Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqalə 2014-cü ildən davam edən müharibədən bəhs edir. 2022-ci ilin fevralından bu yana davam edən müharibə üçün Rusiya–Ukrayna müharibəsi (2022–hal-hazırda) məqaləsi ilə tanış olun.
Rusiya–Ukrayna müharibəsi hələ davam etdiyi üçün məqalə tez-tez dəyişikliyə məruz qala bilər. Məqalənin hazırkı adı da sonradan dəyişdirilə bilər. istinad etməklə bu məqaləni zənginləşdirə və təkmilləşdirə bilərsiniz. Məqalənin son yenilənmə tarixi: 14:46, 3 mart 2024 (UTC) (3 ay əvvəl). |
| Rusiya-Ukrayna müharibəsi | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| Tarix | 20 fevral 2014-cü il-indiyədək | ||
| Yeri |  Ukrayna | ||
| Səbəbi | Ləyaqət inqilabı, Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının dağılması | ||
| Nəticəsi | Rusiya tərəfindən işğal edilmiş Ukrayna torpaqlarının ilhaqı referendumu | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
| Komandan(lar) | |||
| | |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Rusiya–Ukrayna müharibəsi — 2014-cü ilin fevral ayından Rusiya (Ukraynadakı rus separatçıları ilə birlikdə) və Ukrayna arasında davam edən müharibə. Ukraynanın Ləyaqət İnqilabından sonra Rusiya Krımı Ukraynadan ilhaq etdi və Donbasda Ukrayna hökumət qüvvələrinə qarşı müharibədə rusiyayönlü separatçıları dəstəklədi. Münaqişənin ilk səkkiz ilində gedən döyüşlərə dəniz insidentləri, Rusiya-Ukrayna kibermüharibəsi və artan siyasi gərginlik də daxildir.
2014-cü ilin əvvəlində rusiyayönlü Ukrayna prezidenti Viktor Yanukoviç Avropayönlü Avromeydan və Ləyaqət İnqilabı nəticəsində vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı. Yanukoviçin devrilməsindən və Rusiyaya sürgün edilməsindən qısa müddət sonra Ukraynanın şərq və cənub vilayətlərində rusiyapərəst iğtişaşlar başladı. Eyni zamanda, adı açıqlanmayan rus qoşunları Krıma daxil olub və strateji mövqelərə və infrastruktura, o cümlədən hökumət binalarına nəzarəti ələ keçirib. Rusiya 'dan sonra Krımı ilhaq etdi. 2014-cü ilin aprelində Ukraynanın şərqindəki Donbas bölgəsindəki rusiyapərəst separatçılar Rusiyanın əhəmiyyətli və gizli dəstəyi ilə Donetsk Xalq Respublikası və Luqansk Xalq Respublikasının yaradıldığını elan etdilər. Ukraynanın 2014-cü ilin sonunda separatçıların nəzarətində olan əraziləri geri almaq cəhdləri uğursuz alındı və Donbass müharibəsi'nə səbəb oldu. Rusiya iştirakını inkar etməyə davam etsə də, rus qoşunları elan olunmamış müharibədə birbaşa iştirak edirdi. 2015-ci ilin fevralında həm Rusiya, həm də Ukrayna münaqişəni sona çatdırmaq məqsədilə imzalasa da, sonrakı illərdə heç vaxt tam icra olunmayıb. Donbasdakı müharibə Ukrayna və Rusiya qüvvələri arasında şiddətli, lakin statik münaqişəyə çevrildi, tez-tez qısamüddətli atəşkəs əldə edildi, lakin davamlı sülh olmadı və ərazi nəzarətində az dəyişiklik oldu.
2021-ci ildən başlayaraq Rusiya Ukrayna ilə sərhədi yaxınlığında, o cümlədən qonşu Belarus daxilində böyük hərbi varlıq yaratdı. Rusiya prezidenti Vladimir Putin NATO-nun genişlənməsini tənqid edib və Ukraynanın heç vaxt hərbi alyansa qoşulmasına qadağa qoyulmasını tələb edib. O, həmçinin irredentist fikirlər səsləndirib və Ukraynanın mövcud olmaq hüququnu şübhə altına alıb. 21 fevral 2022-ci ildə Rusiya Donetsk Xalq Respublikası və Luqansk Xalq Respublikasını müstəqil dövlət kimi rəsmən tanıdı. Üç gün sonra Putin televiziya ilə yayımlanan veriliş zamanı Ukraynada “” elan etdi və bu, Ukraynaya genişmiqyaslı işğalın başlanğıcı oldu. İşğal beynəlxalq səviyyədə pisləndi və bu, bir çox ölkələrin Rusiyaya qarşı sanksiyalar tətbiq etməsinə və mövcud sanksiyaların gücləndirilməsinə səbəb oldu. Rusiya 2022-ci ilin aprelin əvvəlində şiddətli müqavimət fonunda Kiyevi ələ keçirmək cəhdindən əl çəkdi. Ukraynanın cənub və şimal-şərqdəki əks-hücumları avqust ayından bəri əhəmiyyətli əraziləri geri alıb. Sentyabrın sonlarında Rusiyanın Cənubi və Şərqi Ukraynanı özünə birləşdirməsi baş verdi və geniş qınaqla qarşılandı. Davam edən genişmiqyaslı müharibə böyük bir qaçqın böhranı və on minlərlə insanın ölümü ilə nəticələndi. Müharibədə azərbaycanlılar da iştirak edirlər.
