Radioqalaktikalar — Güclü radioşüalanma mənbələri olan qalaktikaları radioqalaktikalar adlandırırlar. Bir qayda olaraq onlar nəhəng obyektlərdir və sıx mərkəzi oblastda nüvə yerləşir. Nisbətən nəhəng radiqalaktikaların radiooblastda işıqlığı optik oblastda olan işıqlıqdan yüksəkdir. Radioqalaktikalarla bağlı radiomənbələr bir qayda olaraq ayrıca komponentlərdən ibarətdir (nüvə, radioqalo, radioatılmalar və ya radiocetlər). Radioşüalanmanın mexanizmi sinxrotrondur, yəni fəal nüvədən atılmış yüksək enerjili elektronların maqnit sahəsində hərəkəti hesabına şüalanma baş verir.
Radioqalaktika 3C31
Bu obyektlər spektrin radiooblastında şüalanmasının nisbətən çox olması ilə seçilirlər. 1946-cı ildə ingilis astronomları Hey, Fillips və Parsons metrlik dalğalarda müşahidə apararkən, təsadüfən Qu bürcündə çox güclü radioşüalanma mənbəyi aşkar etdilər. Sonra bəlli oldu ki, bu bir qalaktikadan gəlir. Radioqalaktikalar əsasən elliptik quruluşa malik olurlar. Radioqalaktikalar da Seyfert qalaktikaları kimi 2 sinfə bölünürlər: A –optik emisiyalı və B –absorbsya spektrli. Radioqalaktikalar Seyfert qalaktikalarına nisbətən daha böyük ölçülü obyektlərdir. Xatırlatmaq yerinə düşər ki, II tip Seyfert qalaktikaları da radiqalaktikaların kataloquna daxildir.
Bir qayda olaraq nəhəng obyektlərdir və sıx mərkəzi oblastda nüvə yerləşir. Nisbətən nəhəng radiqalaktikaların radiooblastda işıqlığı optik oblastda olan işıqlıqdan yüksəkdir. Radioqalaktikalarla bağlı radiomənbələr bir qayda olaraq ayrıca komponentlərdən ibarətdir (nüvə, radioqalo, radioatılmalar və ya radiocetlər). Radioşüalanmanın mexanizmi sinxrotrondur, yəni fəal nüvədən atılmış yüksək enerjili elektronların maqnit sahəsində hərəkəti ilə bağlıdır. Ən yaxın radioqalaktikalardan Sentavr bürcü istiqamətində yerləşən Sentavr A (NGC 5128) və qız bürcü istiqamətindəki qalaktika topasının mərkəzində yerləşən Qızın A-sını (NGC 4486) göstərmək olar.
Koll 15m 5-dən parlaq olan 82 radioqalaktika arasında tədqiqat aparmış və onlardan 25 %-nin spiral, 3 %-nin pekulyar və 54 %-nin isə elliptik quruluşa malik olduğunu müəyyən etdi. Orta hesabla bütün elliptik qalaktikaların 10-20 %-i radioşüalanma mənbəyinə malik olmalıdır. Daha müasir radioteleskoplarla 1969-cu ildə aparılmış müşahidələr nəticəsində yaxşı öyrənilmiş 500 radioqalaktikanın 375-i ikili quruluşa, 125 isə kifayət qədər geniş taca malik olmuşdur. II tip Seyfert qalaktikaları da güclü radioşüalanma mənbələridir. Ancaq ikili quruluşa malik seyfert qalaktikaları heç vaxt müşahidə edilimirlər. Nüvə ilə həmin radiomənbələr arasında maddə axını müşahidə edildiyindən onların fəal nüvəli qalaktika olması ideyası irəli sürülmüşdür.
