Sürtünmə toxunan cisimlərin nisbi yerdəyişməsi və ya cismin müxtəlif hissələrinin bir-birinə nisbətən yerdəyişməsi zamanı yaranan mexaniki müqavimət. Birinci halda sürtünmə xarici sürtünmə, ikinci halda isə daxili sürtünmə adlanır
Sürtünmə prosesi
Toxunan cisimlər bir-birinə nisbətən sükunətdə olduqda yaranan sürtünməyə sükunət sürtünməsi, hərəkətdə olduqda isə kinematik sürtünmə deyilir. Sürtünmə qüvvəsi- toxunan səthlərin kələkötürlüyü və həm də bir- birinə sıxılması nəticəsində meydanə çıxan qüvvədir.
Növləri
Sürtünmə qüvvəsinin növləri üç yerə bölünür:
Sükunət sürtünmə qüvvəsi
Sükunət sürtünmə qüvvəsi-cismə toxunan səthə paralel qüvvə təsir edən zaman yaranır və bu qüvvənin əksinə yönələrək onu kompensasiya etdiyindən cisim sürət ala bilmir. Sükunət sürtünmə qüvvəsinin maksimal qiyməti, ədədi qiymətcə cismi sükunət halından çıxaran qüvvəyə bərabərdir. Xarici qüvvə hərəkət nəticəsində meydana çıxan sürtünmə qüvvəsini tarazlaşdırdıqda cisim düzxətli bərabərsürətli hərəkət edir. Təbiətdə və texnikada sürtünmə həm faydalı, həm də zərərli olur.
Sürüşmə sürtünmə qüvvəsi
Sürüşmə sürtünmə qüvvəsi-bir cismin digər cismin üzəri ilə sürüşməsi zamanı yaranan və hərəkətin əksi istiqamətində yönələn qüvvədir.
Diyirlənmə sürtünmə qüvvəsi.
Fs ilə işarə olunur və Fs=μN kimi təyin olunur. Burada μ (yunan hərfi mü)- sürüşmə sürtünmə əmsalıdır, vahidi yoxdur, toxunan səthlərin materialından və səthlərin hamarlıq dərəcəsindən asılıdır. N ,cismi səthə sıxan təzyiq qüvvəsidir və bir çox hallarda bu,cismin çəkisinə bərabərdir.
Diyirlənmə sürtünmə qüvvəsi-bir cismin digər cisim üzərində diyirlənməsi zamanı yaranan qüvvədir və sürüşmə sürtünmə qüvvəsindən dəfələrlə azdır.Sürtünmə qüvvəsi elektromaqnit təbiətli qüvvədir.
Əsas düsturlar
Ftəzyiq=mg
F=MN
a=F\m
a=Mg
Fmüq=av
t=v0/a
F=mg
M=F
Mənbə
Murquzov,M və b.Fizika, VII sinif,BAKI, 2004.
Avqust 07, 2021
sürtünmə, toxunan, cisimlərin, nisbi, yerdəyişməsi, cismin, müxtəlif, hissələrinin, birinə, nisbətən, yerdəyişməsi, zamanı, yaranan, mexaniki, müqavimət, birinci, halda, sürtünmə, xarici, sürtünmə, ikinci, halda, isə, daxili, sürtünmə, adlanır, prosesi, toxuna. Surtunme toxunan cisimlerin nisbi yerdeyismesi ve ya cismin muxtelif hisselerinin bir birine nisbeten yerdeyismesi zamani yaranan mexaniki muqavimet Birinci halda surtunme xarici surtunme ikinci halda ise daxili surtunme adlanir Surtunme prosesi Toxunan cisimler bir birine nisbeten sukunetde olduqda yaranan surtunmeye sukunet surtunmesi hereketde olduqda ise kinematik surtunme deyilir Surtunme quvvesi toxunan sethlerin kelekoturluyu ve hem de bir birine sixilmasi neticesinde meydane cixan quvvedir Mundericat 1 Novleri 1 1 Sukunet surtunme quvvesi 1 2 Surusme surtunme quvvesi 1 3 Diyirlenme surtunme quvvesi 2 Esas dusturlar 3 MenbeNovleri RedakteSurtunme quvvesinin novleri uc yere bolunur Sukunet surtunme quvvesi Redakte Sukunet surtunme quvvesi cisme toxunan sethe paralel quvve tesir eden zaman yaranir ve bu quvvenin eksine yonelerek onu kompensasiya etdiyinden cisim suret ala bilmir Sukunet surtunme quvvesinin maksimal qiymeti ededi qiymetce cismi sukunet halindan cixaran quvveye beraberdir Xarici quvve hereket neticesinde meydana cixan surtunme quvvesini tarazlasdirdiqda cisim duzxetli berabersuretli hereket edir Tebietde ve texnikada surtunme hem faydali hem de zererli olur Surusme surtunme quvvesi Redakte Surusme surtunme quvvesi bir cismin diger cismin uzeri ile surusmesi zamani yaranan ve hereketin eksi istiqametinde yonelen quvvedir Diyirlenme surtunme quvvesi Redakte Fs ile isare olunur ve Fs mN kimi teyin olunur Burada m yunan herfi mu surusme surtunme emsalidir vahidi yoxdur toxunan sethlerin materialindan ve sethlerin hamarliq derecesinden asilidir N cismi sethe sixan tezyiq quvvesidir ve bir cox hallarda bu cismin cekisine beraberdir Diyirlenme surtunme quvvesi bir cismin diger cisim uzerinde diyirlenmesi zamani yaranan quvvedir ve surusme surtunme quvvesinden defelerle azdir Surtunme quvvesi elektromaqnit tebietli quvvedir Esas dusturlar RedakteFtezyiq mg F MN a F m a Mg Fmuq av t v0 a F mg M FMenbe RedakteMurquzov M ve b Fizika VII sinif BAKI 2004 Menbe https az wikipedia org w index php title Surtunme amp oldid 5932577, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
