fbpx
Wikipedia

Robert Boyl

Robert Boyl (25 yanvar 1627(1627-01-25)[…], County Waterford[d], Munster[d]31 dekabr 1691(1691-12-31), London) – ingilis alimi və fizik.

ROBERT BOYL
ing. Robert Boyle
Doğum tarixi
Doğum yeri
Vəfat tarixi
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Təhsili
Fəaliyyəti fizik, kimyaçı, filosof
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

1627-ci ildə anadan olmuşdur.

1661-ci ildə özünün "Skeptik kimyaçı" adlı kitabında elementləri "ilk bəsit cisimlər" kimi müəyyənləşdirmişdir.

Robert Boyl görkəmli ingilis kimyaçısı, fiziki və filosofudur. O, İrlandiyanın Lismar şəhərində dövlət katibi Riçard Boylun ailəsində anadan olub. Bu ailənin 14 uşağından Robert Boyl yeddinci oğlu olub. Uşaqlıq illərindən Boyl xarici dilləri öyrənməyə başlayıb. 8 yaşında olanda fransız və latın dillərində sərbəst danışırmış. Boyl olduqca sadə, intizamlı, alicənab və çox nəzakətli adam, güclü dindar olmuş və evlənməyib. O, 1654-cü ildən Oksfordda yaşayıb, universitetin bir çox görkəmli professorları ilə dostluq edib, öz laboratoriyasını yaradıb. Boylun tədqiqat işləri molekulyar fizikaya, işıq və elektrik hadisələrinin öyrənilməsinə, hidrostatika, akustika, istilik və mexanikaya aid olmuşdur.

Boyl 1660-cı ildə «hava yayına aid yeni təcrübələr» adlı əsərini yazır. O, təcrübələr aparıb müəyyən edir ki, qaz özünü sıxılmış yay kimi aparır. Havanın elastikliyinin Boyl tərəfindən öyrənilməsi hava nasoslarının ixtirasına səbəb oldu. Boyl öyrənir ki, havanı sorub çıxartdıqda oradakı civə sütunu aşağı enir, yəni təzyiq azalır. O, eyni zamanda təzyiqi azaltdıqda suyun tez qaynadığını /qaynamanın təzyiqdən asılılığı/ müəyyən edir.

Boylun kimya sahəsində də xidmətləri olmuşdur. O, kimyaya eksperimental metodu daxil edir və 1661-ci ildə «Kimyaçı-skeptik» adlı əsər yazır. Bu əsərdə o, kimyəvi elementin ilk dəfə tərifini vermiş və kimyanın müstəqil elmə çevrilməsinin təşəbbüsçüsü olduğunu bildirmişdir. Boylun fikrincə element-maddədir, cismin tərkib hissəsidir. Boyl kimyada vəsfi analizin əsasını qoymuş, eyni zamanda çoxlu sayda rəngarəng fiziki-kimyəvi təcrübələr apararaq hər iki elm sahəsində çox dəyərli kəşflər etmişdir. 1661-ci ildə kimyəvi elementləri təyin etməyin metodunu vermiş, havanın fiziki və kimyəvi xassəsini öyrənmiş,1662-ci ildə isə qaz qanununu kəşf etmişdir.

Boyl sabit temperaturda havanın təzyiqinin həcmdən asılı dəyişməsini tədqiq edərkən müəyyənləşdirir ki, qaz kütləsinin həcmi ilə təzyiqi bir-biri ilə tərs mütənasibdir. R.Boyl müəyyən edir ki, maddənin sıxlığı onun mühüm xarakteristikasıdır, ona görə şkalalı areometr düzəldərək bir çox mayelərin sıxlığını hesablayıb. Eksperimental fizika ilə məşğul olarkən Boyl bir sıra sadə cihazlar /termometr, barometr, areometr, hiqrometr və s./ qurmuş, su donarkən həcmini genişləndirməsini müəyyən etmişdir.

