fbpx
Wikipedia

Rozetta daşı

Avqust 21, 2021

Rəşid daşı və ya Rozetta daşı (ər. [Həcərur-Raşid ]- حجر رشيد‏, fr. la pierre de Rosette, ing. Rosetta Stone) – 1799-cu ildə Napoleon Bonapartın Misir ekspedisiyası zamanı İsgəndəriyyədən bir qədər aralı yerləşən Rəşid (Rozetta) şəhəri yaxınlığında tapılmış üç dildə (qədim yunan, demotik Misir və heroqlifik Misir) yazıya malik daş yazı abidəsidir. Qədim yunan dili dilçilərə məlum olduğundan demotik və heroqlifik Misir yazısını onunla uzlaşdırmaqla bir çox Misir yazılarının açılmasında ondan açar kimi istifadə olunmuşdur. 1802-ci ildən Rəşid daşı Britaniya muzeyində saxlanılmaqdadır.

Rozetta daşı
Ölkə  Böyük Britaniya
Şəhər London
Yerləşir Britaniya muzeyi
Tikilmə tarixi e.ə. 196
Kəşf tarixi 15 iyul 1799
Hündürlüyü 112,3 sm
Eni 757 mm
Material qranodiorit
Vəziyyəti muzey eksponatı
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Daş kitabənin ölçüsü

  • Hündürlüyü: 114,4 sm;
  • Eni: 72,3 sm;
  • Qalınlığı: 27,9 sm;
  • Kütləsi: 762 kq.

Tünd boz rəngli bu qranit kitabə e.ə. 196-cı ilə məxsusdur. Daş kitabə zədəli halda günümüzə gəlib çatdığından heroqlif mətnin 2/3-si itirilmişdir.

Tapılması

1799-cu ildə Napolean Bonapart Misir uğrunda gedən müharibədə türklərlə və ingilislərlə döyüşə girəcəkdir. Bonapart əsgərlərinə xəndək qazmağı əmir etmişdi.Əsgərlərdən biri çox bu işi canla-başla görürdü. Birdən belin nəyinsə bərk bir şeyə toxunduğunu hiss etdi.Bu böyükdaş idi .Həmin əsgər onun üstünün tozunu təmizlədi. Daha sonra bu daşın üzərində qəribə yazılar göründü. Fransızlar bu daşa "Rozetta daşı" adını verdilər. Bundan sonra döyüşdə fransızlar ingilislərə məğlub oldu və Rozetta daşını ingilislərə verməyə məcbur oldular.1802-ci ildə Rozetta daşını Britaniya muzeyinə verildi. Alimlər bu daşın sirrini nə qədər etsələrdə, heç bir şey əldə edə bilmədilər.Lakin bu yunan dilində yazılmış mətni oxumaq mümkün olsada, heroqliflətin sirrini açmaq heç kəsə müyəssər olmadı.

Jan Fransua Şampolyon

 
Fijakdakı Rəşid daşı kitabəsinin köçürülmə nüsxəsi
 
1874 cü il Şərqşünasların Beynəlxalq Konqressində daş kitabənin təqdimi

Jan-Fransua Şampolyon ilk dəfə olaraq 1822-ci ildə daş kitabənin tədqiq edərək Misirin Demotik, Hiratik və hieroqrif yazılarını oxumağa səy göstərmişdir. Belə ki bunun üçün o, originaldan deyil, köçürmə daşdan istifadə etmişdir. Böyüdülmüş formada olan du daş köçürmə hal hazırda onun doğulduğu Fijak şəhərində Yazı meydanında (fr. Place des Écritures) qoyulmuşdur. Şampolyon, Jan Fransuanın bu kəşfindən sonra bir çox Misir əlyazmaları oxuna bilinmişdir. Demək olar ki, bu daş kitabə Misir elminin (fr. Égyptologie) inkişafına təkan vermişdir.

Şampolyon, Jan Fransua ilə yanaşı fransız şərqşünası Silvester de Sasi, İsveç diplomatı David Okerblad, ingilis alimi Tomas Yunq da bu daş kitabə üzərində öz tədqiqatlarını aparmışdırlar.

