| Sərxab məhəlləsi | |
|---|---|
| HGYO | |
| Ölkə | |
![]() Sərxab məhəlləsi | |

Sərxab məhəlləsi (fars. سرخاب) — Təbriz şəhərinin qədim və böyük məhəllələrindən biridir.
Haqqında
| ]Bu məhəllə adını "Moro" dağ sisteminə daxil olan, qırmızı rəngli yüksəkliklər, dərələr və təpələrdən ibarət Sərxab və ya Əynəli dağı adlanan dağdan almışdır. Bu dağ Təbriz şəhərindən yüksək mövqedə və şəhərin şimal hissəsində yerləşir. Ən yüksək nöqtəsinin dəniz səviyyəsindən hündürlüyü 1960 metrdir. Bu məhəllə Təbrizin şimalında, Təbriz Bələdiyyəsinin birinci bölgəsinə daxil olan ərazidə yerləşir. Məhəllə Eynəli dağının ətəyində yerləşir.
Nadir Mirzə Qacar "Darüssəltənə Təbrizin Tarixi və Coğrafiyası" adlı əsərində bu məhəllə haqqında belə yazır:
Böyük bir məhəllə və bağlıq sahədir. Adı da bu dağdan götürülmüşdür, çünki məhəllə həmin dağın ətəyində yerləşir. Bu məhəllə yüksəkdə yerləşdiyindən bütün şəhərə nəzarət edir. Onun havası xoş və mülayimdir. Yay günlərində günəşin bu quru dağa şiddətlə vurması səbəbindən gündüzlər isti olur, lakin gecə keçdikcə daşların istisi azalır və hava yaxşışır. Məhəllənin torpağı bərk və qum qarışıqdır. Divarlar tikildikdə daha da bərkiyir, torpağında nəmlik olmur. Bu dağın bağları azdır, lakin burada yetişən çəyirdəksiz tut, badam, fındıq və armud keyfiyyətlidir. Hazırda məhəllənin kətxudası, böyük bir nəslə mənsub olan və bu adla daha sonra qeyd olunacaq Hacı Mirzə Əlinin oğlu, Mirzə Cavad xan, Divanxana vəkilidir. Bu məhəllədə bütün şəhər əhalisinin ziyarət etdiyi müqəddəs Seyid Həmzə türbəsi yerləşir və bu türbə dağın mərkəzində yerləşir.
İran Məşrutə inqilabı dövründə bu məhəllənin əhalisinin əksəriyyəti Bağmeşə, , Dəvəçi və Şeşgilan məhəllələrinin sakinləri ilə birlikdə məşrutəçilərə qarşı çıxmış, Xiyavan və Əmirxiz məhəllələrinin məşrutə tərəfdarları ilə münaqişəyə girərək daxili qarşıdurmalarda iştirak etmişdilər.
Adı
| ]Sərxab məhəlləsinin adının qoyulması ilə bağlı müxtəlif fikirlər mövcuddur və bu barədə tarixi mənbələrdə dəfələrlə məlumat verilir. Bu fikirlər arasında aşağıdakı izahlar xüsusi diqqətə layiqdir:
1. Bu məhəllənin adı "sərx" (qırmızı) və "ab" (su) sözlərinin birləşməsindən ibarət ola bilər. Çünki yağışlı mövsümlərdə Eynəli dağından axan, tərkibi əsasən gil olan sular qırmızımtıl rəngdə olmuş və bu səbəblə məhəllə bu adla tanınmış ola bilər.
2. Məhəllənin adı Sərxablular adlı tayfanın adından götürülmüş ola bilər. Bu tayfa Kosa adlı bir qola, o isə Şahsevənlərinə mənsub Kosalər tayfasına aid edilir.
3. Digər bir ehtimala görə isə, bu ad Əbdülməlikli elinə bağlı olan Sərxab tayfasının adından qaynaqlanmış ola bilər.
Şeirlərdə
| ]Kamal Xocəndi əsərlərindən birində Sürxab məhəlləsinə belə işarə edir:
Təbriz mənim ruhumun rahatlığı olacaq,
Həmişə dilimdə zikr ediləcək. Çərəndab və Kecilin suyunu içməyincə,
Sərxab gözlərimdən axacaq.
Seyyid Cəlal Əzud da Sərxabdan belə bəhs edir:
Qəm atəşini ürəkdən tökmək üçün Sərxab iç, Sərxabın başına çıx ki, Təbrizə baxasan.
