Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Re-S sistemində alınan ərintilər
Re-S sistemi
Hazırda renium sulfidlərinin alınması üçün bir neçə üsul var. Re-S sistemində aşağıdakı tərkibli sulfidlərin olduğu məlumdur: Re-S, Re2S3, ReS2, Re2S5, ReS3 və Re2S7. Bütün sulfidlərin yalnız ReS2-ni komonentlərdən birbaşa sintez yolu ilə alınır. Qalan sulfidlər əlavə üsullarla alınır. Reniumun ən davamlı sulfidi ReS2-dir. [2]-də renium disulfidi havasız ampulalarda elementlərdən birbaşa sintez yolu ilə, [3–4]-də isə yüksək sulfidlərin dissosasiyası nəticəsində alınmışdır. Bu birləşməni həm də metal reniumu [4] və renium oksidini (ReO2) sulfidləşdirmə yolu ilə də almaq mümkündür [4]. ReS2 – qara rəngli toz şəklində sıxlığı 7.506 q/sm3 olan maddədir. Havada davamlıdır. H2SO4, HCl turşusunda və qələvilərdə həll olmur. ReS2 –ni havada 200ºC-də qızdırdıqda oksidləşməyə başlayır, 270–300ºC-də isə alovlanaraq renium oksidi və kükürd əmələ gətirir. ReS2-nin kristal quruluşunun MoS2 tipli heksoqonal olduğu bildirilir. Müəyyən edilmişdir ki, ReS2-i p-növ yarımkeçirici olub, müqaviməti 103 Om.sm, qadağan olunma təbəqəsinin eni 1.33 ev. 110–130ºC-də ReS2-nin aktivləşmə enerjisi 0.2 ev, daha yüksək temperaturda isə 0.5 ev-a bərabərdir, 170–500ºC intervalında ReS2 diamaqnit xassəsinə malikdir, fotoelektrokimyəvi xassələri var [4–6] Renium heptasulfid Re2S7-i hidrogen sulfidi uzun müddət ərzində turş (1–4 HCl) perrenat məhlulundan və ya qaynar perrenat kalium və natrium tiosulfat üzərindən keçirməklə almaq olar. Re2S7 – tünd, demək olar ki, qara rəngli maddə olub, sıxlığı d=4.87 q/sm3. Suda çətin həll olur. Azot turşusu, bromlu su və hidrogen peroksiddə asan həll olur. Bir çox üzvi həllediciləri, o cümlədən benzol və toluolu udma qabiliyyəti var. Re2S7 – çətin kristallaşır. Re2S7 – birləşməsinin rentgenoqrammasını almaq ilk dəfə Bils və Vıbke aiddir. Məlumdur ki, Re2S7 tetraqonal quruluşda kristallaşır, qəfəsə parametrləri a=13,7 Å, c=10.24 Å, Z=10 Å.
- Re2S7 asan parçalanan birləşmə olub, 300–400ºC-də inert atmosferdə aşağıdakı reaksiya üzrə parçalanır:
Re2S7 ↔ 2ReS2 + 3S
- ReS2 – Re2S7 sistemi üçün tərkib temperatura hal diaqramı verilmiş və müəyyən edilmişdir ki, disulfid və heptasulfid arasında heç bir davamlı birləşmənin termiki sabit halı mövcud deyil.
- Re2S7 370ºC-də ReS3-ə kimi parçalanır, 415ºC-də Re2S5 əmələ gəlir ki, bu da 850–900ºC-də disulfidə ReS2 çevrilir. Re2S7-nin 200ºC-də hidrogen atmosferində reduksiya kinetikası ardıcıl olaraq aşağıdakı kimi gedir:
Re2S7→ReS3→Re2S5→ReS2
- Re2S7-nin soyuq mühitdə reduksiyası nəticəsində alınan ReS3 qara rəngli amorf, toz şəklində maddədir. O, Re2S7-yə nisbətən daha dispers şəkildə olub, yüksək adsorbsiya etmək qabiliyyətinə malikdir, diamaqnitdir, soyuq havada da oksidləşir.