Əlyazmanın mətninin məzmunu

Daş kitabənin mətni 14 heroqlifik, 32 demotik və 54 qədim yunan yazı sətrindən ibarətdir.

V Ptolemey güzəştlər və səlahiyyətlərinin artırılması hesabına kahinlərin dəstəyinə nail olur. Bu məqsədlə V Ptolemey hakimiyyətinin 9-cu ilində vergi və maliyyə sisteminə müdaxilə edərək, məbədə ödəmələrdən imtina edir. Eyni zamanda, xəzinəyə ödənilən vergiləri azaldır. Əlavə olaraq kahinlərin mövqeləri bir daha mühafizə olunmuş olunur və illik "İsgəndəriyyə evinə" ziyarətə getmələri məcburi sayılmır.

Tarix və giriş

"14 Ksantikos 9-cu il (Makedoniya təqvimi), Misir təqvimi ilə 18 Peret 2-ci il (e.ə. 23 mart 196-cı il), yuxarı və aşağı Misirin yeniyetmə kralı (çarı)(fironu) atasının taxtına oturmuşdur. O Amonun canlı təsviridir (əksidir) və Ranın oğlu; Ptah tərəfindən seçilmiş(dir).2 Aetos, Aetosun oğlu, İsgəndərin rahibləri (kahinləri) I Ptolemey, II Ptolemey və I Berenike və II Arsinoya, III Ptolemey və II Berenike, həmçinin tanrıların parlaq ilahisi V Ptolemey idi;3 I Berenikeyə zəfər bəxş etmiş Filininin qızı Pirra, həmçinin Diogenin qızı Areia,4 I Arsinoyanın səbətinin daşıyıcısı və Ptolemeyin qızı İren, ata sevimlisi rahibə I Arsinoya, fərman verilən gün, necə ki, Leson rahibləri və digər rahiblər Misir məbədlərindən mərasimə (bayrama)5 Memfisə gəlmişdirlər. Bu mərasimdə V Ptolemey atasından çarlığı (fironunluğu) qəbul etmişdir. Bütün bu rahiblər fərman vermişdilər"

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ

Mərhəmətli və vergiləri azaldan hökmdar

5V Ptolemey parlaq ilahi tanrı, hökmdar IV Ptolemeyin6 və çariça III Arsinoyanın oğlu həmişə Misir məbədinə yaxşılıq etmiş və ürəyi tanrılara mehriban idi (olmuş), məbədə çoxlu gümüş və buğda vermişdir. O tanrı və ilahənin oğlu olan tanrıdır, o həmçinin İsida və Osirisin oğlu Hordur.7 O, Misirin yenidən sakitliyə qovuşması və məbədin möhkəmlənməsi üçün çox işlər görmüşdür. O, bütün ağalara (cənablara) bəxşişlər (xələtlər, hədiyyələr) vermişdir. O, vergiləri və ödənişləri daha da azaltdı və yüngülləşdirmişdir. 8 Misir xalqının krala (çara) (firona) vergi qalıqlarını ləğv etmişdir. O, uzunmüddətə məhkum edilmiş və həbs edilmiş insanları azadlığa buraxmışdır.

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ

Rahiblərin və döyüşçülərin mükafatlandırılması

 
Demotik versiyası

8 O ki qaldı gümüş və taxıla, məbədə 9illik rahiblərin məvacibi üçün verilmişdir V Ptolemeyin əmri ilə saxlanılmışdır. O, paklıq rahiblərinin vergisinin atasının zamanında olduğu kimi yüksək olmaması üçün əmr vermişdir. Məbəd qulluqçularının10 ildə bir dəfə İsgəndəriyyəyə məcburi ziyarətə getməkdəm azad etmişdir. Heç bir gəmi (qayıq) səfərbər olunmamalıdır. Firona kətan parça olaraq ödənilən verginin 3/2-si bağışlanılmışdır. 11 O, allahlara ənənəvi olaraq, düzgün qaydada sitayiş və borcların ödənilməsini öz qayğısına götürmüşdür. O, evlərinə dönmək istəyən döyüşçülərin və tərk etmişlərin təzədən öz 12yurdlarına dönməsinə izin vermişdir; (əvvəlki) mülklərinə yiyələnə bilərlər. 17Bundan başqa IX hakimiyyət ilinə qədərki məbədin gümüş və taxıldan ibarət (həddən ziyadə) qalıq borcları ləğv edilmişdir. Əlavə olaraq rahiblərin taxıl və üzüm bağı sahiblərinin çaxır töycülərini ləğv etmişdir."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ

Ölkənin mühafizəsi (müdafiyəsi) və Likopolis (Şekan) qiyamçılarını məğlub etməsi

 
Heroqlif versiyası

12 O, piyadaları, süvariləri və gəmiləri səfərbər edərək düşmən(lər)i(mizi) Misirdən qovmağa (çıxarmağa) nail olmuşdur. O, bunun üçün (xəzinəsindəki) gümüş və taxıl(ı) əsirgəməmişdir. O, üsyançıların əlinə keçmiş, çoxlu silah və sürsatla istehkamlanmış Şekan şəhərinin üzərinə gedərək, (O,) şəhəri və qiyamçıları mühasirəyə alaraq, ona muxalif olan 14tanrı yolunu azmış kafirlərin qarşısında, selin qarşısında sədlər cəkərək ordugah qurmuşdur. Hökumranlığının VIII ilində Nilin səviyyəsinin qalxmasından15 ölkənin çox ərazilərini sel basmışdır. O, hücuma keçərək şəhəri tutaraq düşmənləri(ni) məğlub etmişdir. O, Ra və Harsiesisin uzun illər bundan qabaq bu ərazilərdə çalmış olduqları zəfər kimi qələbə çalmışdır. 16Məğlub edilmiş üsyançıları tanrıların köməyi (razılığı) ilə Memfisdə taxtaçıxma mərasimində layiqi cəzalandırmaq üçün dar ağacından asdırmışdır."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ

Müqəddəs heyvanların və tanrıların bütlərinə himayə (qayğı)

"18O, sələfləri kimi Apis və Minevius oküzləri və digər müqəddəs heyvanlar üçün çox bəxşişlər ehsan etmişdir. O, məbədin bütün 19qaziyə(mərasim) və bayramlarında, tanrılar yolunda verilən qurbanlarda ehsanlarda iştirak etmişdir. Ritualları qanuniləşdirmişdir. O, çoxlu qızıl, gümüş, taxıl və digər fitrələr vermişdir. 20 O, tanrı ruhu ilə Məbədləri, hücrüləri (sandıqları), altarları və digər şeyləri bərpa etdirərək yeniləşdirmişdir. O, rituallara hörmətlə yanaşaraq onları yeniləşdirmişdir. Bununların əvəzində tanrılar onu zəfərlə, güclə, sağlıqla (sağlamlıqla)21 mükafatlandırmışlar. Onun firon hakimiyyəti (səltənəti) və uşaqlarının hökumranlığı sonsuzluğa qədər davam edəcəkdir."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ

Hökmdar (firon) və onun sələflərinin (əjdadlarının) şərəfinə rahib (kahin) qərarı

21Bu (yaxşı) münvalla: rahiblərin (kahinlərin) fikrincə V Ptolemey parlaq ilahi, tanrıdır. Tanrıların ata(lıq) qayğısı ona bu şərəfi necə ki atasına qardaşları tanrılar tərəfindən vermişdir. Hər məbəddə V Ptolemeyin daşınan əksi hazırlansın və 23"Misirin Xilaskarı Ptolemey" adlandırılsın. O, V Ptolemey kimi gərək müvafiq məmləkət tanrıları ilə yanaşı, onlardan zəfər qılıncını qəbul edərək durmalıdır. O misirsayağı olmalı və bütün məbədlərdən görünməlidir. Rahiblər (kahinlər) onun qarşısında gündə üç dəfə sitayiş və ibadətlərini etməlidirlər. 24Bu ibadətlər və sitayişlər digər tanrılara olan sitayiş və rituallara uyğunlaşdırılmış icra edilməlidir. 25Hər bir məbəddə digər tanrılarla yanaşı qızılı hücrədə (sandıqda) əlavə olaraq tanrı V Ptolemeyə məxsus müqəddəs göz qoyulacaqdır."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ

V Ptolemeyin hücrəsinin hazırlanmasının təsviri

25Hücrünün (sandığın) bu gün və hər zaman seçilməsi üçün üzərində on qızıl tac və 26digərlərində olduğu kimi bir ədəd gözlüklü ilan (kobra) həkk olunmalıdır. Tacların ortasında onun Memfis mərasimində Yuxarı və Aşağı Misirin hökumranlığını qəbul edərkən başına qoyulmuş cüt tac həkk olunmalıdır. Belə ki, yuxarı tərəfdə (möhür olaraq) 27papirus və qamış (lat.Juncus), aşağı şərqə baxan tərəfdə gözlüklü ilan (kobra) səbət və papirusla birlikdə həkk olunmalıdır. Bunun mənası Yuxarı və Aşağı Misirin kralı (çarı) (fironu) hər iki məmləkəti ağ günə (nura) (işıqlığa) catdıracaq deməkdir."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ.

Hökmdarın (fironun) şərəfinə (şəninə) mərasim (bayram)

27(Misir təqvimi ilə) 30 Şemu IV tarix, 28Yuxarı və Aşağı Misirin hökmdarının (fironunun) doğum günü məbədlərdə bayram edilsin. Hökmdarın (fironun) doğuluşu bütün (yaxşılıqların) (yaxşı şeylərin) (yaxşı hadisələrin) (firavanlığın) başlanğıcıdır. Bu yaxşı şeylərə (hadisələrə) (Misir təqvimilə) 17 Axet II (E.ə. 22 Noyabr 197 ci il) tarixində onun təmtəraqla taxta çıxışı da aiddir. Buna görə hər ayın 17 və 30-cu günü məbədlərdə bayram (qeyd) edilsin. Bu iki aylıq mərasimlərdə 29qurbanlar kəsilsin, içkilər paylanılsın. Axet ayının ilk beş günü bütün məbədlərdə V Ptolemey(in) üçün (şərəfinə) (şəninə) mərasimlər və nümayişlər (yürüşlər) keçirilməlidir. Bu zaman çələnglər daşınmalı 30 qurban verilmələr (kəsilmələr) və içki payla(n)malar təşkil edilməlidir. Misir məbədlərinin rahibləri (kahinləri) özlərini bu parlaq ilahi tanrının rahibləri (kahinləri) adlandıraraq sənədlərə yazmalı və öz üzüklərində həkk etdirməlidirlər."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ.

Qızıl hücrələrin (sandıqların) çoxaldılması və yekun izahat

"31Əgər Misir xalqı V Ptolomeyin qızıl hücrücünü (sandığını) illik keçirilən təsvir olunan mərasim və yürüşlər zamanı öz yaşadıqları yerdə (ərazidə) görünməsini istərlərsə, V Ptolomeyin qızıl hücrücünün (sandığının) nüsxəsini (surətini)düzəltdirmək imkanına malikdirlər. Onda bəyan edilməlidir: Misir xalqı parlaq ilahi tanrıya (V Ptolomeyə)32 hörmət(lə) edir (anır), çünki o haqqdır (qanunidir). Fərman və əmrlər bir möhkəm daşdan düzəldilmiş kitabəyə allah kəlamı (qədim Misir hieroqlifi) , namə (Demotik) və yunan hərfləri ilə yazılmalı və birinci, ikinci, üçüncü məbədlərdə V Ptolomeyin əksinin (şəkilinin) yanında qoyulmalıdır."

V PTOLEMEYİN ŞƏRƏFİNƏ KAHİN DEKRETİNDƏN ÇIXARIŞ.

İstinadlar

  1. British Museum (Englisch)
  2. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 238-239.
  3. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 240.
  4. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 241 und 242.
  5. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 241-242.
  6. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 243.
  7. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 243-244.
  8. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 244-245.
  9. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 245-246.
  10. Vgl. Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, S. 246.

