fbpx
Wikipedia

Sahibkarlıq

September 04, 2021

Sahibkar termini ilk dəfə XVIII əsrin əvvəllərində yaşamış fransız iqtisadçısı Risar Kantilon tərəfindən işlənilmişdir.

Sahibkar - işin faydalığını qiymətləndirən, yeni müəssisənin təşkili, yaxud yeni ideyanın (məhsulun), yaxud xidmətin işlənib hazırlanması ilə bağlı riski və məsuliyyəti öz üzərinə götürə bilən insandır. Sahibkarlıq ondan ibarətdir ki, işin mənfəətliliyini qiymətləndirməyi və mövcud resursların daha faydalı bölüşdürülməsi qabiliyyəti bacarmaqdır.

İqtisadi ədəbiyyatda və praktiki fəaliyyətdə «biznes» «sahibkarlıq» anlayışları sinonim kimi işlədilir. Bu anlayışlar bir-birinə çox yaxın olsalar da kəsb etdiyi mənalara görə bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənirlər. Biznes daha geniş məfhumdur. Əslində sahibkarlıq biznesin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Biznes bütöv bir sistemdir, onun tərkibinə sahibkarlıq, istehlak, əmək və dövlət biznes növləri daxildir. Sadalanan biznes növləri öz aralarında bir-birilə sıx əlaqədardır və qarşılıqlı fəaliyyət göstərirlər, lakin öz maraqlarını reallaşdıraraq öz rollarını dəqiq yerinə yetirirlər. Biznesin mühüm əlamətləri aşağıdakılardan ibarətdir: - iqtisadiyyat subyektləri arasında fəaliyyətin dəyişməsi, biznesin ayrı-ayrı növlərinin qarşılıqlı fəaliyyətinə tələbat;

- öz maraqlarının reallaşdırılmasına cəhd, öz maraqlarını biznes üzrə tərəfdaşına təkid edilməsi;

- şəxsi və kollektiv təşəbbüskarlığın təzahürü; - qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün riskə getmək qabiliyyəti.

«Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında» Azərbaycan Respublikasının qanununda yazılmışdır: «Sahibkarlıq fəaliyyəti(sahibkarlıq) fiziki şəxslərin, onların birliklərinin, habelə hüquqi şəxslərin mənfəət və ya şəxsi gəlir əldə edilməsi məqsədilə özlərinin cavabdehliyi və əmlak məsuliyyəti ilə, yaxud digər hüquqi və ya fiziki şəxslərin adından qanunvericiliklə qadağan edilməyən təsərrüfat fəaliyyətinin bütün növləri, o cümlədən məhsul istehsalı, satışı və xidmətlər göstərilməsi formasında həyata keçirdikləri müstəqil təşəbbüskarlıq fəaliyyətidir». Bu tərif təkmildir, sahibkarlıq fəaliyyətinin məzmununu dəqiq əks etdirir. İqtisadi ədəbiyyatda «sahibkar» anlayışı haqqında müxtəlif fikirlərə rast gəlinir, ancaq onların hamısında müəyyən oxşarlıq nəzərə çarpır. Sahibkar haqqında çoxsaylı baxışları ümumiləşdirərək, belə bir nəticə çıxarmaq olar: sahibkar - risk şəraitində fəaliyyət göstərən, təşəbbüskar, yaradıcı, sosial-iqtisadi mexanizmi təşkil edən insandır. Düzdür, «sahibkar və sahibkarlıq» anlayışlarında yaxınlaşma hiss olunur. Əslində sahibkar - sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan insandır.

Azərbaycan Respublikasının ərazisində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə aşağıdakılar məşğul ola bilərlər:

- fəaliyyət qabiliyyəti olan respublikanın hər bir vətəndaşı; - mülkiyyət formasından asılı olmayaraq hüquqi şəxslər; hər bir xarici vətəndaş və ya vətəndaşlığı olmayan şəxs:

- xarici hüquqi şəxslər. Sahibkarlığın subyektləri həm fərdi adamlar və ya həm də partnyorların birliyi ola bilər. Sahibkarlığın subyekti kimi fərdi adamlar şəxsi, yaxud ailə müəssisəsi təşkil etmək yolu ilə çıxış edirlər. Bu cür sahibkarlar öz əmək məsrəfləri ilə məhdudlaşa bilər, yaxud isə qəbul etdiyi adamların əməyindən istifadə edə bilər. Sahibkarlığın obyekti kimi tərəfdaşların birlikləri müxtəlif təsərrüfat assosiasiyaları; icarə kollektivləri, səhmdar cəmiyyətləri, yoldaşlıq formasında çıxış edə bilərlər.