Tarixi əsərlər
| ]Bu məhəllədə yerləşən Şərbətoğlu evi Təbriz şəhərinin görməli tarixi yerlərindən biri hesab olunur. Bu tikili Sərxab məhəlləsinin Süqqətülislam küçəsində, Sərxab qapısı kimi tanınan keçidin yaxınlığında yerləşir və 1600 kvadrat metr sahəni əhatə edir. Hal-hazırda bu bina Şərqi Azərbaycan vilayətində İranşünaslıq Fondunun filialı kimi fəaliyyət göstərir. 2001-ci ilin 25 fevralında 3222 sayı ilə İranın milli abidələri siyahısına daxil edilmişdir.
Evin inşası Qacarlar dövrünün sonlarına təsadüf edir. Pəhləvi dövrünün əvvəllərində, binanın xarici həyətinin qərb tərəfində iki mərtəbəli əlavə bir hissə inşa olunmuşdur. Ümumilikdə bina iki mərtəbəli yaşayış sahəsindən və zirzəmidən ibarətdir və daxili və xarici hissələrə bölünür.
Tanınmış şəxslər
| ]- Mirzə Əbdürrəhim Talıbov — nasir, publisist və maarifçi.
- Məhəmmədtağı xan Püsyan — hərbçi, Xorasan Muxtar Hökumətinin qurucusu və rəhbəri. Əhməd Qavam ilə döyüşdə öldürülmüşdür.
İstinadlar
| ]- "کوه سرخاب بام تبریز". boyernews.com. 30 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2025.
- "آشنایی با محله سرخاب". villamahdavi.com. 30 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2025.
- Nāder Mīrzā, 1323. səh. 47
- Kamalvand, 1336. səh. 36, 37, 50
- "Ḵhāneh-ye Šarbat Oqlī". www.alibaba.ir. 30 may 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2025.
- "Ḵhāneh-ye Šarbat Oqlī". www.kojaro.com. 11 Mehr 1396. 30 May 2025 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 may 2025.
- Afary, Janet. The Iranian constitutional revolution, 1906-1911: grassroots democracy. Columbia University Press. 1996. səh. 40. 7 aprel 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 dekabr 2018.
He read the works of Transcaucasian Azeri intellectual, Abd al-Rahim Talibov
- Stephanie Cronin, "PESYĀN, MOḤAMMAD-TAQI KHAN" Encyclopædia Iranica, online edition, 2016, available at http://www.iranicaonline.org/articles/pesyan-mohammad-taqi-khan Arxiv surəti 17 may 2022 tarixindən (Wayback Machine) saytında (accessed on 30 may 2025).
Mənbə
| ]- Kamalvand, Əli, Baskervil və Enqelab-e İran, Tehran: Lalezar, 1336
- Nāder Mīrzā, Tārīkh va jughrāfiyā-ye Dār al-Salṭaneh-ye Tabrīz, Tehran: Iqbal, 1323
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
38 04 59 sm e 46 18 00 s u H G Y O Vikipediya azad ensiklopediya Serxab mehellesi38 04 59 sm e 46 18 00 s u H G Y OOlke IranXeriteni goster gizle Serxab mehellesi1908 ci ile aid Tebriz mehellelerini gosteren xerite Serxab mehellesi fars سرخاب Tebriz seherinin qedim ve boyuk mehellelerinden biridir Haqqinda span Bu mehelle adini Moro dag sistemine daxil olan qirmizi rengli yukseklikler dereler ve tepelerden ibaret Serxab ve ya Eyneli dagi adlanan dagdan almisdir Bu dag Tebriz seherinden yuksek movqede ve seherin simal hissesinde yerlesir En yuksek noqtesinin deniz seviyyesinden hundurluyu 1960 metrdir Bu mehelle Tebrizin simalinda Tebriz Belediyyesinin birinci bolgesine daxil olan erazide yerlesir Mehelle Eyneli daginin eteyinde yerlesir Nadir Mirze Qacar Darusseltene Tebrizin Tarixi ve Cografiyasi adli eserinde bu mehelle haqqinda bele yazir Boyuk bir mehelle ve bagliq sahedir Adi da bu dagdan goturulmusdur cunki mehelle hemin dagin eteyinde yerlesir Bu mehelle yuksekde yerlesdiyinden butun sehere nezaret edir Onun havasi xos ve mulayimdir Yay gunlerinde gunesin bu quru daga siddetle vurmasi sebebinden gunduzler isti olur lakin gece kecdikce daslarin istisi azalir ve hava yaxsisir Mehellenin torpagi berk ve qum qarisiqdir Divarlar tikildikde daha da berkiyir torpaginda nemlik olmur Bu dagin baglari azdir lakin burada yetisen ceyirdeksiz tut badam findiq ve armud keyfiyyetlidir Hazirda mehellenin ketxudasi boyuk bir nesle mensub olan ve bu adla daha sonra qeyd olunacaq Haci Mirze Elinin oglu Mirze Cavad xan Divanxana vekilidir Bu mehellede