Həsən bəy Zərdabiyə görə 6 avqustdan 15 avqusta qədər davam edir. Yayın orta ayına, Cırcırama dövrünə daxildir. Əvvəlki dövr qorabişirən ay (qoradöyən aydan avqustun ortalarına qədər davam edən ay), sonrakı dövr elqovan ayıdır.
Təsviri
Quyruqdoğdu dövrü keçmiş zamanlarda insanların göyü və ulduzları müşahidə etməsi nəticəsində yaranmışdır. Yay yarı olan gecə səhərə yaxın şərq tərəfdən işığı arxaya tərəf uzanan quyruqlu ulduzlar müşahidə edilir və təsərrüfat işləri bu zamana salınırdı. Küləşi (iri saman) yığmaq üçün də quyruqdoğdunun gəlməsini gözləyərdilər. Çünki bu dövrdə yerə şeh düşür və küləş nəmlənir, daşınması rahatlaşır. Qoyunların qırxılması isə quyruqdoğdudan bir həftə əvvəl edilməli idi. Çünki quyrudoğdudan sonra havalar soyuq olduğu üçün qoyunlar xəstələnə bilər. Naxçıvanda bu dövrdən sonra mineral sulardan istifadə edilmir və payızda yarpaqların düşüb, mineral suların "kəsərini bərpa etməsi" gözlənilir.
Həsən bəy Zərdabi 1905-ci ildə "Quyruq doğdu, çillə çıxdı" adlı məqaləsində qeyd edirdi:
Bizim göy üzündə gecələr görünən ulduzların hamısı həmişə görünməyir. Elə ulduz var ki, ilin bir vaxtında görünür, qeyri vaxtlarda görünməyir və bir də ulduzlar çox olduğundan onları bir-birindən ayırmaqdan ötrü dəstə-dəstə edib hər bir dəstəyə bu dəstə oxşadığı şeyin, ya heyvanın adını qoyurlar ki, onları tanımaq asan olsun. Bu ulduz dəstələrinə cürbəcür adlar qoyublar. O cümlədən onların bir dəstəsinə quyruq deyirlər ki, həqiqətən heyvan quyruğuna şəhabəti var. Zikr olan zaman ki, yayın ortası olur və günün itkisinin yer üzündə qalan hissəsi fəzada yox olan hissəsinə bərabər olur ki, ondan sonra yerin üzü mürür ilə soyuyur. O, quyruğa oxşayan ulduz dəstəsi bizim yerimizdə tülu edir. Hər kəs iyulun 25-də (təzə təqvimlə isə avqustun 7-də) sübh tezdən durub gündoğana baxsa, orada o quyruğa oxşayan ulduz dəstəsini görür. Quyruqdoğmanın vaxtı avqustun 6-dan 15-dəkdir. Həmin dövrdən başlayaraq havalar tədricən soyuyur.
Araşdırmalara görə, Həsən bəy Zərdabinin qeyd etdiyi "quyruğa oxşayan ulduz dəstəsi" Buğa bürcündəkiÜlkər ulduzlarına aiddir. Bu dövrdə yarımköçəri maldarlıqla məşğul olan əhali qoyunlarını arxacda və ya təpənin arxasında yatırır. Bunun səbəbi ulduzun işıqlarının heyvanlara düşməməsidir. İnanca görə, ulduzların işığı heyvanların tükünü tökür.
Azərbaycan xalq təqvimində quyruqdoğdu dövrü "quyruqdondu" da adlandırılır. Bunun izahı ondadır ki, bu dövrdə yaylaqlarda çobanlar quyruq əridib çöldə saxlayırlar. Əgər sonrakı gün quyruq donubsa, dağlarda soyuq hava başlayır və istinin dövrü bitir.
Dövrə daxil olan və ya kəsişən aylar
Qorabişirən ay. Bu ay quyruqdoğdudan əvvəl başlasa da, avqustun ortalarına qədər davam etdiyi üçün onunla kəsişir. Yayın ən isti dövrüdür, bu zaman üzüm gilələri şişib qaralır.
Ballı ay. Quyruqdoğdu ayının müddətində, gəndalaşın saçaqlı çiçəkləri qaralanda arıçılar bal kəsməyə başlayır. Bu dövrə qədər arılar kifayət qədər şirə yığırlar. Balın kəsilməsinin başlanması arıçıların sevincinə səbəb olduğu üçün onlar şadlıq edir, bir-birinə gözaydınlığı verir, yanaqlarına bal çəkir, xeyir-bərəkət diləyirlər. Arıçılar bu dövrü "ballı ay" adlandırırlar.
İstinadlar
↑ Azərbaycan etnoqrafiyası, Üç cilddə III cild. (2007), Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu, Bakı: Şərq-Qərb. səh 431–433.
