Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Sakkulina — "Sacculinidae" fəsiləsinə aid parazit növüdür, xüsusilə xərçənglərin parazit kastratorudur. Ən çox ev sahibi kimi istifadə edilən xərçəng yaşıl xərçəngidir, təbii diapazonu Qərbi Avropa və Şimali Afrika sahillərdir. O, xərçəngin qarnına yapışmış vəziyyətdə tapıla bilir və həmçinin insanlar tərəfindən konsumentlər dərəcəsinə təsir göstərir.
| Sakkulina | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Sakkulina | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Görünüşü
Erkək və dişi sakkulina arasında fərqlər mövcuddur. Dişi bığayaqlılar xərçəngin içərisinə daxil olmaqla infeksiyaya səbəb olurlar. Onları kiçik çılpaq ilbizlərə bənzətmək olar. Ev sahibini yoluxdurduqdan sonra onların bığcıqları inkişaf etməyə və böyüməyə başlayırlar. Zaman keçdikcə onun törədici toxuma ilə dolu olan qarnının xərçəngindən asıldığını görmək mümkündür. Erkək parazitləri daha kiçikdir və yalnız dişi Sakkulinanın çoxalmasına kömək edir. Onların həmçinin ot xərçəngi, Liocarcinus depurator, Pirimela xərçəngi, Necora puber və Liocarcinus holsatus-u yoluxdurduğu aşkar edilmişdir.
Yayılması və yaşayış yeri
Sakkulina xərçəngin monoksen parazitidir, ümumiyyətlə yaşıl xərçəngdə olur(Carcinus maenas). Həmçinin, onların Carcinus aesturarii(ot xərçəngi), Liocarcinus depurator (Liman xərçəngi), Pirimela denticulata, Necora puber (Məxməri xərçəng) və Liocarcinus holsatus (Uçan xərçəng) növlərininin də yoluxdurduğu aşkar edilmişdir. Adətən parazitin əhatə dairəsi Qərbi Avropa və Şimali Afrika sahilləri olan bu ev sahibinin əhatə dairəsi ilə üst-üstə düşür. Buna baxmayaraq, yaşıl xərçəng öz növünü genişləndirir. Həm Şimali, həm də Cənubi Amerika, Cənubi Afrika və Avstraliyada mövcuddur, buna görə də parazitin təbii ərazisindən kənarda olması mümkündür. Bu xərçənglərin hamısı, qumlu, qayalı və yaxud palçıqlı substratlar üzərində dayaz suda yaşayırlar.
Həyat dövrü
Dişi sakkulina sürfəsini uyğun bir xərçəngin üzərinə yerləşirdirir və bir dəst (tük) kimi uyğun bir yer tapana qədər onun səthində sürünür. Daha sonra o, xərçəngin içinə stilet(nazik mil) daxil edən və içəriyə doğru itələyən kentroqon adlı bir formaya çevrilir. İlk olaraq, bunu etmək üçün onun xarici sərt qabığını tökməlidir. Oradan o, xərçəngin içərisinə doğru hərəkət edir və tam zamanında xərçəngin qarnının alt tərəfindəki zahiri kimi tanınan kisəni itələyir. İçəridə qalan hissə, yəni daxili, xərçəngin bütün bədəninə yayılmış bığcıqları inkişaf etdirir. Onlar yeməyi udmaq üçün mədə, bağırsaq və sinir sistemini ələ keçirir, bu da öz növbəsində parazitin sahibinin davranışını nəzarət etməyə imkan verir.
Parazitin olması xərçəngin cinsi vəzilərinin inkişafına mane olur və nəticədə atrofiya baş verir; o, eləcə də xərçəngin əriməsinin qarşısını alır, nəticədə onun itirilmiş üzvlərini bərpa etməsinin qarşısını alır. Parazit erkək xərçəngin qarnının genişlənməsi də daxil olmaqla müəyyən dişi xüsusiyyətlərini inkişaf etdirməsinə səbəb olur, dişilərdə isə qarın daha daralır və pleopodlar degenerasiyaya uğrayır. Parazitin yumurtaları xaricdə inkişaf edir. Daha sonra həm erkək, həm də dişi xərçənglər bu yumurtaları qarınlarının altından bərkidilmiş şəkildə, dişi xərçənglərin normal olaraq öz balalarına baxdıqları kimi aparırlar (lakin heç vaxt erkəklər bunu etmir). Parazit sahibin orqanizmindən eksperimental olaraq çıxarılarsa, adətən xərçənglərin dişiləri yumurtalıqlarını yeniləyirlər, amma erkəklər cinsiyyət dəyişikliyinə malikdirlər və yumurtalıqların toxumasını inkişaf etdirirlər.