Radio-qalaktika və qohumları, radio səsli kvars və blazlar 10 MHz-dən 100 GHz-ə qədər 1039 W-ə qədər radio dalğası uzunluğunda çox parlaq olan aktiv qalaktikalar növləridır. Radio yayılması sinkrotron əməliyyatından qaynaqlanır. Radio emissiyalarında müşahidə olunan struktur ikitərəfli jetlər və xarici mühit arasında qarşılıqlı təsirlər əsasında müəyyən edilir və nisbi şüanın təsiri ilə dəyişdirilir. Əsas qalaktikalar demək olar ki, yalnız böyük eliptik qalaktikalardır. Radio-yüksək təsirli qalaktikalar geniş məsafələrdə aşkar edilərək, müşahidə kosmologiyası üçün qiymətli vasitələr təşkil edir. Son zamanlarda bu obyektlərin galaxy mühitinə, xüsusilə də galaxy qruplarına və qruplarına təsirləri üzərində çox işlər görülmüşdür.
Emissiya prosesləri
EGB With Models v2
Radio-gurultulu aktiv qalaktikalardan gələn radio emissiyası, çox hamar, geniş bant təbiətindən və güclü qütbləşməsindən aydın olduğu üzrə sinxron radiasiya emisyonudur. Bu, radio yayan plazma elektronları (~ 104 Lorentz faktor) və ən az nisbi sürətlə olan maqnit sahələrini ehtiva edir. Plazma neytral olmalı olduğundan, ya proton, ya da pozitron olmalıdır. Sinkrotron radiasiyasının müşahidələrindən birbaşa hissəciklərin tərkibini almaq üçün heç bir yol yoxdur. Dahası, müşahidədən parçacıklardaki və maqnetik sahələrdə enerji sıxlıqlarını təyin etmənin bir yolu yoxdur: eyni senkrotron emissivitesi, bir neçə elektron və güclü bir sahənin, zəif bir sahənin və bir çox elektronun ya da aralarındakı bir şeyin bir nəticəsi ola bilər. Verilən bir emissivitesi olan bir bölgənin minimum enerji sıxlığı olan minimum bir enerji şərti təyin etmək mümkündür, ancaq uzun illər ərzində real enerjilərin minimum enerjinin hər hansı bir yerinə yaxın olduğuna inanmaq üçün hər hansı bir səbəb yox idi.
Radio-yüksək səsli qaynaqlardan gələn tərs-Compton emissiyası, X-şüalarından xüsusilə əhəmiyyətlidir və yalnız elektron sıxlığına bağlı olduğu üçün tərs-Compton saçılımının müəyyən olunması bir az model asılı bir təxmin etməyə imkan verir parçacıklardaki və maqnetik sahələrdə enerji sıxlıqlarıdır. Bir çox güclü mənbələrin minimum enerji tələblərinə çox yaxın olduğunu iddia etmək üçün istifadə olunur.
Sinkrotron radiasiyanı radio dalğa boylarıyla məhdud deyil: Əgər radio qaynağı parçacıqları kifayət qədər yüksək enerjilərə qədər sürətləndirilibsə, radio dalğa boylarında olan xüsusiyyətlər infraqırmızı, optik, ultrabənövşəyi və ya hətta X-ışınında da görülə bilər. Sonuncu halda məsul elektronlar tipik maqnit sahəsində güclü olan 1 TEV-dən çox enerjiyə sahib olmalıdırlar. Yenə polarizasiya və davamlılıq spektri sinkrotron radiasiyasını digər emissiya proseslərindən ayırmaq üçün istifadə olunur. Jets və isti ləkələr yüksək tezlikli sinxrotron radiasiyasının ümumi mənbəyidir. Sekrotron və reverse-Compton radiasiyaları arasında müşahidə olunan fərq zəifdir; bu da davamlı tədqiqat mövzusu edir.