Mənbə

  • Otto Kaiser u.a.: TUAT – Bd. 1 Alte Folge -, Gütersloher Verlagshaus, Gütersloh 1985, ISBN 3-579-00060-8, S. 236-246

Avqust 21, 2021
rozetta, daşı, rəşid, daşı, həcərur, raşid, حجر, رشيد, pierre, rosette, rosetta, stone, 1799, ildə, napoleon, bonapartın, misir, ekspedisiyası, zamanı, isgəndəriyyədən, qədər, aralı, yerləşən, rəşid, rozetta, şəhəri, yaxınlığında, tapılmış, üç, dildə, qədim, y. Resid dasi ve ya Rozetta dasi er Hecerur Rasid حجر رشيد fr la pierre de Rosette ing Rosetta Stone 1799 cu ilde Napoleon Bonapartin Misir ekspedisiyasi zamani Isgenderiyyeden bir qeder arali yerlesen Resid Rozetta seheri yaxinliginda tapilmis uc dilde qedim yunan demotik Misir ve heroqlifik Misir yaziya malik das yazi abidesidir Qedim yunan dili dilcilere melum oldugundan demotik ve heroqlifik Misir yazisini onunla uzlasdirmaqla bir cox Misir yazilarinin acilmasinda ondan acar kimi istifade olunmusdur 1802 ci ilden Resid dasi Britaniya muzeyinde saxlanilmaqdadir Rozetta dasiOlke Boyuk BritaniyaSeher LondonYerlesir Britaniya muzeyiTikilme tarixi e e 196Kesf tarixi 15 iyul 1799Hundurluyu 112 3 smEni 757 mmMaterial qranodioritVeziyyeti muzey eksponati Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Das kitabenin olcusu 2 Tapilmasi 3 Jan Fransua Sampolyon 4 Elyazmanin metninin mezmunu 4 1 Tarix ve giris 4 2 Merhemetli ve vergileri azaldan hokmdar 4 3 Rahiblerin ve doyusculerin mukafatlandirilmasi 4 4 Olkenin muhafizesi mudafiyesi ve Likopolis Sekan qiyamcilarini meglub etmesi 4 5 Muqeddes heyvanlarin ve tanrilarin butlerine himaye qaygi 4 6 Hokmdar firon ve onun seleflerinin ejdadlarinin serefine rahib kahin qerari 4 7 V Ptolemeyin hucresinin hazirlanmasinin tesviri 4 8 Hokmdarin fironun serefine senine merasim bayram 4 9 Qizil hucrelerin sandiqlarin coxaldilmasi ve yekun izahat 5 Istinadlar 6 MenbeDas kitabenin olcusu RedakteHundurluyu 114 4 sm Eni 72 3 sm Qalinligi 27 9 sm Kutlesi 762 kq Tund boz rengli bu qranit 1 kitabe e e 196 ci ile mexsusdur Das kitabe zedeli halda gunumuze gelib catdigindan heroqlif metnin 2 3 si itirilmisdir Tapilmasi Redakte1799 cu ilde Napolean Bonapart Misir ugrunda geden muharibede turklerle ve ingilislerle doyuse girecekdir Bonapart esgerlerine xendek qazmagi emir etmisdi Esgerlerden biri cox bu isi canla basla gorurdu Birden belin neyinse berk bir seye toxundugunu hiss etdi Bu boyukdas idi Hemin esger onun ustunun tozunu temizledi Daha sonra bu dasin uzerinde qeribe yazilar gorundu Fransizlar bu dasa Rozetta dasi adini verdiler Bundan sonra doyusde fransizlar ingilislere meglub oldu ve Rozetta dasini ingilislere vermeye mecbur oldular 1802 ci ilde Rozetta dasini Britaniya muzeyine verildi Alimler bu dasin sirrini ne qeder etselerde hec bir sey elde ede bilmediler Lakin bu yunan dilinde yazilmis metni oxumaq mumkun olsada heroqlifletin sirrini acmaq hec kese muyesser olmadi Jan Fransua Sampolyon Redakte Fijakdaki Resid dasi kitabesinin kocurulme nusxesi 1874 cu il Serqsunaslarin Beynelxalq Konqressinde das kitabenin teqdimi Jan Fransua Sampolyon ilk defe olaraq 1822 ci ilde das kitabenin tedqiq ederek Misirin Demotik Hiratik ve hieroqrif yazilarini oxumaga sey gostermisdir Bele ki bunun ucun o originaldan deyil kocurme