Boyl nasosu təkmilləşdirərək «böyük pnevmatik maşın» qurmuş və Otto Herikenin /1654-cü ildə Maqdeburqda apardığı/ tarixi təcrübəsini böyük məharətlə təkrar etmişdir. Barometr adını Boyl elmə daxil edib (1662). R.Boyl Pnevmatik maşının köməyi ilə 25 mm. c.s. tərtibində təzyiq almağa nail olmuşdur ki, bu XVII əsr elmində ən böyük nailiyyət hesab edilir. R.Boyl İngiltərənin təbii sərvətləri ilə çox maraqlanmış, mineralları və filizləri öyrənmiş, sənayedə onlardan istifadə olunması ilə məşğul olmuşdur. Boylun əsərlərinin təxminən üçdə biri teologiyaya həsr olunmuşdur. Bibliyanın türk, ərəb, malayya dillərinə tərcümə olunmasını Boyl şəxsi pulu hesabına etmişdir. O, 1663-cü ildə London Kral cəmiyyətinin üzvü seçilmişdir. Boyl 1668-ci ildə Londona köçüb. 1680-ci ildə London Kral cəmiyyətinin prezidenti seçilmiş, lakin bu vəzifəni daşımaqdan imtina etmişdir.

Mənbə

  1. Aubrey J. Scientific LivesISBN 978-1-84391-169-2
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q106314911"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q356317"></a>
  2. D. Thorburn Burns Some Irish Contributors to European Analytical Chemistry, R. Boyle, R. Kirwan, J. Emerson Reynolds // Analytical Letters — Marcel Dekker, Taylor & Francis, 1979. — Vol. 12, Iss. 2. — P. 89–107. — ISSN 0003-2719; 1532-236X — doi:10.1080/00032717908055684
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q15745445"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q100975133"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q880582"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q3288870"></a>
  3. Бойль Роберт // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a>
  4. Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru: açıq məlumat platforması — 2011.
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P268"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837"></a>
  5. MacTutor History of Mathematics archive
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1563"></a>
  6. Encyclopædia Britannica
    <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P1417"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P2450"></a>

