İlkəl bir kültür və mədəniyətə sahib olan Slavyanlar torpaqlarını və nüfuslarını sürəkli olaraq artıraraq, ormanlıq bölgədən çaylar boyunca —özəlliklə Dnepr, Don və Volqa— yerləşim yerləri quraraq genişlətmişdilər. Qəbilələr halında və böyük bir qargaşa və qovga içində yaşayan Slavyanlar, IX əsrdə Baltik dənizindənQaradəniz və Xəzər dənizinə qədər ticarət aparan və Skandinaviyadan gələn Varyaqlar (Vikinqlər)dən özlərinə başçı seçmişlər aralarındaki qargaşaya son vermək üçün onlardan yardım istəmişdilər.
Bu şəkildə İsveçli Varyaq liderlərindən Rürik (Ryurik), Novqorod şəhəri mərkəz olaraq 862-ci ildə Rus knyazı olmuş, çevrədəki Slavyanları birləşdirməyi başararaq ilk Rus dövlətini qurdu.
Əmələ gəlməsi və sonu
Rürikin varisi Oleq (ö. 912) Kiyevi ələ keçirdi (y. 882) və Dnepr çayı boyunca NovqoroddanQaradənizə uzanan ticarət yolunu dənətim altına aldı. Rurikin oğlu olduğu sanılan İqor (hökmdarlığı 912-945) və daha sonra yerinə keçən arvadı Əzizə Olqa (naib, 945-969) ilə oğlu Svyatoslav (hökmdarlığı 945-972) knyazlığın torpaqlarını daha da genişlətdilər. Svyatoslavın oğlu I Vladimir (Əziz) (hökmdarlığı y. 980-1015) hanədanın egəmənliğini sağlamlaştırdı.
Vladimir ilk Kiyev Rus yasalarını sistemli halə gətirdi və bölgədə Xristianlığın yayılmasını sağladı. Ayrıca başlıca şəhərləri oğulları arasında paylaştırarak Kiəv Rus topraklarını birləşik bir konfədərasyon biçimində örgütləndi. Buna görə ən büyük oğlu Kiəv büyük prənsi olacak, öbür kardəşlər isə Kiəv'in ən təpədə olduğu kəntlər hiyərarşisi içində bir ağabəyin yüksəlməsi ya da ölümüylə boşalan yərə gəçərək birbirlərini izləyəcəklərdi. Ən gənc kardəşin də ölməsi durumunda, yərinə bir büyük prənsin oğlu olan ən büyük yəğəni gəçəcəkti.
Bu vərasət düzəninə Svyatopolk (1015-19), I. Yaroslav (Bilgə) (1019-1054), onun oğulları İzyaslav (1054-1068, 1069-73 və 1077-78), Svyatoslav (1073-1076) və Vsəvolod (1078-93) ilə İzyaslav'ın oğlu olan II. Svyatopolk (1093-1113) dönəmlərində gənəlliklə uyuldu. Amma həmən hər dəyişikliyə biriç savaş əşlik ətti. Prənslərin konumlarını zorla dəğiştirməyə çalışmaları və bazən kantlərin kəndilərini yönətəcək prənsə karşı çıkmaları sistəmin işləməsini əngəlliyordu. Ayrıca prənslərin kənttən kəntə taşınmak yərinə yönəttikləri bölgədə kalmak istəmələri də istikrarsızlık yaratıyordu.
1097'də bütün Kiəv Rus prənsləri Lyubəç'tə (Çərnigov'un kuzəybatısı) buluştular və topraklarını babadan oğula gəçən bölgələrə ayırmaya karar vərdilər. Büyük prənslik vərasətində isə kuşak düzəninə bağlı kalındı. Böyləcə Vladimir Monomah kuzəni II. Svyatopolk'un yərinə gəçərək Kiəv büyük prənsi oldu. Hükümdarlığı sırasında (1113-25) Kiəv Rus topraklarında birliği yənidən sağlamak için uğraşan Vladimir'i oğulları Mstislav (hükümdarlığı 1125-32), Yaropolk (hükümdarlığı 1132-39), Vyaçəslav (hükümdarlığı 1139) və 1140'lardaki karışıklıkların ardından Yuri Dolgoruki (hükümdarlığı 1149-57) izlədi. Ama hanədanın bəlirli kolları ülkənin Kiəv dışındaki başlıca mərkəzlərində (Halicz [Galiç], Novgorod və Suzdal) kəndi yönətimlərini kurdular. Bu yörələrin prənsləri, Kiəv'i dənətim altına almak için birbirləriylə çatışmaya girdilər. Suzdal prənsi Andrəy Bogolyubski sonunda kənti ələ gəçirdiğində (1169) Vladimir'ə (Suzdal Prənsliği'nə bağlı bir kənt) döndü və büyük prənslik sarayını bu kəntə taşıdı. Andrəy Bogolyubski'nin kardəşi III. Vsəvold onun yərinə gəçərək Vladmir büyük prənsi oldu (hükümdarlığı 1176-1212). Vsəvold'un yərini sırasıyla oğulları Yuri (hükümdarlığı 1212-1238), Yaroslav (hükümdarlığı 1238-1246) və Svyatoslav (hükümdarlığı 1246-1247) ilə torunu Andrəy (hükümdarlığı 1247-52) aldı.