Radio quruluşları
Radio galaxy zoo
Radio qalaktikaları və daha az dərəcədə radio-yüksək səsli kvassarlar radio xəritələrində geniş strukturları əks etdirir. Ən çox görülən geniş diametrli strukturlara loblar deyilir: bunlar ikiqat, tez-tez olduqca simmetrik, təxminən aktiv nüvənin hər iki tərəfinə yerləşdirilmiş elipsoidal strukturlardır. Düşük luminosity mənbələrinin əhəmiyyətli bir azlığı, adətən daha çox uzanan plume kimi tanınan strukturları sergileməktədir. Bəzi radio qalaktikaları birbaşa nüvədən gələn və loblara gedən jets kimi tanınan bir və ya iki uzun dar xüsusiyyətləri göstərir (Başqırıq klasterdə ən məşhur nümunə olan M87 nəhəng galaksi). 1970-ci illərdən etibarən ən çox qəbul edilən model lob və ya plumaların yüksək enerjili partiküllərin və aktiv nüvənin yaxınlığından gələn maqnit sahəsinin şüaları ilə təchiz edilmişdir. Cetlərin şüaların görünən təzahürləri olduğu düşünülür və tez-tez jet həm də müşahidə olunan xüsusiyyətə və əsas axına istinad etmək üçün istifadə olunur.
FRI radio galaxy 3C31-in geniş miqyaslı radio strukturunun yalançı rəngli görüntüsü. Jets və plumes etiketli olunur.
1974-cü ildə radio qaynaqları Fanaroff və Riley tərəfindən Fanaroff və Riley Class I (FRI) və II sinif (FRII) kimi tanınan iki sinifə bölündü. Distinction ilk növbədə böyük miqyaslı radio emissiyasının morfologiyasına əsaslanaraq hazırlanmışdır (növü radio emissiyasının ən parlaq nöqtələri arasındakı məsafə ilə müəyyən edilmişdir): FRI mənbələri mərkəzə doğru parlaq idi, FRII mənbələri isə kənarlarda parlaq idi . Fanaroff və Riley iki sinif arasındakı parlaqlıq arasında olduqca kəskin bir bölünmə olduğunu müşahidə etdilər: FRIs aşağı parlaqlıq, FRİs isə yüksək parlaqlıq idi. Daha ətraflı radyo müşahidələri ilə morfologiya radio qaynağında enerji nəqli üsulunu əks etdirir. FRI obyektləri adətən mərkəzdə parlaq püskürmələrə malikdir, FRİs isə zəif təyyarələrə malikdir, ancaq lobların uclarında parlaq qaynar nöqtələr var. FRİs enerjisini lobların uclarına səmərəli şəkildə nəql edə bilir, FRI şüaları isə hərəkətdə olduqca çox miqdarda enerjisini yayırlar.
İstinadlar
Burbidge, G (1956). "On synchrotron radiation from Messier 87". Astrophysical Journal. 124: 416. Bibcode:1956ApJ...124..416B. doi:10.1086/146237.
Burbidge, G (1956). "On synchrotron radiation from Messier 87". Astrophysical Journal. 124: 416. Bibcode:1956ApJ...124..416B. doi:10.1086/146237.
Scheuer, PAG (1974). "Models of extragalactic radio sources with a continuous energy supply from a central object". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 166: 513–528. Bibcode:1974MNRAS.166..513S. doi:10.1093/mnras/166.3.513.
Blandford RD; Rees MJ (1974). "A 'twin-exhaust' model for double radio sources". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 169: 395–415. Bibcode:1974MNRAS.169..395B. doi:10.1093/mnras/169.3.395.
Fanaroff, Bernard L.; Riley Julia M. (May 1974). "The morphology of extragalactic radio sources of high and low luminosity". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 167: 31P–36P. Bibcode:1974MNRAS.167P..31F. doi:10.1093/mnras/167.1.31p.
Fanaroff, Bernard L.; Riley Julia M. (May 1974). "The morphology of extragalactic radio sources of high and low luminosity". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 167: 31P–36P. Bibcode:1974MNRAS.167P..31F. doi:10.1093/mnras/167.1.31p.
Atlas of DRAGNs A collection of radio images of the 3CRR catalogue of radio-loud active galaxies.