- Reniumun kükürdlü birləşmələrindən ən geniş istifadə olunanları ReS2 və Re2S7 –dir. Bu birləşmələr həm yerımkeçiricilik xassələrinə malikdirlər, həm də bir çox üzvi birləşmələrin hidrogenləşdirilməsi prosesində katalizator kimi geniş istifadə edilirlər.
Yuxarıda göstərilənlərdən aydın olur ki, bütün bu üsullarla alınan renium birləşmələri kütlə və yaxud toz şəklində olurlar. Hazırda sənayenin bir çox sahələrində renium xalkogenidlərindən nazik təbəqə şəklində istifadə olunur. Ona görə də göstərilən üsul ilə alınan birləşmələri nazik təbəqə şəklinə salmaq üçün əlavə əməliyyatlar tələb olunur. Bununla əlaqədar elektrokimyəvi üsul ilə keçirici materiallar üzərində nazik təbəqə şəklində renium xalkogenidlərinin alınması xüsusi əhəmiyyətə malikdir.
Re-S sisteminin elektrokimyəvi üsulla tədqiqi
Re-S ərintisni elektrokimyəvi üsulla almaq üçün sulfat və tiosulfat məhlullarından istifadə olunmuşdur [7–8]. Potensiostatik metodla və tsiklik polyarizasiya əyriləri çəkilmişdir renium ilə kükürdün həmin məhlullardan birgə çökmə prosesinin mexanizmi öyrənilmişdir. Məhlulun pH-nın, temperaturun, cərəyan sıxlığının, komponentlərin cəm qatılığının, ayrı-ayrı komponentlərin qatılığının ərintilərin tərkibinə təsiri öyrənilmişdir. Müəlliflər [7–8] tərəfindən müəyyən edilmişdir ki, renium ilə kükürdün birgə çökmə prosesi zamanı elektrod üzərində sərbəst kükürd ayrılır və alınan kükürd məhluldakı renium ionları ilə reksiyaya girərək renium-kükürd əmələ gətirir.
Re-S ərintilərinin tətbiqi
Re-S ərintilərinin nazik təbəqələri, müxtəlif məmulatları korroziyadan qoruyaraq, onların maşınqayırma, energetika, avia, raket və gəmiqayırma, cihazqayırma, radiotexnika, mikroelektronika, santexnika, tibb, zərgərlik və sənayenin digər sahələrində işləmə müddətini 10 və 100 dəfələrlə artmasına imkan yaradır.
Ədəbiyyat
- Е.Я. Роде, Б.А.Лебедев. "Физико-Химическое Изучение Сульфидов Рения" Журнал Неорганической Химии. Том VI, 1961, вып.5
- Bob. L. Wheeler, Jonothon K. Leland and allen J. Bard. "LX. Photoelectrochemistry of p-ReS2 and p-ReSe2 in Aqueous solutions" Electrochemical science and technology semiconductor electrodes. February 1986.vol133, № 2, p.358–361
- C. Fischer, N. Alonso-Vante, S. Fiechter, H. Tributsch. "Structure and photoelectrochemical properties of semiconducting rhenium cluster chalcogenides Re6X8Br2 (X, S, Se)" Journal of Alloys and Compounds. Volume 178, issues 1–2, 10 february 1992, p.305–314
- S. Szabo, S. Bakos. "Electrodeposition of rhenium species onto a good surface in sulfuric acid media" Journal of solid state Electrochemistry, February 2004, vol.8, issue 3, p.190–194
- B. Schubert, H. Tributsch. "Electrochemically formed transient ReS2/Re2O7 heterofunction with high energy conversion effeiciency" Journal of Applied electrochemistry. 1990 (786–792)
- A. Nemudry, R. Schollhorn. Re6S12 anen binary rhenium cluster chalcogenide. Journal of the chemical society 1994, 2617–2618
- С. В. Мамедова, М. Н. Мамедов. "Математическое модерирование процесса электроосаждения пленок из тиосульфатного сернокислого электролита" Азерб.хим.журнал. 2001, № 4, 62–66