İstinadlar
- Vasylenko, Volodymyr. "On assurances without guarantees in a 'shelved document'". The Day. 15 December 2009. 29 January 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 7 March 2022.
- Harahan, Joseph P. "With Courage and Persistence: Eliminating and Securing Weapons of Mass Destruction with the Nunn-Luger Cooperative Threat Reduction Programs" (PDF). DTRA History Series. Defense Threat Reduction Agency. 2014. B01LYEJ56H. 28 February 2022 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 7 March 2022.
- "Istanbul Document 1999". Organization for Security and Co-operation in Europe. 19 November 1999. 1 June 2014 tarixində . İstifadə tarixi: 21 July 2015.
- Wiegrefe, Klaus. "NATO's Eastward Expansion: Is Vladimir Putin Right?". Der Spiegel. 15 February 2022. ISSN 2195-1349. 2 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 28 February 2022.
- Hall, Gavin E. L. "Ukraine: the history behind Russia's claim that Nato promised not to expand to the east". . 14 February 2022. 15 March 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 14 March 2022.
- Leung, Rebecca. "Yushchenko: 'Live And Carry On'". . CBS. 11 February 2009. 25 October 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 17 April 2020.
- "Study: Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab". . London: Businessgroup. Associated Press. 5 August 2009. ISSN 1563-6429. 31 January 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 29 January 2022.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale 2014 cu ilden davam eden muharibeden behs edir 2022 ci ilin fevralindan bu yana davam eden muharibe ucun Rusiya Ukrayna muharibesi 2022 hal hazirda meqalesi ile tanis olun Rusiya Ukrayna muharibesi hele davam etdiyi ucun meqale tez tez deyisikliye meruz qala biler Meqalenin hazirki adi da sonradan deyisdirile biler Etibarli menbelere istinad etmekle bu meqaleni zenginlesdire ve tekmillesdire bilersiniz Meqalenin son yenilenme tarixi 14 46 3 mart 2024 UTC 3 ay evvel Rusiya Ukrayna muharibesiTarix 20 fevral 2014 cu il indiyedekYeri UkraynaSebebi Leyaqet inqilabi Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqinin dagilmasiNeticesi Rusiya terefinden isgal edilmis Ukrayna torpaqlarinin ilhaqi referendumuMunaqise terefleriRusiya DXR LXR UkraynaKomandan lar Vladimir Putin Mixail Misustin Sergey Soyqu Sergey Lavrov Valeri Gerasimov Aleksandr Lukasenko Sergey Kozlov Sergey Aksyonov Volodimir Zelenski Dmitri Kuleba Ruslan Xomcak Denis ProkopenkoTereflerin quvvesibilinmir bilinmirItkilerHesabatlar genis sekilde deyisir lakin minimum on minlerledir Hesabatlar genis sekilde deyisir lakin minimum on minlerledir Vikianbarda elaqeli mediafayllar Rusiya Ukrayna muharibesi 2014 cu ilin fevral ayindan Rusiya Ukraynadaki rus separatcilari ile birlikde ve Ukrayna arasinda davam eden muharibe Ukraynanin Leyaqet Inqilabindan sonra Rusiya Krimi Ukraynadan ilhaq etdi ve Donbasda Ukrayna hokumet quvvelerine qarsi muharibede rusiyayonlu separatcilari destekledi Munaqisenin ilk sekkiz ilinde geden doyuslere deniz insidentleri Rusiya Ukrayna kibermuharibesi ve artan siyasi gerginlik de daxildir 2014 cu ilin evvelinde rusiyayonlu Ukrayna prezidenti Viktor Yanukovic Avropayonlu Avromeydan ve Leyaqet Inqilabi neticesinde vezifesinden uzaqlasdirildi Yanukovicin devrilmesinden ve Rusiyaya surgun edilmesinden qisa muddet sonra Ukraynanin serq ve cenub vilayetlerinde rusiyaperest igtisaslar basladi Eyni zamanda adi aciqlanmayan rus qosunlari Krima daxil olub ve strateji