Sahibkarlıq fəaliyyətinin ən mühüm cəhətlərinə aid etmək olar;

1. Təsərrüfat subyektlərinin sərbəst və müstəqil olması. Hər bir sahibkar istənilən məsələ üzrə qərar qəbul edərkən sərbəstdir. Əlbəttə, hüquqi norma çərçivəsində;

2. İqtisadi maraq. Sahibkarın başlıca məqsədi yüksək mənfəət əldə etməkdir. Bununla bərabər, sahibkar öz şəxsi məqsədinə çatmaq üçün ictimai mənafeyə nail olunmasına da səbəb olur;

3. Təsərrüfat riski və məsuliyyət, istənilən hər hansı dəqiq hesablamalarda, əsaslandırılmış, düşünülmüş proqnozlarda, idarəetmə qərarlarında qeyri-müəyyənlik, risk qalır

Sahibkarlığın sözügedən mühüm əlamətləri bir-birilə sıx qarşılıqlı əlaqədardır və eyni vaxtda fəaliyyətdə olurlar.

Xüsusi sahibkarlığın başlıca məqsədi qazanc, mənfəət götürməkdir. Lakin cəmiyyətin ümumi İqtisadi tərəqqisi baxımından xüsusi sahibkarlığa başqa meyarla da baxmaq lazımdır. A.Smit bunu açıqlayaraq yazmışdır ki, xüsusi sahibkar bilavasitə mənfəət götürmək naminə fəaliyyət göstərsə də o, eyni zamanda həm də qeyri-şüurlu olaraq, bilavasitə Öz əmlakına aid olmayan başqa bir zəruri, vacib amala, cəmiyyətin ümumi mənafeyinə (məsələn, məhsul istehsalının artmasına və keyfiyyətinin yüksəldilməsinə, səmərəli fəaliyyətə, mədəni ticarət xidmətinə, istehsalın modernləşdirilməsinə, iqtisadiyyatın demokratikləşməsinə və s.) də xidmət etmiş olur. Deməli, xüsusi sahibkarlıq yalnız şəxsi mənafe məsələsi deyil, eyni zamanda ictimai məsələdir.[Mənbə göstərin]

