Qartal boyda iri yırtıcıdır (5-6 kq). Qanadları ensiz uzundur. Quyruğu uzun və pazvaridir. Çənəsinin altında sərt qıl lələklərdən ibarət “saqqal” var. Bel tərəfi göyümtül-boz, qarın tərəfi isə kürən, başı və boynu açıq rənglidir.
Yayılması
Avropa, Asiya və Afrikada yayılıb. Azərbaycanda dağların alp və nival qurşaqlarında nəsil verir. Oturaq yaşayır. Yaşayış yeri və həyat tərzi: Sıldırım qayalığı xoşlayır, yem üçün alp və subalp çəmənliyinə uçur. Son illərdə Naxçıvanda Arazboyu sıldırım qayalıqda ilin bütün fəsillərində tək-tək olur, lakin yuvası tapılmayıb. Qışda (dekabr) sıldırım qaya üzərində yuva tikir. Eyni yuvadan uzun illər istifadə edir. Yanvar ayında 1-2 ədəd qonur ləkəli ağımtıl yumurta verir, 55-60 gün kürt yatır. İki bala çıxarmış ana quş zəif balanı yeyir, 1 bala böyüdür. İyul ayında pərvaz balası müşahidə olunur. Adama qarşı çox həssasdır, ehtiyatlı davranır. Ovunu havada süzməklə axtarır. Əsas yemi leşdir. “Quzugötürən” adlansa da heç bir ev heyvanına hücum etməsi qeyd edilməyib.
Sayı və azalma səbəbi
XIX əsrdə adi saylı, XX əsrin ortalarında nadir olub, 1990-cı illərdə kritik vəziyyətə düşmə təhlükəsi yaranıb. XX əsrin axırında 52 quş sayılıb, son 10 ildə isə 13 quş qeyd edilib. Böyük Qafqazın Azərbaycana məxsus yüksək dağlıq hissəsində 5 cüt qalıb.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Uzun illər heyvandarlığa zərərli bilib təqib edilməsi, sonra da ovçuların rəqibi kimi tələf edilməsi, yem bazasının zəifləməsi.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər: Ovlanması qadağandır. Zaqatala və İlisu Dövlət Təbiət Qoruqlarında, Şahdağ, Zəngəzur və Göygöl Milli Parklarında nəzarət altında saxlanılır. Azərbaycan Respublikasının və Naxçıvan MR-in Qırmızı kitablarına daxil edilib. Bakı zooparkında nümayiş etdirilib əhaliyə tanıdılır. CİTES, Bern və Bonn konvensiyalarına daxildir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər: Qoruqların ərazisindən kənarda olan yuva sahələrinə təbiət abidəsi statusunun verilməsi, süni şəraitdə yetişdirilib təbiətə buraxılması, yem bazasının qorunması.
Gypaetus barbatus aureus
Gypaetus barbatus hemachalanus
Mənbə
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QIRMIZI KİTABI FAUNA, II NƏŞR. 137səh, Saqqallı quzu götürən. (2013)
İstinadlar
. 2013-07-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-04-22.
Avqust 05, 2021
toğlugötürən, gypaetus, barbatus, toğlugötürən, cinsinə, quş, növü, azərbaycanda, təhlükədə, olan, quşlar, siyahısına, daxil, edilmişdir, gypaetus, barbatuselmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarımaləm, eumetazoylarbölmə, ikitərəflisimmetriyalılaryarımbölmə, sonağız. Toglugoturen lat Gypaetus barbatus toglugoturen cinsine aid qus novu Azerbaycanda tehlukede olan quslar siyahisina daxil edilmisdir 1 ToglugoturenGypaetus barbatusElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarSinif QuslarYarimsinif YenidamaqlilarDeste QizilquskimilerFesile QirgilarCins ToglugoturenNov ToglugoturenElmi adiGypaetus barbatus Linnaeus 1758 Muhafize statusuAz qaygi teleb edenlerLeast Concern IUCN 3 1 Least Concern 22695174VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisiITIS 175483NCBI 33610PBDB 137191 Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Sayi ve azalma sebebi 3 1 Mehdudlasdirici amiller 4 Menbe 5 IstinadlarTesviri RedakteQartal boyda iri yirticidir 5 6 kq Qanadlari ensiz uzundur Quyrugu uzun ve pazvaridir Cenesinin altinda sert qil leleklerden ibaret saqqal var Bel terefi goyumtul boz qarin terefi ise kuren basi ve boynu aciq renglidir Yayilmasi RedakteAvropa Asiya ve Afrikada yayilib Azerbaycanda daglarin alp ve nival qursaqlarinda nesil verir Oturaq yasayir Yasayis yeri ve heyat terzi Sildirim qayaligi xoslayir yem ucun alp ve subalp cemenliyine ucur Son illerde Naxcivanda Arazboyu sildirim qayaliqda ilin butun fesillerinde tek tek olur lakin yuvasi tapilmayib Qisda dekabr sildirim qaya uzerinde yuva tikir Eyni yuvadan uzun iller istifade edir Yanvar ayinda 1 2 eded qonur lekeli agimtil yumurta verir 55 60 gun kurt yatir Iki bala cixarmis ana qus zeif balani yeyir 1 bala boyudur Iyul ayinda pervaz balasi musahide olunur Adama qarsi cox hessasdir ehtiyatli davranir Ovunu havada suzmekle axtarir Esas yemi lesdir Quzugoturen adlansa da hec bir ev heyvanina hucum etmesi qeyd edilmeyib Sayi ve azalma sebebi RedakteXIX esrde adi sayli XX esrin ortalarinda nadir olub 1990 ci illerde kritik veziyyete dusme tehlukesi yaranib XX esrin axirinda 52 qus sayilib son 10 ilde ise 13 qus qeyd edilib Boyuk Qafqazin Azerbaycana mexsus yuksek dagliq hissesinde 5 cut qalib Mehdudlasdirici amiller Redakte Uzun iller heyvandarliga zererli bilib teqib edilmesi sonra da ovcularin reqibi kimi telef edilmesi yem bazasinin zeiflemesi Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler Ovlanmasi qadagandir Zaqatala ve Ilisu Dovlet Tebiet Qoruqlarinda Sahdag Zengezur ve Goygol Milli Parklarinda nezaret altinda saxlanilir Azerbaycan Respublikasinin ve Naxcivan MR in Qirmizi kitablarina daxil edilib Baki zooparkinda numayis etdirilib ehaliye tanidilir CITES Bern ve Bonn konvensiyalarina daxildir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler Qoruqlarin erazisinden kenarda olan yuva sahelerine tebiet abidesi statusunun verilmesi suni seraitde yetisdirilib tebiete buraxilmasi yem bazasinin qorunmasi Gypaetus barbatus aureus Gypaetus barbatus hemachalanusMenbe RedakteAZERBAYCAN RESPUBLIKASININ QIRMIZI KITABI FAUNA II NESR 137seh Saqqalli quzu goturen 2013 Istinadlar Redakte Azerbaycanda tehlukede olan quslar 2013 07 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 04 22 Menbe https az wikipedia org w index php title Toglugoturen amp oldid 5970203, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
.jpg.html){kind=link}
