvvəlcə artması, daha sonra isə azalması, xarici dövlətlərinsikkələrinə qaçılması, saxtakarlıq, dövlətin daxili bazardan borc almasının çətinləşməsi, ən əsası isə siyasi müxalifətdir. Dövlət yeniçəriləriməhv etməklə özünün sikkələrin dəyərinin aşağı salınması prosesini davam etdirmişdir.
Mart 31, 2024
sikkələrin, dəyərinin, aşağı, salınması, qiymətli, metalların, içərisinə, daha, qiymətli, olanları, əlavə, edərək, həqiqi, dəyərinin, azaldılması, prosesidir, beləliklə, üzərində, yazılan, dəyəri, eyni, qalsa, faktiki, dəyəri, azalır, məsələn, qızıl, üçün, aya. Sikkelerin deyerinin asagi salinmasi qiymetli metallarin icerisine daha az qiymetli olanlari elave ederek heqiqi deyerinin azaldilmasi prosesidir Belelikle de uzerinde yazilan deyeri eyni qalsa da faktiki deyeri azalir Meselen qizil ucun Ayar anlayisina daxil olan xarici metallarin nisbetini de ifade edir Ayar ne qeder yuksek olarsa qizilin nisbeti de bir o qeder yuksekdir 24 ayar en yaxsi keyfiyyetdir Qizila adeten mis elave edilir Ancaq bu veziyyet qizilin rengini deyiserek qirmiziya cevrilmesine sebeb olur Deyeri asagi salinmis olan Sikkelerin esl deyeri bu gun nezere alinmir Cunki onlar nisbeten deyersiz metallardan hazirlanirlar Ehemiyyetli olan onun uzerindeki nominal deyerdir Eramizdan evvel 64 cu ilde Neronun hakimiyyeti dovrunden baslayaraq romalilar gumus sikkelerini o qeder tez tez deyerini asagi saldilar ki eramizin III esrinin sonlarinda onlarin sikkelerinde demek olar ki hec bir gumus qalmamisdir Osmanli Imperiyasinda XIX esre qeder metal pul ve sikkelerden istifade edilmisdir Esas valyuta akca idi Manqir ve ya pul adlandirilan mis sikkeler gundelik alis veris ucun kecerli idi Akca ise gumusden idi Qizil pudan boyuk biznes ile mesgul olarken ixracat islerinde ve emanetlerin saxlanilmasi islerinde istifade olunurdu Osmanlilar evvelce basqa dovletlerin qizil sikkelerini dovriyyede saxlayirdilar 17 ci esre qeder bu qizil sikkelerin en meshuru zerli qizil efrenciyye adlanirilan Venesiya Dukasi idi Misirden gelen ve esrefi adlandirilan qizil sikkeler de dovriyyede var idi Pul sistemi qizil ve gumuse esaslanirdi Pulun deyeri bu metallarin nisbetine gore idi Qizil ve gumusun qiymeti deyisdikce valyuta mezennesi yeni sikkelerin qiymeti de deyisirdi Sikkelerin deyerinin asagi salinmasi prosesinde dovlet dovriyyede olan sikkeleri yigir onlarin metal terkibini azaldir ve yeniden bazara cixarirdi 18 ci esre qeder bu proses gumus sikkelerde edilirdi 1580 ci il sikkesinde 0 61 q xalis gumus olarken Orxan beyin dovrundeki ilkin sikkelerde bu deyer 1 04 q idi bu ise oz novbesinde 40 faizlik azalma demek idi En cox yayilmis formasi sikkelerin deyerinin asagi salinmasi formasi hokumetin bazara daha cox pul cixararaq elave gelir elde etmesi hesab olunur Hem devalvasiya hem de elave pul zerbi Dovlet memurlarinin aliciliq qabiliyyeti asagi dusen zaman yenicerilerle birlikde usyan qaldirirdilar Beylerbeyi hadisesinde Rumeli beylerbeyiliyinde maliyye isleri ile mesgul olan Mehemmed Pasanin basi teleb olunmus ve sultan bu teleb esasinda pasani asdirmisdir Sikkelerin deyerinin asagi salinmasi prosesinden sonra qiymetlerartdigi ucun aliciliq qabiliyyeti azalir ve minimum yasayis xercleri artirdi Bundan elave milli valyutanin bu ucuzlasmasi ile Avropa sikkeleri bazara daxil olur ve bir muddetden sonra onlarin da saxtalari istehsal olunurdu Akce yavas yavas deyerini itirmis ve istifade edilmesi ucun tamamile yararsiz hala dusmusdur Uc akca deyerinde bir sikke pul adi ile zerb etdirilmisdir 17 ci esrin evvellerinde 120 akca deyerinde iri gumus qurus dovriyyeye buraxilmisdir Esas pul vahidi Osmanli kurusu idi Lakin esrin sonunda o 80 faiz deyerini itirerek devalvasiyaya meruz qalmisdir Sikkelerin deyerinin asagi salinmasi prosesinin fesadlarindan bezileri Dovlet gelirlerinin evvelce artmasi daha sonra ise azalmasi xarici dovletlerin sikkelerine qacilmasi saxtakarliq dovletin daxili bazardan borc almasinin cetinlesmesi en esasi ise siyasi muxalifetdir Dovlet yenicerileri mehv etmekle ozunun sikkelerin deyerinin asagi salinmasi prosesini davam etdirmisdir Menbe https az wikipedia org w index php title Sikkelerin deyerinin asagi salinmasi amp oldid 7173568, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
