Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Sərv (lat. Cupressus) — bitkilər aləminin şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Sərv | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Şöbə: Sinif: Yarımsinif: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Sərv | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Sərv cinsinə daxil olan bitkilər piramidaşəkilli və ya şaxlı-budaqlı çətirə malik həmişəyaşıl ağac və ya kollardır.
Təbabətdə
Sərv qədimdən bəri Azərbaycanda becərdilir. Məhəmməd Hüseyn Xan (XVIII əsr) yazır: 9 q sərv ağacının iynəyarpağı 2,25 q ovxalanmış balzamik mirra ilə daxilə qəbul olunduqda, sidik kisəsi üçün xeyirlidir, sidik durğunluğunda kömək edir. Yuyulmuş iynəyarpağın külünü yanıq üzərinə, yuyulmamışı isə təzəcə əmələ gəlmiş yaranın üstünə tökmək faydalıdır. Sərvin yaşıl meyvəsinin şirəsini burun içərisindəki yaraya damızdırırlar. Çillər, dəmrov, ayaqda ağ ləkələri yox etmək üçün tərkibində aşağıdakı dərmanlar olan kompresslərdən istifadə edirlər: sirkədə bişmiş sərv iynəyarpağı və peyin. Bundan əlavə, sərvin iynəyarpağını xaricdən istfadə etdikdə zəifləmiş əl-ayağı möhkəmləndirir, qanaxmanın qarşısını alır, yaraları qurudur, şişləri sovurur. Ovxalanmış iynəyarpağın arpa unu ilə kompresi qanazlığında və yanıqlarda kömək edir. Diş ağrısında və damaqda yaralar olarsa iynəyarpağın və qozaların həlimi ilə ağızı yaxalamaq fayda verər. Qozaların həlimi ilə zəhərli cücülər dişləyərkən inqalyasiya etmək lazımdır. Sərv qozalarının məlhəmi və balını daxilə qəbul etdikdə, öskürəyi rəf edir və mədəni möhkəmləndirir. Bütün bunları "Məxzənül-ədviyyə" (XVII əsr) əsərinin müəllifi söyləyir.
İbn Sinaya görə sərv iynəyarpağı və onun qozaları güclü büzüşdürücü keyfiyyətə malikdir. Sonunucular yaranı birləşdirir, qanaxmanın və irinləmənin qarşısını alır. Sərv iynəyarpağı dəmrovu yox edir, dəri iltihab xəstəliklərində və irinli yaralarda kömək edir. Sərv qozalarının çaxırda həlimini qanqusmada, astmada, köhnə öskürəklərdə, çətin sidikdurğunluğunda və bağırsaqda olan xoralar zamanaı içməyi məsləhət görürlər.
Azərbaycan xalq təbabətində sərv qozalarını babasildə və ishala qarşı sulu həlim şəklində qəbul edirlər.
Müasir tibb elmində
Burada sərvin tətbiqi geniş yayılmamışdır. Bakıda bitən sərv ağaclarının iynəyarpağı və qozaları üzərində eksperimental tədqiqatlar aparılmışdır. Müəyyən olunmuşdur ki, iynəyarpaq və qozalardan hazırlanmış preparatlar güclü sidikqovucu, antibakterial və yarasağaldıcı təsir göstərir.
İstinadlar
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 435. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1002.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Serv lat Cupressus bitkiler aleminin sobesinin i yneyarpaqlilar sinfinin cupressales destesinin servkimiler fesilesine aid bitki cinsi ServElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Sobe Sinif IyneyarpaqlilarYarimsinif Deste CupressalesFesile ServkimilerYarimfesile ServlerCins ServBeynelxalq elmi adiCupressus L 1753 Sekil axtarisiITIS 183455NCBI 13468EOL 34195FW 369914 Serv cinsine daxil olan bitkiler piramidasekilli ve ya saxli budaqli cetire malik hemiseyasil agac ve ya kollardir TebabetdeServ qedimden beri Azerbaycanda becerdilir Mehemmed Huseyn Xan XVIII esr yazir 9 q serv agacinin iyneyarpagi 2 25 q ovxalanmis balzamik mirra ile daxile qebul olunduqda sidik kisesi ucun xeyirlidir sidik durgunlugunda komek edir Yuyulmus iyneyarpagin kulunu yaniq uzerine yuyulmamisi ise tezece emele gelmis yaranin ustune tokmek faydalidir Servin yasil meyvesinin siresini burun icerisindeki yaraya damizdirirlar Ciller demrov ayaqda ag lekeleri yox etmek ucun terkibinde asagidaki dermanlar olan kompresslerden istifade edirler sirkede bismis serv iyneyarpagi ve peyin Bundan elave servin iyneyarpagini xaricden istfade etdikde zeiflemis el ayagi mohkemlendirir qanaxmanin qarsisini alir yaralari qurudur sisleri sovurur Ovxalanmis iyneyarpagin arpa unu ile kompresi qanazliginda ve yaniqlarda komek edir Dis agrisinda ve damaqda yaralar olarsa iyneyarpagin ve qozalarin helimi ile agizi yaxalamaq fayda verer Qozalarin helimi ile zeherli cuculer disleyerken inqalyasiya etmek lazimdir Serv qozalarinin melhemi ve balini daxile qebul etdikde oskureyi ref edir ve medeni mohkemlendirir Butun bunlari Mexzenul edviyye XVII esr eserinin muellifi soyleyir Ibn Sinaya gore serv iyneyarpagi ve onun qozalari guclu buzusdurucu keyfiyyete malikdir Sonunucular yarani birlesdirir qanaxmanin ve irinlemenin qarsisini alir Serv iyneyarpagi demrovu yox edir deri iltihab xesteliklerinde ve irinli yaralarda komek edir Serv qozalarinin caxirda helimini qanqusmada astmada kohne oskureklerde cetin sidikdurgunlugunda ve bagirsaqda olan xoralar zamanai icmeyi meslehet gorurler Azerbaycan xalq tebabetinde serv qozalarini babasilde ve ishala qarsi sulu helim seklinde qebul edirler Muasir tibb elminde Burada servin tetbiqi genis yayilmamisdir Bakida biten serv agaclarinin iyneyarpagi ve qozalari uzerinde eksperimental tedqiqatlar aparilmisdir Mueyyen olunmusdur ki iyneyarpaq ve qozalardan hazirlanmis preparatlar guclu sidikqovucu antibakterial ve yarasagaldici tesir gosterir IstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 435 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 1002 Hemcinin baxQoven servi