butun seher ehalisinin ziyaret etdiyi muqeddes Seyid Hemze turbesi yerlesir ve bu turbe dagin merkezinde yerlesir Iran Mesrute inqilabi dovrunde bu mehellenin ehalisinin ekseriyyeti Bagmese Deveci ve Sesgilan mehellelerinin sakinleri ile birlikde mesrutecilere qarsi cixmis Xiyavan ve Emirxiz mehellelerinin mesrute terefdarlari ile munaqiseye girerek daxili qarsidurmalarda istirak etmisdiler Adi span Serxab mehellesinin adinin qoyulmasi ile bagli muxtelif fikirler movcuddur ve bu barede tarixi menbelerde defelerle melumat verilir Bu fikirler arasinda asagidaki izahlar xususi diqqete layiqdir 1 Bu mehellenin adi serx qirmizi ve ab su sozlerinin birlesmesinden ibaret ola biler Cunki yagisli movsumlerde Eyneli dagindan axan terkibi esasen gil olan sular qirmizimtil rengde olmus ve bu sebeble mehelle bu adla taninmis ola biler 2 Mehellenin adi Serxablular adli tayfanin adindan goturulmus ola biler Bu tayfa Kosa adli bir qola o ise Sahsevenlerine mensub Kosaler tayfasina aid edilir 3 Diger bir ehtimala gore ise bu ad Ebdulmelikli eline bagli olan Serxab tayfasinin adindan qaynaqlanmis ola biler Seirlerde span Kamal Xocendi eserlerinden birinde Surxab mehellesine bele isare edir Tebriz menim ruhumun rahatligi olacaq Hemise dilimde zikr edilecek Cerendab ve Kecilin suyunu icmeyince Serxab gozlerimden axacaq Seyyid Celal Ezud da Serxabdan bele behs edir Qem atesini urekden tokmek ucun Serxab ic Serxabin basina cix ki Tebrize baxasan Tarixi eserler span Bu mehellede yerlesen Serbetoglu evi Tebriz seherinin gormeli tarixi yerlerinden biri hesab olunur Bu tikili Serxab mehellesinin Suqqetulislam kucesinde Serxab qapisi kimi taninan kecidin yaxinliginda yerlesir ve 1600 kvadrat metr saheni ehate edir Hal hazirda bu bina Serqi Azerbaycan vilayetinde Iransunasliq Fondunun filiali kimi fealiyyet gosterir 2001 ci ilin 25 fevralinda 3222 sayi ile Iranin milli abideleri siyahisina daxil edilmisdir Evin insasi Qacarlar dovrunun sonlarina tesaduf edir Pehlevi dovrunun evvellerinde binanin xarici heyetinin qerb terefinde iki mertebeli elave bir hisse insa olunmusdur Umumilikde bina iki mertebeli yasayis sahesinden ve zirzemiden ibaretdir ve daxili ve xarici hisselere bolunur Taninmis sexsler span Mirze Ebdurrehim Talibov nasir publisist ve maarifci Mehemmedtagi xan Pusyan herbci Xorasan Muxtar Hokumetinin qurucusu ve rehberi Ehmed Qavam ile doyusde oldurulmusdur Istinadlar span کوه سرخاب بام تبریز boyernews com 30 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2025 آشنایی با محله سرخاب villamahdavi com 30 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2025 Nader Mirza 1323 seh 47 Kamalvand 1336 seh 36 37 50 Ḵhaneh ye Sarbat Oqli www alibaba ir 30 may 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2025 Ḵhaneh ye Sarbat Oqli www kojaro com 11 Mehr 1396 30 May 2025 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 30 may 2025 Afary Janet The Iranian constitutional revolution 1906 1911 grassroots democracy Columbia University Press 1996 seh 40 7 aprel 2022 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 dekabr 2018 He read the works of Transcaucasian Azeri intellectual Abd al Rahim Talibov Stephanie Cronin PESYAN MOḤAMMAD TAQI KHAN Encyclopaedia Iranica online edition 2016 available at http www iranicaonline org articles pesyan mohammad taqi khan Arxiv sureti 17 may 2022 tarixinden Wayback Machine saytinda accessed on 30 may 2025 Menbe span Kamalvand Eli Baskervil ve Enqelab e Iran Tehran Lalezar 1336 Nader Mirza Tarikh va jughrafiya ye Dar al Salṭaneh ye Tabriz Tehran Iqbal 1323 Kateqoriyalar Elifba sirasina gore yasayis menteqeleriTebriz mehelleleriGizli kateqoriyalar Poct indeksi olmayan menteqeEhalisiz yasayis menteqesiVikianbarda kateqoriyasi olmayan yasayis menteqeleri haqqinda meqaleKartographer uzantisindan istifade eden sehifeler