Aleksandr Nevski (hükümdarlığı 1252-1263) kardəşi Andrəy'in yərinə gəçti; onu ötəki kardəşləri və oğulları izlədi. Ama hiçbiri Vladimir'ə yərləşmədi. Yərəl başkəntlərində kalan büyük prənslər kəndi hanədanlarını güvəncə altına alma yoluna gitti. Bu da parçalanma əğilimini daha da güçləndirdi. Böyləcə Aləksandr'ın kardəşi Yaroslav Tvər Hanədanını, Aləksandr'ın oğlu Danilo isə Moskova Hanədanı'nı kurdu.
Monqol istilasından (1240) sonra, Rus böyük knyazları hökm sürə bilmək üçün Monqol xanından bərat almaq məcburiyyətində qaldılar. Bu dönəmdə Vladimir Böyük knyazliğinin öndərliği üçün özəlliklə Tver və Moskova xanədanları arasında bir rəqabət doğdu. Moskova knyazları zamanla üstün duruma gəçərək, Moskova Böyük Prənsliğini kurdular və 1598-ci ildə son ərkək varisləri ölüncəyə dəğin hüküm sürdülər.
İstinadlar
Rusların Türk Toprakları Üzərində Yayılmasının Səbəpləri Üzərinə Bazı Düşüncələr[ölü keçid], Məhmət Yətişgin
rüriklər, sülaləsi, məqalənin, mətnini, azərbaycan, dilinə, uyğunlaşdırmaq, lazımdır, məqalədə, cümlə, quruluşlarındakı, yanlışlıqları, orfoqrafik, səhvləri, düzəltdikdən, sonra, qaralama, şablonunu, silməyi, unutmayın, rurik, sülaləsi, Рю, риковичи, ryurikovi. Bu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra qaralama az sablonunu silmeyi unutmayin Rurik sulalesi rus Ryu rikovichi Ryurikovici ukr Ryu rikovichi belar Ru rykovichi Kiyev Rus ve daha sonra Moskva knyazligini idare eden xanedan Rurikler sulalesiRuriklerin gerbiBanisi RurikSonuncu hokmdar Vladimir LvovovicHazirki rehber YoxdurEsasi qoyulub 862TitullarKnyaz Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Kokenleri 2 Emele gelmesi ve sonu 3 Istinadlar 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerKokenleri RedakteIlkel bir kultur ve medeniyete sahib olan Slavyanlar torpaqlarini ve nufuslarini surekli olaraq artiraraq ormanliq bolgeden caylar boyunca ozellikle Dnepr Don ve Volqa yerlesim yerleri quraraq genisletmisdiler Qebileler halinda ve boyuk bir qargasa ve qovga icinde yasayan Slavyanlar IX esrde Baltik denizinden Qaradeniz ve Xezer denizine qeder ticaret aparan ve Skandinaviyadan gelen Varyaqlar Vikinqler den ozlerine basci secmisler aralarindaki qargasaya son vermek ucun onlardan yardim istemisdiler Bu sekilde Isvecli Varyaq liderlerinden Rurik Ryurik Novqorod seheri merkez olaraq 862 ci ilde Rus knyazi olmus cevredeki Slavyanlari birlesdirmeyi basararaq ilk Rus dovletini qurdu 1 Emele gelmesi ve sonu RedakteRurikin varisi Oleq o 912 Kiyevi ele kecirdi y 882 ve Dnepr cayi boyunca Novqoroddan Qaradenize uzanan ticaret yolunu denetim altina aldi Rurikin oglu oldugu sanilan Iqor hokmdarligi 912 945 ve daha sonra yerine kecen arvadi Ezize Olqa naib 945 969 ile oglu Svyatoslav hokmdarligi 945 972 knyazligin torpaqlarini daha da genisletdiler Svyatoslavin oglu I Vladimir Eziz hokmdarligi y 980 1015 hanedanin egemenligini saglamlastirdi Vladimir ilk Kiyev Rus yasalarini sistemli hale getirdi ve bolgede Xristianligin yayilmasini sagladi Ayrica baslica seherleri ogullari arasinda paylastirarak Kiev Rus topraklarini birlesik bir konfederasyon biciminde orgutlendi Buna gore en buyuk oglu Kiev buyuk prensi olacak obur kardesler ise Kiev in en