dasdan istifade etmisdir Boyudulmus formada olan du das kocurme hal hazirda onun doguldugu Fijak seherinde Yazi meydaninda fr Place des Ecritures qoyulmusdur Sampolyon Jan Fransuanin bu kesfinden sonra bir cox Misir elyazmalari oxuna bilinmisdir Demek olar ki bu das kitabe Misir elminin fr Egyptologie inkisafina tekan vermisdir Sampolyon Jan Fransua ile yanasi fransiz serqsunasi Silvester de Sasi Isvec diplomati David Okerblad ingilis alimi Tomas Yunq da bu das kitabe uzerinde oz tedqiqatlarini aparmisdirlar Elyazmanin metninin mezmunu RedakteDas kitabenin metni 14 heroqlifik 32 demotik ve 54 qedim yunan yazi setrinden ibaretdir V Ptolemey guzestler ve selahiyyetlerinin artirilmasi hesabina kahinlerin desteyine nail olur Bu meqsedle V Ptolemey hakimiyyetinin 9 cu ilinde vergi ve maliyye sistemine mudaxile ederek mebede odemelerden imtina edir Eyni zamanda xezineye odenilen vergileri azaldir Elave olaraq kahinlerin movqeleri bir daha muhafize olunmus olunur ve illik Isgenderiyye evine ziyarete getmeleri mecburi sayilmir Tarix ve giris Redakte 14 Ksantikos 9 cu il Makedoniya teqvimi Misir teqvimi ile 18 Peret 2 ci il e e 23 mart 196 ci il yuxari ve asagi Misirin yeniyetme krali cari fironu atasinin taxtina oturmusdur O Amonun canli tesviridir eksidir ve Ranin oglu Ptah terefinden secilmis dir 2 Aetos Aetosun oglu Isgenderin rahibleri kahinleri I Ptolemey II Ptolemey ve I Berenike ve II Arsinoya III Ptolemey ve II Berenike hemcinin tanrilarin parlaq ilahisi V Ptolemey idi 3 I Berenikeye zefer bexs etmis Filininin qizi Pirra hemcinin Diogenin qizi Areia 4 I Arsinoyanin sebetinin dasiyicisi ve Ptolemeyin qizi Iren ata sevimlisi rahibe I Arsinoya ferman verilen gun nece ki Leson rahibleri ve diger rahibler Misir mebedlerinden merasime bayrama 5 Memfise gelmisdirler Bu merasimde V Ptolemey atasindan carligi fironunlugu qebul etmisdir Butun bu rahibler ferman vermisdiler V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 2 Merhemetli ve vergileri azaldan hokmdar Redakte 5V Ptolemey parlaq ilahi tanri hokmdar IV Ptolemeyin6 ve carica III Arsinoyanin oglu hemise Misir mebedine yaxsiliq etmis ve ureyi tanrilara mehriban idi olmus mebede coxlu gumus ve bugda vermisdir O tanri ve ilahenin oglu olan tanridir o hemcinin Isida ve Osirisin oglu Hordur 7 O Misirin yeniden sakitliye qovusmasi ve mebedin mohkemlenmesi ucun cox isler gormusdur O butun agalara cenablara bexsisler xeletler hediyyeler vermisdir O vergileri ve odenisleri daha da azaltdi ve yungullesdirmisdir 8 Misir xalqinin krala cara firona vergi qaliqlarini legv etmisdir O uzunmuddete mehkum edilmis ve hebs edilmis insanlari azadliga buraxmisdir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 3 Rahiblerin ve doyusculerin mukafatlandirilmasi Redakte Demotik versiyasi 8 O ki qaldi gumus ve taxila mebede 9illik rahiblerin mevacibi ucun verilmisdir V Ptolemeyin emri ile saxlanilmisdir O pakliq rahiblerinin vergisinin atasinin zamaninda oldugu kimi yuksek olmamasi ucun emr vermisdir Mebed qulluqcularinin10 ilde bir defe Isgenderiyyeye mecburi ziyarete getmekdem azad etmisdir Hec bir gemi qayiq seferber olunmamalidir Firona ketan parca olaraq odenilen verginin 3 2 si bagislanilmisdir 11 O allahlara