Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifədə iş davam etməkdədir. |
Kauçuk malç (ing. Rubber mulch) — bağçılıq və abadlıq işlərində istifadə olunan, təkrar emal edilmiş rezindən, ən çox tullantı şinlərdən qaynaqlanan qırıntı rezindən hazırlanmış bir malç növüdür.
Tərkibi
Kauçuk malç adətən tullantı şin parçalarından və ya polad bantları çıxarılaraq parçalanmış və ya bütöv şəkildə üyüdülmüş təkərlərdən əldə edilən parçalarından ibarətdir. Bu proses müxtəlif növ təkərlərin, o cümlədən minik avtomobillərinin, iri yük maşınlarının və qoşquların istifadəsini əhatə edə bilər. Nəticədə rezin malç bitləri və ya külçələrin ölçüləri 10 mm-dən 32 mm-ə qədər və ya 3/8 düym ilə 11⁄4 düym arasında dəyişir.
Üstünlüklər
Landşaft və bağçılıq məqsədləri üçün, həm rezin malçın iri qırıntıları, həm də xırda yonqarları torpaq üçün izolyasiya rolunu oynayır və bu da taxta malçlarla müqayisədə torpaqda təxminən 1–1,5 °C daha yüksək temperatur fərqi ilə nəticələnə bilər. Bundan əlavə, rezin malç torpaqda nəmliliyin qorunmasında da üstünlük təşkil edir, çünki rezin məsaməli deyil və suyu hopdurmur, onun birbaşa torpağa keçməsinə imkan verir.
Eyni zamanda, rezin malç göbələk artımını və bitki sıxlığını azalda bilər və alaq otlarına qarşı baryer rolunu oynayır, çünki alaq toxumları torpağa çatmamışdan əvvəl malçın içində quruyur.
Bitki mənşəli malçlarla müqayisədə rezin malçın digər bir üstünlüyü onun elastikliyidir ki, bu da kifayət qədər qalın təbəqədə istifadə olunduqda səthə elastiklik xüsusiyyəti qazandırır. Bu cəhətinə görə, rezin malç uşaq meydançalarında geniş tətbiq edilir, çünki onun elastik quruluşu uşaqların oyun avadanlıqlarından yıxılmaları zamanı əlavə təhlükəsizlik təmin edir. Aparılmış sınaqlar göstərmişdir ki, rezin malç, ənənəvi qabıq malçları ilə müqayisədə yıxılmanın təsirini daha effektiv şəkildə azaldır. Bu səbəbdən, Beynəlxalq Uşaq Oyun Avadanlıqları İstehsalçıları Assosiasiyası tərəfindən bəzi rezin malçlar ASTM F1292-09 üzrə sertifikatlaşdırılmışdır.
Mənfi cəhətləri
Orqanik malçdan fərqli olaraq, rezin malç torpağı parçalanma yolu ilə nə qida maddələri ilə zənginləşdirir, nə də torpaq bioloji müxtəlifliyini artırır. Həm iri qırıntılar, həm də xırda yonqarlar sıxılmış torpaq tiplərinə humus təmin etmir.
Ən pis halda, rezin malç torpağın çirklənməsinə səbəb ola bilər (bax: Ətraf Mühitə Təsir və Təhlükəsizlik Sınaqları). Bəzi təkrar emal olunmuş növlərdən bitkilərə zərərli olan (bəziləri toksik) kimyəvi maddələr sıza bilər.
Rezin malç yanma halında xüsusilə təhlükəlidir, çünki onun yaratdığı tüstü təkər yanğınlarında yaranan qazlara bənzəyir. Bundan əlavə, rezin malç digər malç növləri ilə müqayisədə daha tez alışır və söndürülməsi daha çətindir.
Orqanik malçlarla müqayisədə, rezin malç günəş şüalarına birbaşa məruz qaldıqda çox yüksək temperatur səviyyələrinə çata bilər. Həmçinin, rezin malç qırıntılarının su hövzələrinə daşınması və ya yeraltı sulara kimyəvi maddələrin sızması nəticəsində su çirklənməsi ehtimalı da ciddi narahatlıq doğurur.