- Salakhova E. A, Aliyev A. M, Ibraghimova K. F. The obtaining of thin films Re-S from tiocarbamid electrolytes and influence various factor s on the alloys composition. American Chemical Science Journal, 2014, 4(3), pp337–347
- Salakhova E. A. "The electrochemical production of thin films of rhenium chalcogenides" LAP LAMBERT, Academic Publishing, 2014, pp108
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Re S sisteminde alinan erintilerRe S sistemiHazirda renium sulfidlerinin alinmasi ucun bir nece usul var Re S sisteminde asagidaki terkibli sulfidlerin oldugu melumdur Re S Re2S3 ReS2 Re2S5 ReS3 ve Re2S7 Butun sulfidlerin yalniz ReS2 ni komonentlerden birbasa sintez yolu ile alinir Qalan sulfidler elave usullarla alinir Reniumun en davamli sulfidi ReS2 dir 2 de renium disulfidi havasiz ampulalarda elementlerden birbasa sintez yolu ile 3 4 de ise yuksek sulfidlerin dissosasiyasi neticesinde alinmisdir Bu birlesmeni hem de metal reniumu 4 ve renium oksidini ReO2 sulfidlesdirme yolu ile de almaq mumkundur 4 ReS2 qara rengli toz seklinde sixligi 7 506 q sm3 olan maddedir Havada davamlidir H2SO4 HCl tursusunda ve qelevilerde hell olmur ReS2 ni havada 200ºC de qizdirdiqda oksidlesmeye baslayir 270 300ºC de ise alovlanaraq renium oksidi ve kukurd emele getirir ReS2 nin kristal qurulusunun MoS2 tipli heksoqonal oldugu bildirilir Mueyyen edilmisdir ki ReS2 i p nov yarimkecirici olub muqavimeti 103 Om sm qadagan olunma tebeqesinin eni 1 33 ev 110 130ºC de ReS2 nin aktivlesme enerjisi 0 2 ev daha yuksek temperaturda ise 0 5 ev a beraberdir 170 500ºC intervalinda ReS2 diamaqnit xassesine malikdir fotoelektrokimyevi xasseleri var 4 6 Renium heptasulfid Re2S7 i hidrogen sulfidi uzun muddet erzinde turs 1 4 HCl perrenat mehlulundan ve ya qaynar perrenat kalium ve natrium tiosulfat uzerinden kecirmekle almaq olar Re2S7 tund demek olar ki qara rengli madde olub sixligi d 4 87 q sm3 Suda cetin hell olur Azot tursusu bromlu su ve hidrogen peroksidde asan hell olur Bir cox uzvi helledicileri o cumleden benzol ve toluolu udma qabiliyyeti var Re2S7 cetin kristallasir Re2S7 birlesmesinin rentgenoqrammasini almaq ilk defe Bils ve Vibke aiddir Melumdur ki Re2S7 tetraqonal qurulusda kristallasir qefese parametrleri a 13 7 A c 10 24 A Z 10 A Re2S7 asan parcalanan birlesme olub 300 400ºC de inert atmosferde asagidaki reaksiya uzre parcalanir Re2S7 2ReS2 3S ReS2 Re2S7 sistemi ucun terkib temperatura hal diaqrami verilmis ve mueyyen edilmisdir ki disulfid ve heptasulfid arasinda hec bir davamli birlesmenin termiki sabit hali movcud deyil Re2S7 370ºC de ReS3 e kimi parcalanir 415ºC de Re2S5 emele gelir ki bu da 850 900ºC de disulfide ReS2 cevrilir Re2S7 nin 200ºC de hidrogen atmosferinde reduksiya kinetikasi ardicil olaraq asagidaki kimi gedir Re2S7 ReS3 Re2S5 ReS2 Re2S7 nin soyuq muhitde reduksiyasi neticesinde alinan ReS3 qara rengli amorf toz seklinde maddedir O Re2S7 ye nisbeten daha dispers sekilde olub yuksek adsorbsiya etmek qabiliyyetine malikdir diamaqnitdir soyuq havada da oksidlesir Reniumun kukurdlu birlesmelerinden en genis istifade olunanlari ReS2 ve Re2S7 dir Bu birlesmeler hem yerimkeciricilik xasselerine malikdirler hem de bir cox uzvi