Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Qumral əvəlik (lat. Rumex crispus) — qırxbuğumkimilər fəsiləsinin əvəlik cinsinə aid bitki növü. Çəmənliklərdə və sahələrin kənarında, çay kənarlarında, su arxları və yolların kənarında alaq otu kimi bitir.
| Qumral əvəlik | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: ???: Qumral əvəlik | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 50-100 sm olan çoxillik ot bikisidir. Gövdəsi bərk, çılpaq və azacıq şırımlıdır. Qalın və lansetvari cod yarpaqları saplaqlı, uzunsov- lansetvari və ya uzunsov-xəttvaridir. Saplaq tərəfi yumru və ya ürəkvari şəkildə daralmış, ucları iti, qıraqları burulmuş-dalğavaridir. Çoxçiçəkli dəstə kimi birləşən çiçəkləri dar uzun süpürgəvarı çiçəkqrupu əmələ gətirir. Meyvələri 2 mm uzunluğunda tünd mixəyi rəngli, parıltılı, iti üçkünc qozcuqlardır. May-iyul aylarında çiçəkləyir və meyvə verir.
Mənşəyi və yayılması
Qumral əvəlik boreal coğrafi tipinin palearktik sinfinə aiddir. Atlantik və Orta Avropa, Skandinaviya, Kiçik Asiya, Monqolustan, Yaponiya, Çin, Şimali Amerika, Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Qumral əvəlik Azərbaycanın bütün rayonlarında arandan subalp qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 2600 m qədər) bitir.
Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər
Mezokserofitdir, meşə və alaq bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən meşələrdə, meşə talalarında, əkinlərdə, bağlarda, bostanlarda, dincə qoyulmuş torpaqlarda, yol kənarlarında, çay məcraları və su axarların boyunca kiçik qruplar (3-6 fərd) əmələ gətirir və seyrək şəkildə bitir.
Kimyəvi tərkibi
Qumral əvəlik flavonoid, aromatik birləşmələr, C, B1, B2, E, PP vitaminləri, karotin, steroid, aşı maddələri, efir yağı, antosian, fenolkarbon və üzvü turşularla zəngindir.
Təsiri və tətbiqi
Elmi, eksperimental və xalq təbabətində, eləcə də homeopatiyada və baytarlıqda geniş tətbiq edilir. Tibet və Çin təbabətində istifadə olunmuşdur. Əsasən dəri, mədə və onikibarmaq bağırsaq xoralarında, dizenteriya, sarılıq, ağciyər vərəmi, nəfəs yolları və malyariya xəstəliklərinə qarşı, qəbizlik, bəd xassəli şişlər, ishal, ilanvurma və digər hallarda istifadə olunur. İşlədici, büzüşdürücü, yarasağaldıcı, tərlədici, hərarəti salan, qansaxlayıcı, antibakterial, antiseptik, antioksidant, antifunqal təsirə malikdir.
İstifadə olunan hissələri
Müalıcə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, kökü, yarpaqları və meyvələri istifadə edilir. İstifadə formaları. Dəmləmə.
Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi
Yarpaqlar tərəvəz kimi, yazda yığılmış cavan yarpaqlar isə qurudulduqdan sonra, qida və dərman vasitəsi kimi istifadə edilir. Onlardan ishal olan xəstələrə plov və sıyıqlar hazirlanır. Bal verən və mal-qara üçün yem bitkisidir.
İstinadlar
- Mehdiyeva N.P. «Azərbaycanın dərman florasının biomüxtəlifliyi». Bakı, 2011
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 335.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qumral evelik lat Rumex crispus qirxbugumkimiler fesilesinin evelik cinsine aid bitki novu Cemenliklerde ve sahelerin kenarinda cay kenarlarinda su arxlari ve yollarin kenarinda alaq otu kimi bitir Qumral evelikElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Deste QerenfilciceklilerFesile QirxbugumkimilerYarimfesile Cins Evelik Qumral evelikBeynelxalq elmi adiRumex crispus L 1753Sekil axtarisiITIS 20937NCBI 174649EOL 585266Botaniki tesviriHundurluyu 50 100 sm olan coxillik ot bikisidir Govdesi berk cilpaq ve azaciq sirimlidir Qalin ve lansetvari cod yarpaqlari saplaqli uzunsov lansetvari ve ya uzunsov xettvaridir Saplaq terefi yumru ve ya urekvari sekilde daralmis uclari iti qiraqlari burulmus dalgavaridir Coxcicekli deste kimi birlesen cicekleri dar uzun supurgevari cicekqrupu emele getirir Meyveleri 2 mm uzunlugunda tund mixeyi rengli pariltili iti uckunc qozcuqlardir May iyul aylarinda cicekleyir ve meyve verir Menseyi ve yayilmasiQumral evelik boreal cografi tipinin palearktik sinfine aiddir Atlantik ve Orta Avropa Skandinaviya Kicik Asiya Monqolustan Yaponiya Cin Simali Amerika Rusiya Orta Asiya ve Qafqazda yayilmisdir Qumral evelik Azerbaycanin butun rayonlarinda arandan subalp qursagina kimi deniz seviyyesinden 2600 m qeder bitir Ekoloji qrup ve bitdiyi yerlerMezokserofitdir mese ve alaq bitkilik tiplerinde rast gelir Esasen meselerde mese talalarinda ekinlerde baglarda bostanlarda dince qoyulmus torpaqlarda yol kenarlarinda cay mecralari ve su axarlarin boyunca kicik qruplar 3 6 ferd emele getirir ve seyrek sekilde bitir Kimyevi terkibiQumral evelik flavonoid aromatik birlesmeler C B1 B2 E PP vitaminleri karotin steroid asi maddeleri efir yagi antosian fenolkarbon ve uzvu tursularla zengindir Tesiri ve tetbiqiElmi eksperimental ve xalq tebabetinde elece de homeopatiyada ve baytarliqda genis tetbiq edilir Tibet ve Cin tebabetinde istifade olunmusdur Esasen deri mede ve onikibarmaq bagirsaq xoralarinda dizenteriya sariliq agciyer veremi nefes yollari ve malyariya xesteliklerine qarsi qebizlik bed xasseli sisler ishal ilanvurma ve diger hallarda istifade olunur Isledici buzusdurucu yarasagaldici terledici herareti salan qansaxlayici antibakterial antiseptik antioksidant antifunqal tesire malikdir Istifade olunan hisseleriMualice meqsedi ile bitkinin yerustu hissesi koku yarpaqlari ve meyveleri istifade edilir Istifade formalari Demleme Diger faydali xususiyyetleri ve istifadesiYarpaqlar terevez kimi yazda yigilmis cavan yarpaqlar ise qurudulduqdan sonra qida ve derman vasitesi kimi istifade edilir Onlardan ishal olan xestelere plov ve siyiqlar hazirlanir Bal veren ve mal qara ucun yem bitkisidir IstinadlarMehdiyeva N P Azerbaycanin derman florasinin biomuxtelifliyi Baki 2011Linnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 335