Ətraf mühitə təsir və təhlükəsizlik sınaqları
Təkərlərin təkrar emalı : Ətraf mühitlə bağlı narahatlıqlar bölməsi və Süni ot örtüyü
ABŞ-da Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi (EPA), oyun meydançalarında və idman sahələrində istifadə olunan təkrar emal olunmuş təkər qırıntılarının təhlükəsizliyi ilə bağlı əsas ekoloji və insan sağlamlığına dair sualları öyrənmək məqsədilə bir neçə dövlət qurumunun iştirak etdiyi Federal Tədqiqat Fəaliyyət Planını işə salmışdır. EPA əvvəllər təkrar emal edilmiş təkərlərin istifadə olunduğu dörd oyun sahəsi və uşaq meydançasında hava və səth nümunələri üzərində tədqiqat aparmışdır. 2008-ci ilin avqust-oktyabr aylarında həyata keçirilmiş bu məhdud tədqiqatın nəticələrinə görə, təkər qırıntılarını təşkil edən maddələrin konsentrasiyası zərərli hesab edilən səviyyələrdən aşağı olmuşdur. Bundan əlavə, tədqiqatın ümumi metodologiyası və tətbiq edilən üsulların əksəriyyəti məqsədəuyğun sayılmış və sahə şəraitində tətbiq üçün uyğun hesab edilmişdir. Bununla belə, tədqiqatın məhdud xarakter daşıması və təkər qırıntılarının tərkibində istifadə olunan materialların müxtəlifliyi səbəbilə qəti nəticələrə gəlmək mümkün olmamışdır. Sonrakı mərhələdə EPA zəhərliliklə bağlı istinad məlumatlarını özündə cəmləşdirən genişhəcmli elektron cədvəl (spreadsheet) dərc etmişdir.
Kaliforniya Ştatının Ətraf Mühitdə Sağlamlıq Risklərinin Qiymətləndirilməsi İdarəsi (OEHHA), təkrar emal edilmiş təkərlərlə örtülmüş oyun sahələrinin dəri həssaslığına (sensitizasiyaya) təsirini qiymətləndirmək məqsədilə qvineya donuzları üzərində heyvan təcrübəsi aparmış və heç bir həssaslıq reaksiyasının müşahidə olunmadığını bildirmişdir. Bu nəticə, belə səthlərin uşaqlarda dəri həssaslığı yaratmayacağını və hətta lateksə qarşı artıq həssaslaşmış uşaqlarda belə dəri reaksiyası doğurmasının gözlənilmədiyini göstərmişdir. OEHHA əlavə olaraq uşaq meydançalarında və süni ot örtüklərində təkrar emal olunmuş təkər tullantılarının istifadəsinin potensial mənfi təsirləri ilə bağlı əlavə tədqiqatlar da aparmışdır.
Ümumilikdə rezin malç təhlükəsiz hesab olunsa da, təkrar emal olunmuş təkərlərin sızma (leaching) məhsulları yüksək konsentrasiyada olduqda ekotoksik ola biləcək müəyyən mineralları və birləşmələri ehtiva edə bilər. Belə materiallar təkərlərin istehsal prosesi zamanı əlavə olunan və ya onların istifadə müddətində toplanan iz miqdarında müxtəlif mineralları və kimyəvi maddələri özündə saxlaya bilər. Sintetik rezin tullantı hissəciklərinin səth sahəsi nə qədər böyükdürsə, onların zərərli komponentlərə parçalanma potensialı da bir o qədər yüksək olur. Sızan təkər tullantıları üçün sink və üzvi toksik maddələr kimi tərkib hissələrinin potensial ekoloji təsiri elmi olaraq göstərilmişdir.
Həmçinin bax
- Kauçuk — müəyyən ağaclardan yığılmış polimer
- Təkərlərin təkrar emalı — tullantı təkərlərin təkrar istifadəsi
- Yaşıl bina — ekoloji cəhətdən daha məsuliyyətli olan tikinti strukturlarının strukturları və prosesləri
- Plastik malç — malç rolunda istifadə olunan plastik film
- Davamlı abadlıq — az baxımlı abadlıq
İstinadlar
- EPA playground surface
- EPA playground surface
- Natures Way Resources
- Sitat səhvi: Yanlış
<ref>teqi;chalkeradlı istinad üçün mətn göstərilməyib - Rufus L. Chaney Environmental Chemistry Lab USDA-Agricultural Research Service Arxivləşdirilib 2008-05-13 at the Wayback Machine
- The Combustibility of Landscape Mulches
- EPA fields and playground study
- US EPA, ORD. "July 2019 Report: Tire Crumb Rubber Characterization". www.epa.gov (ingilis). 2019-07-24. İstifadə tarixi: 2022-11-22.
- "Evaluation of Health Effects of Recycled Waste Tires in Playground and Track Products (622-2006-0013)". www2.calrecycle.ca.gov. İstifadə tarixi: 2022-11-22.
- "Synthetic Turf Studies". oehha.ca.gov. İstifadə tarixi: 2022-11-22.
- Gualtieri, Maurizio; Andrioletti, Manuela; Mantecca, Paride; Vismara, Claudio; Camatini, Marina. "Impact of tire debris on in vitro and in vivo systems". Particle and Fibre Toxicology. 2 (1). 2005: 1. doi:10.1186/1743-8977-2-1. PMC 1079942. PMID 15813962.