birlesmelerin hidrogenlesdirilmesi prosesinde katalizator kimi genis istifade edilirler Yuxarida gosterilenlerden aydin olur ki butun bu usullarla alinan renium birlesmeleri kutle ve yaxud toz seklinde olurlar Hazirda senayenin bir cox sahelerinde renium xalkogenidlerinden nazik tebeqe seklinde istifade olunur Ona gore de gosterilen usul ile alinan birlesmeleri nazik tebeqe sekline salmaq ucun elave emeliyyatlar teleb olunur Bununla elaqedar elektrokimyevi usul ile kecirici materiallar uzerinde nazik tebeqe seklinde renium xalkogenidlerinin alinmasi xususi ehemiyyete malikdir Re S sisteminin elektrokimyevi usulla tedqiqiRe S erintisni elektrokimyevi usulla almaq ucun sulfat ve tiosulfat mehlullarindan istifade olunmusdur 7 8 Potensiostatik metodla ve tsiklik polyarizasiya eyrileri cekilmisdir renium ile kukurdun hemin mehlullardan birge cokme prosesinin mexanizmi oyrenilmisdir Mehlulun pH nin temperaturun cereyan sixliginin komponentlerin cem qatiliginin ayri ayri komponentlerin qatiliginin erintilerin terkibine tesiri oyrenilmisdir Muellifler 7 8 terefinden mueyyen edilmisdir ki renium ile kukurdun birge cokme prosesi zamani elektrod uzerinde serbest kukurd ayrilir ve alinan kukurd mehluldaki renium ionlari ile reksiyaya girerek renium kukurd emele getirir Re S erintilerinin tetbiqiRe S erintilerinin nazik tebeqeleri muxtelif memulatlari korroziyadan qoruyaraq onlarin masinqayirma energetika avia raket ve gemiqayirma cihazqayirma radiotexnika mikroelektronika santexnika tibb zergerlik ve senayenin diger sahelerinde isleme muddetini 10 ve 100 defelerle artmasina imkan yaradir EdebiyyatE Ya Rode B A Lebedev Fiziko Himicheskoe Izuchenie Sulfidov Reniya Zhurnal Neorganicheskoj Himii Tom VI 1961 vyp 5 Bob L Wheeler Jonothon K Leland and allen J Bard LX Photoelectrochemistry of p ReS2 and p ReSe2 in Aqueous solutions Electrochemical science and technology semiconductor electrodes February 1986 vol133 2 p 358 361 C Fischer N Alonso Vante S Fiechter H Tributsch Structure and photoelectrochemical properties of semiconducting rhenium cluster chalcogenides Re6X8Br2 X S Se Journal of Alloys and Compounds Volume 178 issues 1 2 10 february 1992 p 305 314 S Szabo S Bakos Electrodeposition of rhenium species onto a good surface in sulfuric acid media Journal of solid state Electrochemistry February 2004 vol 8 issue 3 p 190 194 B Schubert H Tributsch Electrochemically formed transient ReS2 Re2O7 heterofunction with high energy conversion effeiciency Journal of Applied electrochemistry 1990 786 792 A Nemudry R Schollhorn Re6S12 anen binary rhenium cluster chalcogenide Journal of the chemical society 1994 2617 2618 S V Mamedova M N Mamedov Matematicheskoe moderirovanie processa elektroosazhdeniya plenok iz tiosulfatnogo sernokislogo elektrolita Azerb him zhurnal 2001 4 62 66 Salakhova E A Aliyev A M Ibraghimova K F The obtaining of thin films Re S from tiocarbamid electrolytes and influence various factor s on the alloys composition American Chemical Science Journal 2014 4 3 pp337 347 Salakhova E A The electrochemical production of thin films of rhenium chalcogenides LAP LAMBERT Academic Publishing 2014 pp108