Radio and optical images of radio galaxies and quasars
The on-line 3CRR catalogue of radio sources
Avqust 04, 2021
radioqalaktikalar, güclü, radioşüalanma, mənbələri, olan, qalaktikaları, radioqalaktikalar, adlandırırlar, qayda, olaraq, onlar, nəhəng, obyektlərdir, sıx, mərkəzi, oblastda, nüvə, yerləşir, nisbətən, nəhəng, radiqalaktikaların, radiooblastda, işıqlığı, optik,. Radioqalaktikalar Guclu radiosualanma menbeleri olan qalaktikalari radioqalaktikalar adlandirirlar Bir qayda olaraq onlar neheng obyektlerdir ve six merkezi oblastda nuve yerlesir Nisbeten neheng radiqalaktikalarin radiooblastda isiqligi optik oblastda olan isiqliqdan yuksekdir Radioqalaktikalarla bagli radiomenbeler bir qayda olaraq ayrica komponentlerden ibaretdir nuve radioqalo radioatilmalar ve ya radiocetler Radiosualanmanin mexanizmi sinxrotrondur yeni feal nuveden atilmis yuksek enerjili elektronlarin maqnit sahesinde hereketi hesabina sualanma bas verir 1 Radioqalaktika 3C31 Bu obyektler spektrin radiooblastinda sualanmasinin nisbeten cox olmasi ile secilirler 1946 ci ilde ingilis astronomlari Hey Fillips ve Parsons metrlik dalgalarda musahide apararken tesadufen Qu burcunde cox guclu radiosualanma menbeyi askar etdiler Sonra belli oldu ki bu bir qalaktikadan gelir Radioqalaktikalar esasen elliptik qurulusa malik olurlar Radioqalaktikalar da Seyfert qalaktikalari kimi 2 sinfe bolunurler A optik emisiyali ve B absorbsya spektrli Radioqalaktikalar Seyfert qalaktikalarina nisbeten daha boyuk olculu obyektlerdir Xatirlatmaq yerine duser ki II tip Seyfert qalaktikalari da radiqalaktikalarin kataloquna daxildir Bir qayda olaraq neheng obyektlerdir ve six merkezi oblastda nuve yerlesir Nisbeten neheng radiqalaktikalarin radiooblastda isiqligi optik oblastda olan isiqliqdan yuksekdir Radioqalaktikalarla bagli radiomenbeler bir qayda olaraq ayrica komponentlerden ibaretdir nuve radioqalo radioatilmalar ve ya radiocetler Radiosualanmanin mexanizmi sinxrotrondur yeni feal nuveden atilmis yuksek enerjili elektronlarin maqnit sahesinde hereketi ile baglidir En yaxin radioqalaktikalardan Sentavr burcu istiqametinde yerlesen Sentavr A NGC 5128 ve qiz burcu istiqametindeki qalaktika topasinin merkezinde yerlesen Qizin A sini NGC 4486 gostermek olar Koll 15m 5 den parlaq olan 82 radioqalaktika arasinda tedqiqat aparmis ve onlardan 25 nin spiral 3 nin pekulyar ve 54 nin ise elliptik qurulusa malik oldugunu mueyyen etdi Orta hesabla butun elliptik qalaktikalarin 10 20 i radiosualanma menbeyine malik olmalidir Daha muasir radioteleskoplarla 1969 cu ilde aparilmis musahideler neticesinde yaxsi oyrenilmis 500 radioqalaktikanin 375 i ikili qurulusa 125 ise kifayet qeder genis taca malik olmusdur II tip Seyfert qalaktikalari da guclu radiosualanma menbeleridir Ancaq ikili qurulusa malik seyfert qalaktikalari hec vaxt musahide edilimirler Nuve ile hemin radiomenbeler arasinda madde axini musahide edildiyinden onlarin feal nuveli qalaktika olmasi ideyasi ireli surulmusdur Radio qalaktika ve qohumlari radio sesli kvars ve blazlar 10 MHz den 100 GHz e qeder 1039 W e qeder radio dalgasi uzunlugunda cox parlaq olan aktiv qalaktikalar novleridir Radio yayilmasi sinkrotron