Xarici keçidlər
- New York artificial turf field study
- The Myth of Rubberized Landscapes
- Artificial Turf: Exposures to Ground Up Rubber Tires - Athletic Fields, Playgrounds, Garden Mulch
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu sehifede is davam etmekdedir Mudaxile etmeye telesmeyin Eger komek etmek isteyirsinizse ya da sehife yarimciq qalibsa sehifeni yaradan istifadeci ile elaqe qura bilersiniz Sehifenin tarixcesinde sehife uzerinde islemis istifadecilerin adlarini gore bilersiniz Redaktelerinizi menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Bu meqale sonuncu defe 5 gun evvel muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Kaucuk malc ing Rubber mulch bagciliq ve abadliq islerinde istifade olunan tekrar emal edilmis rezinden en cox tullanti sinlerden qaynaqlanan qirinti rezinden hazirlanmis bir malc novudur Mavi ve yasil rengli rezin malcTerkibiRezin malc kulceleri ag lifler malcdan hazirlanmis sinlerde olan neylon kordonlardir Kaucuk malc adeten tullanti sin parcalarindan ve ya polad bantlari cixarilaraq parcalanmis ve ya butov sekilde uyudulmus tekerlerden elde edilen parcalarindan ibaretdir Bu proses muxtelif nov tekerlerin o cumleden minik avtomobillerinin iri yuk masinlarinin ve qosqularin istifadesini ehate ede biler Neticede rezin malc bitleri ve ya kulcelerin olculeri 10 mm den 32 mm e qeder ve ya 3 8 duym ile 11 4 duym arasinda deyisir UstunluklerLandsaft ve bagciliq meqsedleri ucun hem rezin malcin iri qirintilari hem de xirda yonqarlari torpaq ucun izolyasiya rolunu oynayir ve bu da taxta malclarla muqayisede torpaqda texminen 1 1 5 C daha yuksek temperatur ferqi ile neticelene biler Bundan elave rezin malc torpaqda nemliliyin qorunmasinda da ustunluk teskil edir cunki rezin mesameli deyil ve suyu hopdurmur onun birbasa torpaga kecmesine imkan verir Eyni zamanda rezin malc gobelek artimini ve bitki sixligini azalda biler ve alaq otlarina qarsi baryer rolunu oynayir cunki alaq toxumlari torpaga catmamisdan evvel malcin icinde quruyur Oyun meydancasinda rezin malc qurasdirilir Bitki menseli malclarla muqayisede rezin malcin diger bir ustunluyu onun elastikliyidir ki bu da kifayet qeder qalin tebeqede istifade olunduqda sethe elastiklik xususiyyeti qazandirir Bu cehetine gore rezin malc usaq meydancalarinda genis tetbiq edilir cunki onun elastik qurulusu usaqlarin oyun avadanliqlarindan yixilmalari zamani elave tehlukesizlik temin edir Aparilmis sinaqlar gostermisdir ki rezin malc enenevi qabiq malclari ile muqayisede yixilmanin tesirini daha effektiv sekilde azaldir Bu sebebden Beynelxalq Usaq Oyun Avadanliqlari Istehsalcilari Assosiasiyasi terefinden bezi rezin malclar ASTM F1292 09 uzre sertifikatlasdirilmisdir Menfi cehetleriOrqanik malcdan ferqli olaraq rezin malc torpagi parcalanma yolu ile ne qida maddeleri ile zenginlesdirir ne de torpaq bioloji muxtelifliyini artirir Hem iri qirintilar hem de xirda yonqarlar sixilmis torpaq tiplerine humus temin etmir En pis halda rezin malc torpagin cirklenmesine sebeb ola biler bax Etraf Muhite Tesir ve Tehlukesizlik Sinaqlari Bezi tekrar emal olunmus novlerden bitkilere zererli olan bezileri toksik kimyevi maddeler siza biler Rezin malc yanma halinda xususile tehlukelidir cunki onun yaratdigi tustu teker yanginlarinda yaranan qazlara benzeyir Bundan elave rezin malc diger malc novleri ile muqayisede daha tez alisir ve sondurulmesi daha cetindir Orqanik malclarla muqayisede rezin malc gunes sualarina birbasa meruz qaldiqda cox yuksek temperatur seviyyelerine cata biler Hemcinin rezin malc qirintilarinin su hovzelerine dasinmasi ve ya yeralti sulara kimyevi maddelerin sizmasi neticesinde su cirklenmesi ehtimali da ciddi narahatliq dogurur Etraf muhite tesir ve tehlukesizlik sinaqlariTekerlerin tekrar emali Etraf muhitle bagli narahatliqlar bolmesi ve Suni ot ortuyu ABS da Etraf Muhitin Muhafizesi Agentliyi EPA oyun meydancalarinda ve idman sahelerinde istifade