Səlman Savəci 1300-cü ildə Təbrizdə anadan olmuşdur. Onun atası Xacə Əlaəddin Məhəmməd hələ 1258-ci ildən Yaxın Şərqdə hökmran olan Hülakü xanlarının sarayında işləmişdir. Əvvəl Qazan xanın (1295-1304) və sonra Əbu Səidin (1316-1335) vaxtında Təbriz sarayının vəqf idarəsində mühasib olmuş və sarayda xüsusi hörmət sahibi olmuşdur.
Salman Savəcinin həyatı, müasirləri və bədii irsi barədə ilkin məlumata XV əsrin məşhur təzkirəçisi Dövlətşah Səmərqəndinin "Təzkirətüş-şüəra"sında (1487-ci ildə tamamlanmışdır) rast gəlinir. Təzkirə müəllifi, şübhəsiz ki, S.Savəci yaradıcılığı ilə yaxından tanış olduğundan onu "böyük şairlərdən" hesab etmiş, "şeir və şairlikdə öz dövrünün başçısı" adlandırmışdır. S.Savəci ilə Dövlətşah Səmərqəndinin yaşadıqları dövr yaxın olduğundan, təzkirə müəllifinin şair haqqında verdiyi məlumat xüsusi qiymətə malikdir. Buna görə də Salman haqqında sonralar fikir söyləyən müəlliflər Dövlətşahın əsərinə adlarını çəkdiyimiz müəlliflərə nisbətən bir qədər genişdir. F.Ə.Səfi müasirləri ilə Salman Savəci arasında baş vermiş bəzi əhvalatlardan, şairin yaradıcılıq xüsusiyyətlərindən ilk dəfə olaraq bəhs etmişdir.
Yaradıcılığı
Salman Savəci Azərbaycan ədəbiyyatının bədii-estetik fikir tarixində özünəməxsus mövqeyi ilə seçilərək, zəmanəsinin uğurlarını şeirə gətirmiş, zaman, dünya və insan haqqında yeni düşüncələrini ifadə etmişdir. Onun zəngin yaradıcılıq irsi, rəngarəng bədii lirikası, "Fərağnamə" (1361) və "Cəmşid və Xurşid" (1363) adı ilə məşhur poemaları Yaxın və Orta Şərq xalqları arasında şöhrət qazanmış, XIV-XV yüzilliklər epik və lirik şeirin inkişafına güclü təsir göstərmişdir. Məlumdur ki, bütün zamanlarda olduğu kimi, orta əsrlərdə də hər bir sənətkar, əsasən, öz fitri istedadının imkanları dairəsində əldə edə bildiyi yüksək sənət nailiyyətləri əsasında ucalsa da, onu özündən əvvəlki zəngin ədəbi irsin ümumi inkişafı prosesindən təcrid etmək mümkün deyildir. Salman Savəci yaradıcılığının formalaşmasında onun öz sələflərinin də təsiri ayrıca bir tədqiqat mövzusudur. Bu baxımdan Qətran Təbrizi, Əfzələddin Xaqani, Nizami Gəncəvi, Marağalı Əvhədi və b. şairlərin mütərəqqi fikirlərinin, yüksək bəşəri hisslərinin, saf, səmimi lirik duyğularının Salman Savəci yaradıcılığına müsbət təsiri ayrıca qeyd edilməlidir.
Salman Savəcinin qüdrətli sələfləri olduğu kimi, qüdrətli müasirləri də olmuşdur. Şairin yaşayıb-yaratdığı dövrdə lirik şeir ustası Əmir Xosrov Dəhləvi (1252-1325) və Xacu Kirmani (vəfatı 1352-53-cü illər) məsnəvidə, Hafiz Şirazi (1300-1390) lirik şeirdə böyük müvəfəqiyyətlər əldə etmişlər.
Salman Savəcinin ədəbi irsi də öz dövründə və sonralar şeir və ədəbiyyat biliciləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş, lakin farsdilli ədəbiyyat tarixinin son əsrlərdəki bəzi təəssübkeş araşdırıcıları şairin mənşəcə azərbaycanlı olduğunu bilərək, bəlkə də qəsdən onun mövqeyini və yüksək istedadını qiymətləndirmək və təbliğ etməyə soyuqqanlı yanaşmışlar. Lakin bütün bunlara baxmayaraq S.Savəcinin həm sağlığında, həm də vəfatından sonra yaranan orta əsrlərin qaynaqlarında onun istedadına yüksək qiymət verilmiş, görkəmli bir şair kimi yad edilmişdir. İmadəddin Nəsimi (1369-1417), Bədr Şirvani (1387-1450), Hamidi (XV əsr), Məhəmməd Füzuli (1494-1556), Vəhşi Bafqi (vəfatı 1591) və digər azərbaycanlı şairlərin bədii yaradıcılığında Salman lirikasının açıq təsirinin duyulması təsadüfi deyil.
Salman Savəcinin sənətkarlığı, yaradıcılıq məharəti öz dövründən başlayaraq məşhur təzkirəçilər, ədəbi ənənələrinin pərəstişkarları olan Yaxın Şərqin bir çox görkəmli şairləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Bir sıra şairlər yeri gəldikcə bədii əsərlərində onun adını çəkmiş, şeirlərindən təzmin etmiş, təzkirəçilər həyatından, yaradıcılığından müxtəlif mənbə və məxəzlərdə bəhs etmiş, fikir söyləmişlər.
