fbpx
Wikipedia

Salçak Toka

Salçak Toka və ya Salçak Kalbak-Herekoğlu TOKA (15 dekabr 1901(1901-12-15), Saryg-Sep[d], Tandı Uryanxay11 may 1973(1973-05-11), Kızıl, Tuva MSSR) — tuvalı yazıçı, dövlət xadimi, general, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı. Tuva Xalq Respublikasının respublika müfakatı laureatı. Müstəqil Tuva Xalq Respublikasını SSRİ ilə birləşdirmişdir.

Salçak Toka
Тока, Салчак Калбак-Хөрекович
Doğum tarixi
Doğum yeri
Vəfat tarixi (71 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı
Təhsili
  • Şərq Zəhmətkeşlərinin Kommunist Universiteti[d]
Fəaliyyəti siyasətçi
Mükafatları

Həyatı

15 dekabr 1901-ci ildə Mergendə anadan olmuşdurTuva Xalq Respublikasını SSRİ-ə birləşdirdikdən sonra Tuva xalqı ona TOKA demişdir. Toka Tuvanı ruslara birləşdirən uşaq sözlərinin tuvaca baş hərflərinin abreviaturasıdır. Xalq bununla onu ələ salmışdır.

1932-ci ildə Donduk Kuuların edamından sonra Salçak Toka Tannu Tuvanın hökmdarı oldu. Sovet modelindən sonra kommunist bir ideologiya təqdim etdi, köçəri kənd təsərrüfatı kollektivləşdirildi və ənənəvi dinlər (Tibet Buddizmi və Şamanizm) sıxışdırıldı. Ətrafında fərdi bir mədəniyyət inkişaf etdi və ədəbi əsərlərinə görə çoxsaylı Sovet mükafatlarına layiq görüldü.

1944-cü ildə Tannu Tuvanın Sovet İttifaqı tərəfindən ilhaq edilməsini istədi. Hadisə Mixail Kalinin vasitəsilə 30 oktyabr 1944-cü ildə baş verdi.

Ədəbi yaradıcılığı

 
Salçak Tokanın büstü

Tuva ədəbiyyatının önəmli yazıçılarından biridir. İlk dəfə 1930-cu ildə “Sаmbukаynıñ çugaazı” adlanan ilk Tuva romanını yazmağa başlamışdır. 1931-ci ildə “Kinçini üze şapkanı” adlanan əsəri nəşr edilmişdir. O illərdə “Hereejen” (1935), “Üür dargazında üş çıl boldum” (1944), “Döngür-ool” (1938) adlı dramaturgiya nümunələrini yazmışdır. O, “Men saktıışkınım” (1941), “Tos çadırda” (1944), “Ada körbeenin oglu köör” (1963), “Çaa Tıva” (1964), “İyi hemnin baştarı” (1965), “Hayırakançılar” (1971), “Çogaaldar çıındıları” (1977) və bundan başqa da əsərlərin müəllifidir. 1943-1963-cü illər arasında “Arattın sözü” adlı trilogiyanı yazmışdır. Kitabları 1951, 1967, 1968-ci illərdə nəşr edilmişdir. “Kargiga çoraanım”, “Börülerni annaarı” (Bozqurdların ovları) adlı hekayələri, “Tos çadırda” adlı romanı Tuva ədəbiyyatının qızıl çağını təşkil edir.

1942-ci ildə Tuva Xalq Respublikası, 1945-ci ildə isə SSRİ Yazıçılar Birliyinin üzvü olmuşdur. Tuva millətinin yazıçısı ünvanı almış və Tuva Sovet Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyini etmişdir.