September 04, 2021
sahibkarlıq, məqaləni, vikiləşdirmək, lazımdır, lütfən, məqaləni, ümumvikipediya, redaktə, qaydalarına, uyğun, şəkildə, tərtib, edin, sahibkar, termini, dəfə, xviii, əsrin, əvvəllərində, yaşamış, fransız, iqtisadçısı, risar, kantilon, tərəfindən, işlənilmişdir. Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Sahibkar termini ilk defe XVIII esrin evvellerinde yasamis fransiz iqtisadcisi Risar Kantilon terefinden islenilmisdir Sahibkar isin faydaligini qiymetlendiren yeni muessisenin teskili yaxud yeni ideyanin mehsulun yaxud xidmetin islenib hazirlanmasi ile bagli riski ve mesuliyyeti oz uzerine goture bilen insandir Sahibkarliq ondan ibaretdir ki isin menfeetliliyini qiymetlendirmeyi ve movcud resurslarin daha faydali bolusdurulmesi qabiliyyeti bacarmaqdir Iqtisadi edebiyyatda ve praktiki fealiyyetde biznes sahibkarliq anlayislari sinonim kimi isledilir Bu anlayislar bir birine cox yaxin olsalar da kesb etdiyi menalara gore bir birinden ehemiyyetli derecede ferqlenirler Biznes daha genis mefhumdur Eslinde sahibkarliq biznesin ayrilmaz terkib hissesidir Biznes butov bir sistemdir onun terkibine sahibkarliq istehlak emek ve dovlet biznes novleri daxildir Sadalanan biznes novleri oz aralarinda bir birile six elaqedardir ve qarsiliqli fealiyyet gosterirler lakin oz maraqlarini reallasdiraraq oz rollarini deqiq yerine yetirirler Biznesin muhum elametleri asagidakilardan ibaretdir iqtisadiyyat subyektleri arasinda fealiyyetin deyismesi biznesin ayri ayri novlerinin qarsiliqli fealiyyetine telebat oz maraqlarinin reallasdirilmasina cehd oz maraqlarini biznes uzre terefdasina tekid edilmesi sexsi ve kollektiv tesebbuskarligin tezahuru qarsiya qoyulan meqsede catmaq ucun riske getmek qabiliyyeti Sahibkarliq fealiyyeti haqqinda Azerbaycan Respublikasinin qanununda yazilmisdir Sahibkarliq fealiyyeti sahibkarliq fiziki sexslerin onlarin birliklerinin habele huquqi sexslerin menfeet ve ya sexsi gelir elde edilmesi meqsedile ozlerinin cavabdehliyi ve emlak mesuliyyeti ile yaxud diger huquqi ve ya fiziki sexslerin adindan qanunvericilikle qadagan edilmeyen teserrufat fealiyyetinin butun novleri o cumleden mehsul istehsali satisi ve xidmetler gosterilmesi formasinda heyata kecirdikleri musteqil tesebbuskarliq fealiyyetidir Bu terif tekmildir sahibkarliq fealiyyetinin mezmununu deqiq eks etdirir Iqtisadi edebiyyatda sahibkar anlayisi haqqinda muxtelif fikirlere rast gelinir ancaq onlarin hamisinda mueyyen oxsarliq nezere carpir Sahibkar haqqinda coxsayli baxislari umumilesdirerek bele bir netice cixarmaq olar sahibkar risk seraitinde fealiyyet gosteren tesebbuskar yaradici sosial iqtisadi mexanizmi teskil eden insandir Duzdur sahibkar ve sahibkarliq anlayislarinda yaxinlasma hiss olunur Eslinde sahibkar sahibkarliq fealiyyeti ile mesgul olan insandir Azerbaycan Respublikasinin erazisinde sahibkarliq fealiyyeti ile asagidakilar mesgul ola bilerler fealiyyet qabiliyyeti olan respublikanin her bir vetendasi mulkiyyet formasindan asili olmayaraq huquqi sexsler her bir xarici vetendas ve ya vetendasligi olmayan sexs xarici huquqi sexsler Sahibkarligin subyektleri hem ferdi adamlar ve ya hem de partnyorlarin birliyi ola biler Sahibkarligin subyekti kimi ferdi adamlar sexsi yaxud aile muessisesi teskil etmek yolu ile cixis edirler Bu cur sahibkarlar oz emek mesrefleri ile mehdudlasa biler yaxud ise qebul etdiyi adamlarin emeyinden istifade ede biler Sahibkarligin obyekti kimi terefdaslarin birlikleri muxtelif teserrufat assosiasiyalari icare kollektivleri sehmdar cemiyyetleri yoldasliq formasinda cixis ede bilerler Sahibkarliq fealiyyetinin en muhum cehetlerine aid etmek olar 1 Teserrufat subyektlerinin serbest ve musteqil olmasi Her bir sahibkar istenilen mesele uzre qerar qebul ederken serbestdir Elbette huquqi norma cercivesinde 2 Iqtisadi maraq Sahibkarin baslica meqsedi yuksek menfeet elde etmekdir Bununla beraber sahibkar oz sexsi meqsedine catmaq ucun ictimai menafeye nail olunmasina da sebeb olur 3 Teserrufat riski ve mesuliyyet istenilen her hansi deqiq hesablamalarda esaslandirilmis dusunulmus proqnozlarda idareetme qerarlarinda qeyri mueyyenlik risk qalirSahibkarligin sozugeden muhum elametleri bir birile six qarsiliqli elaqedardir ve eyni vaxtda fealiyyetde olurlar Xususi sahibkarligin baslica meqsedi qazanc menfeet goturmekdir Lakin cemiyyetin umumi Iqtisadi tereqqisi baximindan xususi sahibkarliga basqa meyarla da baxmaq lazimdir A Smit bunu aciqlayaraq yazmisdir ki xususi sahibkar bilavasite menfeet goturmek namine fealiyyet gosterse de o eyni zamanda hem de qeyri suurlu olaraq bilavasite Oz emlakina aid olmayan basqa bir zeruri vacib amala cemiyyetin umumi menafeyine meselen mehsul istehsalinin artmasina ve keyfiyyetinin yukseldilmesine semereli fealiyyete medeni ticaret xidmetine istehsalin modernlesdirilmesine iqtisadiyyatin demokratiklesmesine ve s de xidmet etmis olur Demeli xususi sahibkarliq yalniz sexsi menafe meselesi deyil eyni zamanda ictimai meseledir Menbe gosterin Menbe https az wikipedia org w index php title Sahibkarliq amp oldid 4982211, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.