Həmçinin bax
Şair ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Avqust 12, 2021
salman, savəci, fars, خواجه, جمال, الدین, سلمان, بن, خواجه, علاءالدین, محمد, təx, 1300, 1377, iran, şairi, fars, خواجه, جمال, الدین, سلمان, بن, خواجه, علاءالدین, محمدdoğum, tarixi, 1300doğum, yeri, savə, şəhristanı, central, district, savə, şəhristanı, mərkəzi. Salman Saveci fars خواجه جمال الدین سلمان بن خواجه علاءالدین محمد tex 1300 1377 Iran sairi Salman Savecifars خواجه جمال الدین سلمان بن خواجه علاءالدین محمدDogum tarixi 1300Dogum yeri Save Sehristani Central District d Save sehristani Merkezi ostani IranVefat tarixi 1377Vetendasligi IranFealiyyeti sairSalman Saveci VikimenbedeHeyati RedakteSelman Saveci 1300 cu ilde Tebrizde anadan olmusdur Onun atasi Xace Elaeddin Mehemmed hele 1258 ci ilden Yaxin Serqde hokmran olan Hulaku xanlarinin sarayinda islemisdir Evvel Qazan xanin 1295 1304 ve sonra Ebu Seidin 1316 1335 vaxtinda Tebriz sarayinin veqf idaresinde muhasib olmus ve sarayda xususi hormet sahibi olmusdur Salman Savecinin heyati muasirleri ve bedii irsi barede ilkin melumata XV esrin meshur tezkirecisi Dovletsah Semerqendinin Tezkiretus suera sinda 1487 ci ilde tamamlanmisdir rast gelinir Tezkire muellifi subhesiz ki S Saveci yaradiciligi ile yaxindan tanis oldugundan onu boyuk sairlerden hesab etmis seir ve sairlikde oz dovrunun bascisi adlandirmisdir S Saveci ile Dovletsah Semerqendinin yasadiqlari dovr yaxin oldugundan tezkire muellifinin sair haqqinda verdiyi melumat xususi qiymete malikdir Buna gore de Salman haqqinda sonralar fikir soyleyen muellifler Dovletsahin eserine adlarini cekdiyimiz muelliflere nisbeten bir qeder genisdir F E Sefi muasirleri ile Salman Saveci arasinda bas vermis bezi ehvalatlardan sairin yaradiciliq xususiyyetlerinden ilk defe olaraq behs etmisdir Yaradiciligi RedakteSalman Saveci Azerbaycan edebiyyatinin bedii estetik fikir tarixinde ozunemexsus movqeyi ile secilerek zemanesinin ugurlarini seire getirmis zaman dunya ve insan haqqinda yeni dusuncelerini ifade etmisdir Onun zengin yaradiciliq irsi rengareng bedii lirikasi Feragname 1361 ve Cemsid ve Xursid 1363 adi ile meshur poemalari Yaxin ve Orta Serq xalqlari arasinda sohret qazanmis XIV XV yuzillikler epik ve lirik seirin inkisafina guclu tesir gostermisdir Melumdur ki butun zamanlarda oldugu kimi orta esrlerde de her bir senetkar esasen oz fitri istedadinin imkanlari dairesinde elde ede bildiyi yuksek senet nailiyyetleri esasinda ucalsa da onu ozunden evvelki zengin edebi irsin umumi inkisafi prosesinden tecrid etmek mumkun deyildir Salman Saveci yaradiciliginin formalasmasinda onun oz seleflerinin de tesiri ayrica bir tedqiqat movzusudur Bu baximdan Qetran Tebrizi Efzeleddin Xaqani Nizami Gencevi Maragali Evhedi ve b sairlerin mutereqqi fikirlerinin yuksek beseri hisslerinin saf semimi lirik duygularinin Salman Saveci yaradiciligina musbet tesiri ayrica qeyd edilmelidir Salman Savecinin qudretli selefleri oldugu kimi qudretli muasirleri de olmusdur Sairin yasayib yaratdigi dovrde lirik seir ustasi Emir Xosrov Dehlevi 1252 1325 ve Xacu Kirmani vefati 1352 53 cu iller mesnevide Hafiz Sirazi 1300 1390 lirik seirde boyuk muvefeqiyyetler elde etmisler Salman Savecinin edebi irsi de oz dovrunde ve sonralar seir ve edebiyyat bilicileri terefinden yuksek qiymetlendirilmis lakin farsdilli edebiyyat tarixinin son esrlerdeki bezi teessubkes arasdiricilari sairin mensece azerbaycanli oldugunu bilerek belke de qesden onun movqeyini ve yuksek istedadini qiymetlendirmek ve teblig etmeye soyuqqanli yanasmislar Lakin butun bunlara baxmayaraq S Savecinin hem sagliginda hem de vefatindan sonra yaranan orta esrlerin qaynaqlarinda onun istedadina yuksek qiymet verilmis gorkemli bir sair kimi yad edilmisdir Imadeddin Nesimi 1369 1417 Bedr Sirvani 1387 1450 Hamidi XV esr Mehemmed Fuzuli 1494 1556 Vehsi Bafqi vefati 1591 ve diger azerbaycanli sairlerin bedii yaradiciliginda Salman lirikasinin aciq tesirinin duyulmasi tesadufi deyil Salman Savecinin senetkarligi yaradiciliq mehareti oz dovrunden baslayaraq meshur tezkireciler edebi enenelerinin perestiskarlari olan Yaxin Serqin bir cox gorkemli sairleri terefinden yuksek qiymetlendirilmisdir Bir sira sairler yeri geldikce bedii eserlerinde onun adini cekmis seirlerinden tezmin etmis tezkireciler heyatindan yaradiciligindan muxtelif menbe ve mexezlerde behs etmis fikir soylemisler Hemcinin bax Redakte Sair ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Salman Saveci amp oldid 5778912, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