Əsərləri

  • 5 tоmnug çоgaaldаr çıındızı (Kızıl, 1976–1981)
  • şilittingen prоzа çоgaaldаrı (Kızıl, 1981)
  • "Hereejen", (Kızıl, 1935)
  • "Meeñ sаktıışkınım", (Kızıl, 1941)
  • "V berestyanоm çume" (Mоskvа, "Sоvetskiy pisаtel", 1943)
  • "Tоs çаdırdа" (Kızıl, 1944)
  • "Аrаttıñ sözü", 1-gi nоm (Kızıl, 1951)
  • "Аrаttıñ sözü", 2-gi nоm (Kızıl, 1965)
  • "Аdа körbeenin оglu köör" (Kızıl, 1963)
  • "Çaa Tıvа", (Kızıl, 1964)
  • "Skаzkа о Kоdur-00le i Biçe-kıs" (Kızıl, 1971),
  • "Slоvо аrаtа", rоmаn v 3-h knigаh (Mоskvа, "Sоvetskiy pisаtel", 1972)
  • "Hоmdu dаyını" (Kızıl, 1984)
  • "Ulug ujаrje" (Kızıl, 2002)
  • bоlgаş oon-daa öske.

Həmçinin bax

İstinadlar

  1. Тока Салчак Калбакхорекович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  2. . pomnipro.ru. 2014-07-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  3. М.Б. Ховалыг «Тываның чогаалчылары / Писатели Тувы». Кызыл, 2001
  4. .С. К. Токаның төрүттүнген ай-хүнүн биле черин ооң намдарларында аңгы-аңгы кылдыр айтып турар. Ук тодарадылга ооң бодунуң документизинде бижээн бооп турар. Төөгүчүлер ооң төрүттүнгениниң дугайында документизинде барымдаа дүүшпес деп турарлар, чүге дизе ол үеде кандыг-даа бижик турбаан.
  5. Adle, Chahryar. History of Civilizations of Central Asia: Towards the contemporary period : from the mid-nineteenth to the end of the twentieth century. 2005. səh. 337. ISBN 9789231039850.
  6. Jackson, Guida M. Women Leaders of Africa, Asia, Middle East, and Pacific. 2009. səh. 158. ISBN 9781469113531.