emeliyyatindan qaynaqlanir Radio emissiyalarinda musahide olunan struktur ikiterefli jetler ve xarici muhit arasinda qarsiliqli tesirler esasinda mueyyen edilir ve nisbi suanin tesiri ile deyisdirilir Esas qalaktikalar demek olar ki yalniz boyuk eliptik qalaktikalardir Radio yuksek tesirli qalaktikalar genis mesafelerde askar edilerek musahide kosmologiyasi ucun qiymetli vasiteler teskil edir Son zamanlarda bu obyektlerin galaxy muhitine xususile de galaxy qruplarina ve qruplarina tesirleri uzerinde cox isler gorulmusdur Mundericat 1 Emissiya prosesleri 2 Radio quruluslari 3 Istinadlar 4 Hemcinin bax 5 Xarici kecidlerEmissiya prosesleri Redakte EGB With Models v2 Radio gurultulu aktiv qalaktikalardan gelen radio emissiyasi cox hamar genis bant tebietinden ve guclu qutblesmesinden aydin oldugu uzre sinxron radiasiya emisyonudur Bu radio yayan plazma elektronlari 104 Lorentz faktor ve en az nisbi suretle olan maqnit sahelerini ehtiva edir Plazma neytral olmali oldugundan ya proton ya da pozitron olmalidir Sinkrotron radiasiyasinin musahidelerinden birbasa hisseciklerin terkibini almaq ucun hec bir yol yoxdur Dahasi musahideden parcaciklardaki ve maqnetik sahelerde enerji sixliqlarini teyin etmenin bir yolu yoxdur eyni senkrotron emissivitesi bir nece elektron ve guclu bir sahenin zeif bir sahenin ve bir cox elektronun ya da aralarindaki bir seyin bir neticesi ola biler Verilen bir emissivitesi olan bir bolgenin minimum enerji sixligi olan minimum bir enerji serti teyin etmek mumkundur ancaq uzun iller erzinde real enerjilerin minimum enerjinin her hansi bir yerine yaxin olduguna inanmaq ucun her hansi bir sebeb yox idi 2 Radio yuksek sesli qaynaqlardan gelen ters Compton emissiyasi X sualarindan xususile ehemiyyetlidir ve yalniz elektron sixligina bagli oldugu ucun ters Compton saciliminin mueyyen olunmasi bir az model asili bir texmin etmeye imkan verir parcaciklardaki ve maqnetik sahelerde enerji sixliqlaridir Bir cox guclu menbelerin minimum enerji teleblerine cox yaxin oldugunu iddia etmek ucun istifade olunur Sinkrotron radiasiyani radio dalga boylariyla mehdud deyil Eger radio qaynagi parcaciqlari kifayet qeder yuksek enerjilere qeder suretlendirilibse radio dalga boylarinda olan xususiyyetler infraqirmizi optik ultrabenovseyi ve ya hetta X isininda da gorule biler Sonuncu halda mesul elektronlar tipik maqnit sahesinde guclu olan 1 TEV den cox enerjiye sahib olmalidirlar Yene polarizasiya ve davamliliq spektri sinkrotron radiasiyasini diger emissiya proseslerinden ayirmaq ucun istifade olunur Jets ve isti lekeler yuksek tezlikli sinxrotron radiasiyasinin umumi menbeyidir Sekrotron ve reverse Compton radiasiyalari arasinda musahide olunan ferq zeifdir bu da davamli tedqiqat movzusu edir Radio quruluslari Redakte Radio galaxy zoo Radio qalaktikalari ve daha az derecede radio yuksek sesli kvassarlar radio xeritelerinde genis strukturlari eks etdirir En cox gorulen genis diametrli strukturlara loblar deyilir bunlar ikiqat tez tez olduqca simmetrik texminen aktiv nuvenin her iki terefine yerlesdirilmis elipsoidal strukturlardir Dusuk luminosity menbelerinin ehemiyyetli bir azligi adeten daha cox uzanan plume kimi taninan