olunan tekrar emal olunmus teker qirintilarinin tehlukesizliyi ile bagli esas ekoloji ve insan saglamligina dair suallari oyrenmek meqsedile bir nece dovlet qurumunun istirak etdiyi Federal Tedqiqat Fealiyyet Planini ise salmisdir EPA evveller tekrar emal edilmis tekerlerin istifade olundugu dord oyun sahesi ve usaq meydancasinda hava ve seth numuneleri uzerinde tedqiqat aparmisdir 2008 ci ilin avqust oktyabr aylarinda heyata kecirilmis bu mehdud tedqiqatin neticelerine gore teker qirintilarini teskil eden maddelerin konsentrasiyasi zererli hesab edilen seviyyelerden asagi olmusdur Bundan elave tedqiqatin umumi metodologiyasi ve tetbiq edilen usullarin ekseriyyeti meqsedeuygun sayilmis ve sahe seraitinde tetbiq ucun uygun hesab edilmisdir Bununla bele tedqiqatin mehdud xarakter dasimasi ve teker qirintilarinin terkibinde istifade olunan materiallarin muxtelifliyi sebebile qeti neticelere gelmek mumkun olmamisdir Sonraki merhelede EPA zeherlilikle bagli istinad melumatlarini ozunde cemlesdiren genishecmli elektron cedvel spreadsheet derc etmisdir Kaliforniya Statinin Etraf Muhitde Saglamliq Risklerinin Qiymetlendirilmesi Idaresi OEHHA tekrar emal edilmis tekerlerle ortulmus oyun sahelerinin deri hessasligina sensitizasiyaya tesirini qiymetlendirmek meqsedile qvineya donuzlari uzerinde heyvan tecrubesi aparmis ve hec bir hessasliq reaksiyasinin musahide olunmadigini bildirmisdir Bu netice bele sethlerin usaqlarda deri hessasligi yaratmayacagini ve hetta latekse qarsi artiq hessaslasmis usaqlarda bele deri reaksiyasi dogurmasinin gozlenilmediyini gostermisdir OEHHA elave olaraq usaq meydancalarinda ve suni ot ortuklerinde tekrar emal olunmus teker tullantilarinin istifadesinin potensial menfi tesirleri ile bagli elave tedqiqatlar da aparmisdir Umumilikde rezin malc tehlukesiz hesab olunsa da tekrar emal olunmus tekerlerin sizma leaching mehsullari yuksek konsentrasiyada olduqda ekotoksik ola bilecek mueyyen minerallari ve birlesmeleri ehtiva ede biler Bele materiallar tekerlerin istehsal prosesi zamani elave olunan ve ya onlarin istifade muddetinde toplanan iz miqdarinda muxtelif minerallari ve kimyevi maddeleri ozunde saxlaya biler Sintetik rezin tullanti hisseciklerinin seth sahesi ne qeder boyukdurse onlarin zererli komponentlere parcalanma potensiali da bir o qeder yuksek olur Sizan teker tullantilari ucun sink ve uzvi toksik maddeler kimi terkib hisselerinin potensial ekoloji tesiri elmi olaraq gosterilmisdir Hemcinin baxKaucuk mueyyen agaclardan yigilmis polimer Tekerlerin tekrar emali tullanti tekerlerin tekrar istifadesi Yasil bina ekoloji cehetden daha mesuliyyetli olan tikinti strukturlarinin strukturlari ve prosesleri Plastik malc malc rolunda istifade olunan plastik film Davamli abadliq az baximli abadliqIstinadlarEPA playground surface EPA playground surface Natures Way Resources Sitat sehvi Yanlis lt ref gt teqi chalker adli istinad ucun metn gosterilmeyib Rufus L Chaney Environmental Chemistry Lab USDA Agricultural Research Service Arxivlesdirilib 2008 05 13 at the Wayback Machine The Combustibility of Landscape Mulches EPA fields and playground study US EPA ORD July 2019 Report Tire Crumb Rubber Characterization www epa gov ingilis 2019 07 24 Istifade tarixi 2022 11 22 Evaluation of Health Effects of Recycled Waste Tires in Playground and Track Products 622 2006 0013 www2 calrecycle ca gov Istifade tarixi 2022 11 22 Synthetic Turf Studies oehha ca gov Istifade tarixi 2022 11 22 Gualtieri Maurizio Andrioletti Manuela Mantecca Paride Vismara Claudio Camatini Marina Impact of tire debris on in vitro and in vivo systems Particle and Fibre Toxicology 2 1 2005 1 doi 10 1186 1743 8977 2 1 PMC 1079942 PMID 15813962 Xarici kecidlerVikianbarda Rezin malc ile elaqeli mediafayllar var New York artificial turf field study The Myth of Rubberized Landscapes Artificial Turf Exposures to Ground Up Rubber Tires Athletic Fields Playgrounds Garden Mulch