robert, boyl, yanvar, 1627, 1627, county, waterford, munster, dekabr, 1691, 1691, london, ingilis, alimi, fizik, robert, boyling, edoğum, tarixi, 1627doğum, yeri, county, waterford, munster, irlandiya, vəfat, tarixi, 1691vəfat, yeri, london, ingiltərə, krallığ. Robert Boyl 25 yanvar 1627 1627 01 25 4 5 6 County Waterford d Munster d 1 2 31 dekabr 1691 1691 12 31 6 London 3 ingilis alimi ve fizik ROBERT BOYLing Robert BoyleDogum tarixi 1627Dogum yeri County Waterford d Munster d Irlandiya 1 2 Vefat tarixi 1691Vefat yeri London Ingiltere kralligi 3 Defn yeri Vestminster abbatligiTehsili Iton kolleciFealiyyeti fizik kimyaci filosof Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati Redakte1627 ci ilde anadan olmusdur 1661 ci ilde ozunun Skeptik kimyaci adli kitabinda elementleri ilk besit cisimler kimi mueyyenlesdirmisdir Robert Boyl gorkemli ingilis kimyacisi fiziki ve filosofudur O Irlandiyanin Lismar seherinde dovlet katibi Ricard Boylun ailesinde anadan olub Bu ailenin 14 usagindan Robert Boyl yeddinci oglu olub Usaqliq illerinden Boyl xarici dilleri oyrenmeye baslayib 8 yasinda olanda fransiz ve latin dillerinde serbest danisirmis Boyl olduqca sade intizamli alicenab ve cox nezaketli adam guclu dindar olmus ve evlenmeyib O 1654 cu ilden Oksfordda yasayib universitetin bir cox gorkemli professorlari ile dostluq edib oz laboratoriyasini yaradib Boylun tedqiqat isleri molekulyar fizikaya isiq ve elektrik hadiselerinin oyrenilmesine hidrostatika akustika istilik ve mexanikaya aid olmusdur Boyl 1660 ci ilde hava yayina aid yeni tecrubeler adli eserini yazir O tecrubeler aparib mueyyen edir ki qaz ozunu sixilmis yay kimi aparir Havanin elastikliyinin Boyl terefinden oyrenilmesi hava nasoslarinin ixtirasina sebeb oldu Boyl oyrenir ki havani sorub cixartdiqda oradaki cive sutunu asagi enir yeni tezyiq azalir O eyni zamanda tezyiqi azaltdiqda suyun tez qaynadigini qaynamanin tezyiqden asililigi mueyyen edir Boylun kimya sahesinde de xidmetleri olmusdur O kimyaya eksperimental metodu daxil edir ve 1661 ci ilde Kimyaci skeptik adli eser yazir Bu eserde o kimyevi elementin ilk defe terifini vermis ve kimyanin musteqil elme cevrilmesinin tesebbuscusu oldugunu bildirmisdir Boylun fikrince element maddedir cismin terkib hissesidir Boyl kimyada vesfi analizin esasini qoymus eyni zamanda coxlu sayda rengareng fiziki kimyevi tecrubeler apararaq her iki elm sahesinde cox deyerli kesfler etmisdir 1661 ci ilde kimyevi elementleri teyin etmeyin metodunu vermis havanin fiziki ve kimyevi xassesini oyrenmis 1662 ci ilde ise qaz qanununu kesf etmisdir Boyl sabit temperaturda havanin tezyiqinin hecmden asili deyismesini tedqiq ederken mueyyenlesdirir ki qaz kutlesinin hecmi ile tezyiqi bir biri ile ters mutenasibdir R Boyl mueyyen edir ki maddenin sixligi onun muhum xarakteristikasidir ona gore skalali areometr duzelderek bir cox mayelerin sixligini hesablayib Eksperimental fizika ile mesgul olarken Boyl bir sira sade cihazlar termometr barometr areometr hiqrometr ve s qurmus su donarken hecmini genislendirmesini mueyyen etmisdir Boyl nasosu tekmillesdirerek boyuk pnevmatik masin qurmus ve Otto Herikenin 1654 cu ilde Maqdeburqda apardigi tarixi tecrubesini boyuk meharetle tekrar etmisdir Barometr adini Boyl elme daxil edib 1662 R Boyl Pnevmatik masinin komeyi ile 25 mm c s tertibinde tezyiq almaga nail olmusdur ki bu XVII esr elminde en boyuk nailiyyet hesab edilir R Boyl Ingilterenin tebii servetleri ile cox maraqlanmis minerallari ve filizleri oyrenmis senayede onlardan istifade olunmasi ile mesgul olmusdur Boylun eserlerinin texminen ucde biri teologiyaya hesr olunmusdur Bibliyanin turk ereb malayya dillerine tercume olunmasini Boyl sexsi pulu hesabina etmisdir O 1663 cu ilde London Kral cemiyyetinin uzvu secilmisdir Boyl 1668 ci ilde Londona kocub 1680 ci ilde London Kral cemiyyetinin prezidenti secilmis lakin bu vezifeni dasimaqdan imtina etmisdir Menbe Redaktehttp www yeniheyat com v2 alimler htm Boyl Arxivlesdirilib 2008 01 19 at the Wayback Machine Menbe Gorkemli fizikler kitabi Muellif Ferhad Haciyev 1 2 Aubrey J Scientific Lives ISBN 978 1 84391 169 2 lt a href https wikidata org wiki Track Q106314911 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q356317 gt lt a gt 1 2 D Thorburn Burns Some Irish Contributors to European Analytical Chemistry R Boyle R Kirwan J Emerson Reynolds Analytical Letters Marcel Dekker Taylor amp Francis 1979 Vol 12 Iss 2 P 89 107 ISSN 0003 2719 1532 236X doi 10 1080 00032717908055684 lt a href https wikidata org wiki Track Q15745445 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q100975133 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q880582 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q3288870 gt lt a gt 1 2 Bojl Robert Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 lt a href https wikidata org wiki Track Q17378135 gt lt a gt 1 2 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt 1 2 MacTutor History of Mathematics archive lt a href https wikidata org wiki Track Q547473 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1563 gt lt a gt 1 2 3 4 Encyclopaedia Britannica lt a href https wikidata org wiki Track Q5375741 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P1417 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P2450 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Robert Boyl amp oldid 5740834, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.