enenevi olaraq duzgun qaydada sitayis ve borclarin odenilmesini oz qaygisina goturmusdur O evlerine donmek isteyen doyusculerin ve terk etmislerin tezeden oz 12yurdlarina donmesine izin vermisdir evvelki mulklerine yiyelene bilerler 17Bundan basqa IX hakimiyyet iline qederki mebedin gumus ve taxildan ibaret hedden ziyade qaliq borclari legv edilmisdir Elave olaraq rahiblerin taxil ve uzum bagi sahiblerinin caxir toyculerini legv etmisdir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 4 Olkenin muhafizesi mudafiyesi ve Likopolis Sekan qiyamcilarini meglub etmesi Redakte Heroqlif versiyasi 12 O piyadalari suvarileri ve gemileri seferber ederek dusmen ler i mizi Misirden qovmaga cixarmaga nail olmusdur O bunun ucun xezinesindeki gumus ve taxil i esirgememisdir O usyancilarin eline kecmis coxlu silah ve sursatla istehkamlanmis Sekan seherinin uzerine gederek O seheri ve qiyamcilari muhasireye alaraq ona muxalif olan 14tanri yolunu azmis kafirlerin qarsisinda selin qarsisinda sedler cekerek ordugah qurmusdur Hokumranliginin VIII ilinde Nilin seviyyesinin qalxmasindan15 olkenin cox erazilerini sel basmisdir O hucuma kecerek seheri tutaraq dusmenleri ni meglub etmisdir O Ra ve Harsiesisin uzun iller bundan qabaq bu erazilerde calmis olduqlari zefer kimi qelebe calmisdir 16Meglub edilmis usyancilari tanrilarin komeyi raziligi ile Memfisde taxtacixma merasiminde layiqi cezalandirmaq ucun dar agacindan asdirmisdir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 5 Muqeddes heyvanlarin ve tanrilarin butlerine himaye qaygi Redakte 18O selefleri kimi Apis ve Minevius okuzleri ve diger muqeddes heyvanlar ucun cox bexsisler ehsan etmisdir O mebedin butun 19qaziye merasim ve bayramlarinda tanrilar yolunda verilen qurbanlarda ehsanlarda istirak etmisdir Rituallari qanunilesdirmisdir O coxlu qizil gumus taxil ve diger fitreler vermisdir 20 O tanri ruhu ile Mebedleri hucruleri sandiqlari altarlari ve diger seyleri berpa etdirerek yenilesdirmisdir O rituallara hormetle yanasaraq onlari yenilesdirmisdir Bununlarin evezinde tanrilar onu zeferle gucle sagliqla saglamliqla 21 mukafatlandirmislar Onun firon hakimiyyeti selteneti ve usaqlarinin hokumranligi sonsuzluga qeder davam edecekdir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 6 Hokmdar firon ve onun seleflerinin ejdadlarinin serefine rahib kahin qerari Redakte 21Bu yaxsi munvalla rahiblerin kahinlerin fikrince V Ptolemey parlaq ilahi tanridir Tanrilarin ata liq qaygisi ona bu serefi nece ki atasina qardaslari tanrilar terefinden vermisdir Her mebedde V Ptolemeyin dasinan eksi hazirlansin ve 23 Misirin Xilaskari Ptolemey adlandirilsin O V Ptolemey kimi gerek muvafiq memleket tanrilari ile yanasi onlardan zefer qilincini qebul ederek durmalidir O misirsayagi olmali ve butun mebedlerden gorunmelidir Rahibler kahinler onun qarsisinda gunde uc defe sitayis ve ibadetlerini etmelidirler 24Bu ibadetler ve sitayisler diger tanrilara olan sitayis ve rituallara uygunlasdirilmis icra edilmelidir 25Her bir mebedde diger tanrilarla yanasi qizili hucrede sandiqda elave olaraq tanri V Ptolemeye mexsus muqeddes goz qoyulacaqdir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 7 V Ptolemeyin hucresinin hazirlanmasinin