tepede oldugu kentler hiyerarsisi icinde bir agabeyin yukselmesi ya da olumuyle bosalan yere gecerek birbirlerini izleyeceklerdi En genc kardesin de olmesi durumunda yerine bir buyuk prensin oglu olan en buyuk yegeni gececekti Bu veraset duzenine Svyatopolk 1015 19 I Yaroslav Bilge 1019 1054 onun ogullari Izyaslav 1054 1068 1069 73 ve 1077 78 Svyatoslav 1073 1076 ve Vsevolod 1078 93 ile Izyaslav in oglu olan II Svyatopolk 1093 1113 donemlerinde genellikle uyuldu Amma hemen her deyisikliye biric savas eslik etti Prenslerin konumlarini zorla degistirmeye calismalari ve bazen kantlerin kendilerini yonetecek prense karsi cikmalari sistemin islemesini engelliyordu Ayrica prenslerin kentten kente tasinmak yerine yonettikleri bolgede kalmak istemeleri de istikrarsizlik yaratiyordu 1097 de butun Kiev Rus prensleri Lyubec te Cernigov un kuzeybatisi bulustular ve topraklarini babadan ogula gecen bolgelere ayirmaya karar verdiler Buyuk prenslik verasetinde ise kusak duzenine bagli kalindi Boylece Vladimir Monomah kuzeni II Svyatopolk un yerine gecerek Kiev buyuk prensi oldu Hukumdarligi sirasinda 1113 25 Kiev Rus topraklarinda birligi yeniden saglamak icin ugrasan Vladimir i ogullari Mstislav hukumdarligi 1125 32 Yaropolk hukumdarligi 1132 39 Vyaceslav hukumdarligi 1139 ve 1140 lardaki karisikliklarin ardindan Yuri Dolgoruki hukumdarligi 1149 57 izledi Ama hanedanin belirli kollari ulkenin Kiev disindaki baslica merkezlerinde Halicz Galic Novgorod ve Suzdal kendi yonetimlerini kurdular Bu yorelerin prensleri Kiev i denetim altina almak icin birbirleriyle catismaya girdiler Suzdal prensi Andrey Bogolyubski sonunda kenti ele gecirdiginde 1169 Vladimir e Suzdal Prensligi ne bagli bir kent dondu ve buyuk prenslik sarayini bu kente tasidi Andrey Bogolyubski nin kardesi III Vsevold onun yerine gecerek Vladmir buyuk prensi oldu hukumdarligi 1176 1212 Vsevold un yerini sirasiyla ogullari Yuri hukumdarligi 1212 1238 Yaroslav hukumdarligi 1238 1246 ve Svyatoslav hukumdarligi 1246 1247 ile torunu Andrey hukumdarligi 1247 52 aldi 2 Aleksandr Nevski hukumdarligi 1252 1263 kardesi Andrey in yerine gecti onu oteki kardesleri ve ogullari izledi Ama hicbiri Vladimir e yerlesmedi Yerel baskentlerinde kalan buyuk prensler kendi hanedanlarini guvence altina alma yoluna gitti Bu da parcalanma egilimini daha da guclendirdi Boylece Aleksandr in kardesi Yaroslav Tver Hanedanini Aleksandr in oglu Danilo ise Moskova Hanedani ni kurdu Monqol istilasindan 1240 sonra Rus boyuk knyazlari hokm sure bilmek ucun Monqol xanindan berat almaq mecburiyyetinde qaldilar Bu donemde Vladimir Boyuk knyazliginin onderligi ucun ozellikle Tver ve Moskova xanedanlari arasinda bir reqabet dogdu Moskova knyazlari zamanla ustun duruma gecerek Moskova Boyuk Prensligini kurdular ve 1598 ci ilde son erkek varisleri olunceye degin hukum surduler Istinadlar Redakte Ruslarin Turk Topraklari Uzerinde Yayilmasinin Sebepleri Uzerine Bazi Dusunceler olu kecid Mehmet Yetisgin Encyclopaedia Britannica Fifteenth EditionHemcinin bax RedakteRurikXarici kecidler RedakteMenbe https az wikipedia org w index php title Rurikler sulalesi amp oldid 5741022, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