movqelere ve infrastruktura o cumleden hokumet binalarina nezareti ele kecirib Rusiya dan sonra Krimi ilhaq etdi 2014 cu ilin aprelinde Ukraynanin serqindeki Donbas bolgesindeki rusiyaperest separatcilar Rusiyanin ehemiyyetli ve gizli desteyi ile Donetsk Xalq Respublikasi ve Luqansk Xalq Respublikasinin yaradildigini elan etdiler Ukraynanin 2014 cu ilin sonunda separatcilarin nezaretinde olan erazileri geri almaq cehdleri ugursuz alindi ve Donbass muharibesi ne sebeb oldu Rusiya istirakini inkar etmeye davam etse de rus qosunlari elan olunmamis muharibede birbasa istirak edirdi 2015 ci ilin fevralinda hem Rusiya hem de Ukrayna munaqiseni sona catdirmaq meqsedile imzalasa da sonraki illerde hec vaxt tam icra olunmayib Donbasdaki muharibe Ukrayna ve Rusiya quvveleri arasinda siddetli lakin statik munaqiseye cevrildi tez tez qisamuddetli ateskes elde edildi lakin davamli sulh olmadi ve erazi nezaretinde az deyisiklik oldu 2021 ci ilden baslayaraq Rusiya Ukrayna ile serhedi yaxinliginda o cumleden qonsu Belarus daxilinde boyuk herbi varliq yaratdi Rusiya prezidenti Vladimir Putin NATO nun genislenmesini tenqid edib ve Ukraynanin hec vaxt herbi alyansa qosulmasina qadaga qoyulmasini teleb edib O hemcinin irredentist fikirler seslendirib ve Ukraynanin movcud olmaq huququnu subhe altina alib 21 fevral 2022 ci ilde Rusiya Donetsk Xalq Respublikasi ve Luqansk Xalq Respublikasini musteqil dovlet kimi resmen tanidi Uc gun sonra Putin televiziya ile yayimlanan verilis zamani Ukraynada elan etdi ve bu Ukraynaya genismiqyasli isgalin baslangici oldu Isgal beynelxalq seviyyede pislendi ve bu bir cox olkelerin Rusiyaya qarsi sanksiyalar tetbiq etmesine ve movcud sanksiyalarin guclendirilmesine sebeb oldu Rusiya 2022 ci ilin aprelin evvelinde siddetli muqavimet fonunda Kiyevi ele kecirmek cehdinden el cekdi Ukraynanin cenub ve simal serqdeki eks hucumlari avqust ayindan beri ehemiyyetli erazileri geri alib Sentyabrin sonlarinda Rusiyanin Cenubi ve Serqi Ukraynani ozune birlesdirmesi bas verdi ve genis qinaqla qarsilandi Davam eden genismiqyasli muharibe boyuk bir qacqin bohrani ve on minlerle insanin olumu ile neticelendi Muharibede azerbaycanlilar da istirak edirler IstinadlarVasylenko Volodymyr On assurances without guarantees in a shelved document The Day 15 December 2009 29 January 2016 tarixinde Istifade tarixi 7 March 2022 Harahan Joseph P With Courage and Persistence Eliminating and Securing Weapons of Mass Destruction with the Nunn Luger Cooperative Threat Reduction Programs PDF DTRA History Series Defense Threat Reduction Agency 2014 B01LYEJ56H 28 February 2022 tarixinde PDF Istifade tarixi 7 March 2022 Istanbul Document 1999 Organization for Security and Co operation in Europe 19 November 1999 1 June 2014 tarixinde Istifade tarixi 21 July 2015 Wiegrefe Klaus NATO s Eastward Expansion Is Vladimir Putin Right Der Spiegel 15 February 2022 ISSN 2195 1349 2 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 28 February 2022 Hall Gavin E L Ukraine the history behind Russia s claim that Nato promised not to expand to the east 14 February 2022 15 March 2022 tarixinde Istifade tarixi 14 March 2022 Leung Rebecca Yushchenko Live And Carry On CBS 11 February 2009 25 October 2012 tarixinde Istifade tarixi 17 April 2020 Study Dioxin that poisoned Yushchenko made in lab London Businessgroup Associated Press 5 August 2009 ISSN 1563 6429 31 January 2022 tarixinde Istifade tarixi 29 January 2022 Xarici kecidlerEsas meqale Rusiya Ukrayna bohrani 2021 2022