tesviri Redakte 25Hucrunun sandigin bu gun ve her zaman secilmesi ucun uzerinde on qizil tac ve 26digerlerinde oldugu kimi bir eded gozluklu ilan kobra hekk olunmalidir Taclarin ortasinda onun Memfis merasiminde Yuxari ve Asagi Misirin hokumranligini qebul ederken basina qoyulmus cut tac hekk olunmalidir Bele ki yuxari terefde mohur olaraq 27papirus ve qamis lat Juncus asagi serqe baxan terefde gozluklu ilan kobra sebet ve papirusla birlikde hekk olunmalidir Bunun menasi Yuxari ve Asagi Misirin krali cari fironu her iki memleketi ag gune nura isiqliga catdiracaq demekdir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 8 Hokmdarin fironun serefine senine merasim bayram Redakte 27 Misir teqvimi ile 30 Semu IV tarix 28Yuxari ve Asagi Misirin hokmdarinin fironunun dogum gunu mebedlerde bayram edilsin Hokmdarin fironun dogulusu butun yaxsiliqlarin yaxsi seylerin yaxsi hadiselerin firavanligin baslangicidir Bu yaxsi seylere hadiselere Misir teqvimile 17 Axet II E e 22 Noyabr 197 ci il tarixinde onun temteraqla taxta cixisi da aiddir Buna gore her ayin 17 ve 30 cu gunu mebedlerde bayram qeyd edilsin Bu iki ayliq merasimlerde 29qurbanlar kesilsin ickiler paylanilsin Axet ayinin ilk bes gunu butun mebedlerde V Ptolemey in ucun serefine senine merasimler ve numayisler yurusler kecirilmelidir Bu zaman celengler dasinmali 30 qurban verilmeler kesilmeler ve icki payla n malar teskil edilmelidir Misir mebedlerinin rahibleri kahinleri ozlerini bu parlaq ilahi tanrinin rahibleri kahinleri adlandiraraq senedlere yazmali ve oz uzuklerinde hekk etdirmelidirler V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 9 Qizil hucrelerin sandiqlarin coxaldilmasi ve yekun izahat Redakte 31Eger Misir xalqi V Ptolomeyin qizil hucrucunu sandigini illik kecirilen tesvir olunan merasim ve yurusler zamani oz yasadiqlari yerde erazide gorunmesini isterlerse V Ptolomeyin qizil hucrucunun sandiginin nusxesini suretini duzeltdirmek imkanina malikdirler Onda beyan edilmelidir Misir xalqi parlaq ilahi tanriya V Ptolomeye 32 hormet le edir anir cunki o haqqdir qanunidir Ferman ve emrler bir mohkem dasdan duzeldilmis kitabeye allah kelami qedim Misir hieroqlifi name Demotik ve yunan herfleri ile yazilmali ve birinci ikinci ucuncu mebedlerde V Ptolomeyin eksinin sekilinin yaninda qoyulmalidir V PTOLEMEYIN SEREFINE KAHIN DEKRETINDEN CIXARIS 10 Istinadlar Redakte British Museum Englisch Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 238 239 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 240 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 241 und 242 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 241 242 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 243 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 243 244 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 244 245 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 245 246 Vgl Otto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 S 246 Menbe RedakteOtto Kaiser u a TUAT Bd 1 Alte Folge Gutersloher Verlagshaus Gutersloh 1985 ISBN 3 579 00060 8 S 236 246Menbe https az wikipedia org w index php title Rozetta dasi amp oldid 6043115, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.