salçak, toka, salçak, kalbak, herekoğlu, toka, dekabr, 1901, 1901, saryg, tandı, uryanxay, 1973, 1973, kızıl, tuva, mssr, tuvalı, yazıçı, dövlət, xadimi, general, sosialist, əməyi, qəhrəmanı, tuva, xalq, respublikasının, respublika, müfakatı, laureatı, müstəqi. Salcak Toka ve ya Salcak Kalbak Herekoglu TOKA 15 dekabr 1901 1901 12 15 Saryg Sep d Tandi Uryanxay 11 may 1973 1973 05 11 1 Kizil Tuva MSSR 1 tuvali yazici dovlet xadimi general Sosialist Emeyi Qehremani 2 Tuva Xalq Respublikasinin respublika mufakati laureati Musteqil Tuva Xalq Respublikasini SSRI ile birlesdirmisdir 3 Salcak TokaToka Salchak Kalbak HorekovichDogum tarixi 15 dekabr 1901Dogum yeri Saryg Sep d Kaa Khemsky District d Tandi Uryanxay Tzin sulalesiVefat tarixi 11 may 1973 71 yasinda Vefat yeri Kizil Tuva MSSR RSFSR SSRI 1 Defn yeri KizilVetendasligi SSRI Tzin sulalesi Tuva Xalq RespublikasiTehsili Serq Zehmetkeslerinin Kommunist Universiteti d Fealiyyeti siyasetciMukafatlari Mundericat 1 Heyati 2 Edebi yaradiciligi 3 Eserleri 4 Hemcinin bax 5 IstinadlarHeyati Redakte15 dekabr 1901 ci ilde Mergende anadan olmusdur 4 Tuva Xalq Respublikasini SSRI e birlesdirdikden sonra Tuva xalqi ona TOKA demisdir Toka Tuvani ruslara birlesdiren usaq sozlerinin tuvaca bas herflerinin abreviaturasidir Xalq bununla onu ele salmisdir 1932 ci ilde Donduk Kuularin edamindan sonra Salcak Toka Tannu Tuvanin hokmdari oldu Sovet modelinden sonra kommunist bir ideologiya teqdim etdi koceri kend teserrufati kollektivlesdirildi ve enenevi dinler Tibet Buddizmi ve Samanizm sixisdirildi Etrafinda ferdi bir medeniyyet inkisaf etdi ve edebi eserlerine gore coxsayli Sovet mukafatlarina layiq goruldu 1944 cu ilde Tannu Tuvanin Sovet Ittifaqi terefinden ilhaq edilmesini istedi Hadise Mixail Kalinin vasitesile 30 oktyabr 1944 cu ilde bas verdi Edebi yaradiciligi Redakte Salcak Tokanin bustu Tuva edebiyyatinin onemli yazicilarindan biridir Ilk defe 1930 cu ilde Sambukaynin cugaazi adlanan ilk Tuva romanini yazmaga baslamisdir 1931 ci ilde Kincini uze sapkani adlanan eseri nesr edilmisdir O illerde Hereejen 1935 Uur dargazinda us cil boldum 1944 Dongur ool 1938 adli dramaturgiya numunelerini yazmisdir O Men saktiiskinim 1941 Tos cadirda 1944 Ada korbeenin oglu koor 1963 Caa Tiva 1964 Iyi hemnin bastari 1965 Hayirakancilar 1971 Cogaaldar ciindilari 1977 ve bundan basqa da eserlerin muellifidir 1943 1963 cu iller arasinda Arattin sozu adli trilogiyani yazmisdir Kitablari 1951 1967 1968 ci illerde nesr edilmisdir Kargiga coraanim Borulerni annaari Bozqurdlarin ovlari adli hekayeleri Tos cadirda adli romani Tuva edebiyyatinin qizil cagini teskil edir 1942 ci ilde Tuva Xalq Respublikasi 1945 ci ilde ise SSRI Yazicilar Birliyinin uzvu olmusdur 5 Tuva milletinin yazicisi unvani almis ve Tuva Sovet Yazicilar Birliyinin rehberliyini etmisdir 6 Eserleri Redakte5 tomnug cogaaldar ciindizi Kizil 1976 1981 silittingen proza cogaaldari Kizil 1981 Hereejen Kizil 1935 Meen saktiiskinim Kizil 1941 V berestyanom cume Moskva Sovetskiy pisatel 1943 Tos cadirda Kizil 1944 Arattin sozu 1 gi nom Kizil 1951 Arattin sozu 2 gi nom Kizil 1965 Ada korbeenin oglu koor Kizil 1963 Caa Tiva Kizil 1964 Skazka o Kodur 00le i Bice kis Kizil 1971 Slovo arata roman v 3 h knigah Moskva Sovetskiy pisatel 1972 Homdu dayini Kizil 1984 Ulug ujarje Kizil 2002 bolgas oon daa oske Hemcinin bax RedakteKara Kis Munzuk Mengi Oorjak Nikolay Serdobov Moldurqa Salcak Badra Irgit Cerliqool KuularIstinadlar Redakte 1 2 3 4 Toka Salchak Kalbakhorekovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Salcak Toka haqqinda pomnipro ru 2014 07 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib M B Hovalyg Tyvanyn chogaalchylary Pisateli Tuvy Kyzyl 2001 S K Tokanyn torүttүngen aj hүnүn bile cherin oon namdarlarynda angy angy kyldyr ajtyp turar Uk todaradylga oon bodunun dokumentizinde bizheen boop turar Toogүchүler oon torүttүngeninin dugajynda dokumentizinde barymdaa dүүshpes dep turarlar chүge dize ol үede kandyg daa bizhik turbaan Adle Chahryar History of Civilizations of Central Asia Towards the contemporary period from the mid nineteenth to the end of the twentieth century 2005 seh 337 ISBN 9789231039850 Jackson Guida M Women Leaders of Africa Asia Middle East and Pacific 2009 seh 158 ISBN 9781469113531 Menbe https az wikipedia org w index php title Salcak Toka amp oldid 6013742, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.