Xarici qişanın içindəki yumurtalar bir məsamə vasitəsilə kisəyə daxil olan erkək sürfələr tərəfindən mayalanır. Bu erkəklər kiçikdir, heç vaxt böyüyə bilmirlər və tezliklə ölürlər. Buna baxmayaraq, dişi, xarici bədən də daxil olmaqla, xərçəng sahibi sağ qalana qədər, bəlkə də bir və ya iki ilə qədər yaşaya bilər. Demək olar ki, hər gün yüzlərlə yumurta istehsal olunur və təxminən altı həftə kisədə qalır. Parazit yumurtaları sərbəst buraxılmağa hazır olduqda, xərçəng qayaya dırmaşacaq, onları azad etmək üçün yellənəcək və onları yola salacaq. Daha sonra bu dövr hər nəsillə davam edir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- Hosie, A.M. "Crab hacker barnacle (Sacculina carcini)". MarLIN. 2008. 15 January 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2018.
- Jeng, Winnie. "Sacculina carcini". Animal Diversity Web. 2011. 10 May 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 January 2018.
- Leung, Tommy. "The crab-castrating parasite that zombifies its prey". The Conversation. 13 May 2014. 14 January 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2018.
- Cheng, Thomas C. General Parasitology. Elsevier Science. 2012. 756–757. ISBN . 2018-02-08 tarixində arxivləşdirilib.
- Kristensen, Tommy; Nielsen, Anders Isberg; Jørgensen, Anders Isak; Mouritsen, Kim N.; Glenner, Henrik; Christensen, Jens T.; Lützen, Jørgen; Høeg, Jens T. "The selective advantage of host feminization: a case study of the green crab Carcinus maenas and the parasitic barnacle Sacculina carcini" (PDF). Marine Biology (ingilis). 159 (9). 2012-09-01: 2015–2023. doi:10.1007/s00227-012-1988-4. ISSN 1432-1793. 2021-04-10 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-08.
- Melissa. "The Parasitic Sacculina That Bends Its Host to Its Own Will". Today I found out. 7 October 2013. 14 September 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Sakkulina Sacculinidae fesilesine aid parazit novudur xususile xercenglerin parazit kastratorudur En cox ev sahibi kimi istifade edilen xerceng yasil xercengidir tebii diapazonu Qerbi Avropa ve Simali Afrika sahillerdir O xercengin qarnina yapismis veziyyetde tapila bilir ve hemcinin insanlar terefinden konsumentler derecesine tesir gosterir SakkulinaElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir SakkulinaBeynelxalq elmi adiSacculina carcini J V Thomps 1836Sekil axtarisiITIS 89756NCBI 51650FW 302386GorunusuErkek ve disi sakkulina arasinda ferqler movcuddur Disi bigayaqlilar xercengin icerisine daxil olmaqla infeksiyaya sebeb olurlar Onlari kicik cilpaq ilbizlere benzetmek olar Ev sahibini yoluxdurduqdan sonra onlarin bigciqlari inkisaf etmeye ve boyumeye baslayirlar Zaman kecdikce onun toredici toxuma ile dolu olan qarninin xercenginden asildigini gormek mumkundur Erkek parazitleri daha kicikdir ve yalniz disi Sakkulinanin coxalmasina komek edir Onlarin hemcinin ot xercengi Liocarcinus depurator Pirimela xercengi Necora puber ve Liocarcinus holsatus u yoluxdurdugu askar edilmisdir Yayilmasi ve yasayis yeriSakkulina xercengin monoksen parazitidir umumiyyetle yasil xercengde olur Carcinus maenas Hemcinin onlarin Carcinus aesturarii ot xercengi Liocarcinus depurator Liman xercengi Pirimela denticulata Necora puber Mexmeri xerceng ve Liocarcinus holsatus Ucan xerceng novlerininin de yoluxdurdugu askar edilmisdir Adeten parazitin ehate dairesi Qerbi Avropa ve Simali Afrika sahilleri olan bu ev sahibinin ehate dairesi ile ust uste dusur Buna baxmayaraq yasil xerceng oz novunu genislendirir Hem Simali hem de Cenubi Amerika Cenubi Afrika ve Avstraliyada movcuddur buna gore