strukturlari sergilemektedir Bezi radio qalaktikalari birbasa nuveden gelen ve loblara geden jets kimi taninan bir ve ya iki uzun dar xususiyyetleri gosterir Basqiriq klasterde en meshur numune olan M87 neheng galaksi 1970 ci illerden etibaren en cox qebul edilen model lob ve ya plumalarin yuksek enerjili partikullerin ve aktiv nuvenin yaxinligindan gelen maqnit sahesinin sualari ile techiz edilmisdir 3 4 Cetlerin sualarin gorunen tezahurleri oldugu dusunulur ve tez tez jet hem de musahide olunan xususiyyete ve esas axina istinad etmek ucun istifade olunur FRI radio galaxy 3C31 in genis miqyasli radio strukturunun yalanci rengli goruntusu Jets ve plumes etiketli olunur 1974 cu ilde radio qaynaqlari Fanaroff ve Riley terefinden Fanaroff ve Riley Class I FRI ve II sinif FRII kimi taninan iki sinife bolundu Distinction ilk novbede boyuk miqyasli radio emissiyasinin morfologiyasina esaslanaraq hazirlanmisdir novu radio emissiyasinin en parlaq noqteleri arasindaki mesafe ile mueyyen edilmisdir FRI menbeleri merkeze dogru parlaq idi FRII menbeleri ise kenarlarda parlaq idi Fanaroff ve Riley iki sinif arasindaki parlaqliq arasinda olduqca keskin bir bolunme oldugunu musahide etdiler FRIs asagi parlaqliq FRIs ise yuksek parlaqliq idi 5 Daha etrafli radyo musahideleri ile morfologiya radio qaynaginda enerji neqli usulunu eks etdirir FRI obyektleri adeten merkezde parlaq puskurmelere malikdir FRIs ise zeif teyyarelere malikdir ancaq loblarin uclarinda parlaq qaynar noqteler var FRIs enerjisini loblarin uclarina semereli sekilde neql ede bilir FRI sualari ise hereketde olduqca cox miqdarda enerjisini yayirlar 6 Istinadlar Redakte Burbidge G 1956 On synchrotron radiation from Messier 87 Astrophysical Journal 124 416 Bibcode 1956ApJ 124 416B doi 10 1086 146237 Burbidge G 1956 On synchrotron radiation from Messier 87 Astrophysical Journal 124 416 Bibcode 1956ApJ 124 416B doi 10 1086 146237 Scheuer PAG 1974 Models of extragalactic radio sources with a continuous energy supply from a central object Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 166 513 528 Bibcode 1974MNRAS 166 513S doi 10 1093 mnras 166 3 513 Blandford RD Rees MJ 1974 A twin exhaust model for double radio sources Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 169 395 415 Bibcode 1974MNRAS 169 395B doi 10 1093 mnras 169 3 395 Fanaroff Bernard L Riley Julia M May 1974 The morphology of extragalactic radio sources of high and low luminosity Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 167 31P 36P Bibcode 1974MNRAS 167P 31F doi 10 1093 mnras 167 1 31p Fanaroff Bernard L Riley Julia M May 1974 The morphology of extragalactic radio sources of high and low luminosity Monthly Notices of the Royal Astronomical Society 167 31P 36P Bibcode 1974MNRAS 167P 31F doi 10 1093 mnras 167 1 31p Hemcinin bax RedakteQalaktikalarXarici kecidler RedakteAtlas of DRAGNs A collection of radio images of the 3CRR catalogue of radio loud active galaxies Radio and optical images of radio galaxies and quasars The on line 3CRR catalogue of radio sourcesMenbe https az wikipedia org w index php title Radioqalaktikalar amp oldid 5392230, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