de parazitin tebii erazisinden kenarda olmasi mumkundur Bu xercenglerin hamisi qumlu qayali ve yaxud palciqli substratlar uzerinde dayaz suda yasayirlar Heyat dovruDisi sakkulina surfesini uygun bir xercengin uzerine yerlesirdirir ve bir dest tuk kimi uygun bir yer tapana qeder onun sethinde surunur Daha sonra o xercengin icine stilet nazik mil daxil eden ve iceriye dogru iteleyen kentroqon adli bir formaya cevrilir Ilk olaraq bunu etmek ucun onun xarici sert qabigini tokmelidir Oradan o xercengin icerisine dogru hereket edir ve tam zamaninda xercengin qarninin alt terefindeki zahiri kimi taninan kiseni iteleyir Iceride qalan hisse yeni daxili xercengin butun bedenine yayilmis bigciqlari inkisaf etdirir Onlar yemeyi udmaq ucun mede bagirsaq ve sinir sistemini ele kecirir bu da oz novbesinde parazitin sahibinin davranisini nezaret etmeye imkan verir Parazitin olmasi xercengin cinsi vezilerinin inkisafina mane olur ve neticede atrofiya bas verir o elece de xercengin erimesinin qarsisini alir neticede onun itirilmis uzvlerini berpa etmesinin qarsisini alir Parazit erkek xercengin qarninin genislenmesi de daxil olmaqla mueyyen disi xususiyyetlerini inkisaf etdirmesine sebeb olur disilerde ise qarin daha daralir ve pleopodlar degenerasiyaya ugrayir Parazitin yumurtalari xaricde inkisaf edir Daha sonra hem erkek hem de disi xercengler bu yumurtalari qarinlarinin altindan berkidilmis sekilde disi xercenglerin normal olaraq oz balalarina baxdiqlari kimi aparirlar lakin hec vaxt erkekler bunu etmir Parazit sahibin orqanizminden eksperimental olaraq cixarilarsa adeten xercenglerin disileri yumurtaliqlarini yenileyirler amma erkekler cinsiyyet deyisikliyine malikdirler ve yumurtaliqlarin toxumasini inkisaf etdirirler Xarici qisanin icindeki yumurtalar bir mesame vasitesile kiseye daxil olan erkek surfeler terefinden mayalanir Bu erkekler kicikdir hec vaxt boyuye bilmirler ve tezlikle olurler Buna baxmayaraq disi xarici beden de daxil olmaqla xerceng sahibi sag qalana qeder belke de bir ve ya iki ile qeder yasaya biler Demek olar ki her gun yuzlerle yumurta istehsal olunur ve texminen alti hefte kisede qalir Parazit yumurtalari serbest buraxilmaga hazir olduqda xerceng qayaya dirmasacaq onlari azad etmek ucun yellenecek ve onlari yola salacaq Daha sonra bu dovr her nesille davam edir IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Hosie A M Crab hacker barnacle Sacculina carcini MarLIN 2008 15 January 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 January 2018 Jeng Winnie Sacculina carcini Animal Diversity Web 2011 10 May 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 January 2018 Leung Tommy The crab castrating parasite that zombifies its prey The Conversation 13 May 2014 14 January 2018 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 January 2018 Cheng Thomas C General Parasitology Elsevier Science 2012 756 757 ISBN 978 0 323 14010 2 2018 02 08 tarixinde arxivlesdirilib Kristensen Tommy Nielsen Anders Isberg Jorgensen Anders Isak Mouritsen Kim N Glenner Henrik Christensen Jens T Lutzen Jorgen Hoeg Jens T The selective advantage of host feminization a case study of the green crab Carcinus maenas and the parasitic barnacle Sacculina carcini PDF Marine Biology ingilis 159 9 2012 09 01 2015 2023 doi 10 1007 s00227 012 1988 4 ISSN 1432 1793 2021 04 10 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2022 05 08 Melissa The Parasitic Sacculina That Bends Its Host to Its Own Will Today I found out 7 October 2013 14 September 2017 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 January 2018