May 25, 2023
quyruqdoğdu, azərbaycan, təqvim, inanclarında, yayın, ortasında, səhərə, yaxın, şərqdə, quyruqlu, ulduzların, müşahidə, edildiyi, dövr, ülkər, ulduzlarıdaxil, olan, dövrlər, ballı, aykəsişən, dövrlər, qorabişirən, ayəvvəlki, dövr, qorabişirən, aysonrakı, dövr,. Quyruqdogdu Azerbaycan teqvim inanclarinda yayin ortasinda sehere yaxin serqde quyruqlu ulduzlarin musahide edildiyi dovr QuyruqdogduUlker ulduzlariDaxil olan dovrler Balli ayKesisen dovrler Qorabisiren ayEvvelki dovr Qorabisiren aySonraki dovr Elqovan yayin son ayi Daxil oldugu dovr Circirama dovru yayin orta ayi Mundericat 1 Muddeti 2 Tesviri 3 Dovre daxil olan ve ya kesisen aylar 4 IstinadlarMuddeti RedakteHesen bey Zerdabiye gore 6 avqustdan 15 avqusta qeder davam edir Yayin orta ayina Circirama dovrune daxildir Evvelki dovr qorabisiren ay qoradoyen aydan avqustun ortalarina qeder davam eden ay sonraki dovr elqovan ayidir 1 Tesviri RedakteQuyruqdogdu dovru kecmis zamanlarda insanlarin goyu ve ulduzlari musahide etmesi neticesinde yaranmisdir Yay yari olan gece sehere yaxin serq terefden isigi arxaya teref uzanan quyruqlu ulduzlar musahide edilir ve teserrufat isleri bu zamana salinirdi Kulesi iri saman yigmaq ucun de quyruqdogdunun gelmesini gozleyerdiler Cunki bu dovrde yere seh dusur ve kules nemlenir dasinmasi rahatlasir Qoyunlarin qirxilmasi ise quyruqdogdudan bir hefte evvel edilmeli idi Cunki quyrudogdudan sonra havalar soyuq oldugu ucun qoyunlar xestelene biler Naxcivanda bu dovrden sonra mineral sulardan istifade edilmir ve payizda yarpaqlarin dusub mineral sularin keserini berpa etmesi gozlenilir 1 Hesen bey Zerdabi 1905 ci ilde Quyruq dogdu cille cixdi adli meqalesinde qeyd edirdi Bizim goy uzunde geceler gorunen ulduzlarin hamisi hemise gorunmeyir Ele ulduz var ki ilin bir vaxtinda gorunur qeyri vaxtlarda gorunmeyir ve bir de ulduzlar cox oldugundan onlari bir birinden ayirmaqdan otru deste deste edib her bir desteye bu deste oxsadigi seyin ya heyvanin adini qoyurlar ki onlari tanimaq asan olsun Bu ulduz destelerine curbecur adlar qoyublar O cumleden onlarin bir destesine quyruq deyirler ki heqiqeten heyvan quyruguna sehabeti var Zikr olan zaman ki yayin ortasi olur ve gunun itkisinin yer uzunde qalan hissesi fezada yox olan hissesine beraber olur ki ondan sonra yerin uzu murur ile soyuyur O quyruga oxsayan ulduz destesi bizim yerimizde tulu edir Her kes iyulun 25 de teze teqvimle ise avqustun 7 de subh tezden durub gundogana baxsa orada o quyruga oxsayan ulduz destesini gorur Quyruqdogmanin vaxti avqustun 6 dan 15 dekdir Hemin dovrden baslayaraq havalar tedricen soyuyur 1 Arasdirmalara gore Hesen bey Zerdabinin qeyd etdiyi quyruga oxsayan ulduz destesi Buga burcundeki Ulker ulduzlarina aiddir Bu dovrde yarimkoceri maldarliqla mesgul olan ehali qoyunlarini arxacda ve ya tepenin arxasinda yatirir Bunun sebebi ulduzun isiqlarinin heyvanlara dusmemesidir Inanca gore ulduzlarin isigi heyvanlarin tukunu tokur 1 Azerbaycan xalq teqviminde quyruqdogdu dovru quyruqdondu da adlandirilir Bunun izahi ondadir ki bu dovrde yaylaqlarda cobanlar quyruq eridib colde saxlayirlar Eger sonraki gun quyruq donubsa daglarda soyuq hava baslayir ve istinin dovru bitir 1 Dovre daxil olan ve ya kesisen aylar RedakteQorabisiren ay Bu ay quyruqdogdudan evvel baslasa da avqustun ortalarina qeder davam etdiyi ucun onunla kesisir Yayin en isti dovrudur bu zaman uzum gileleri sisib qaralir 1 Balli ay Quyruqdogdu ayinin muddetinde gendalasin sacaqli cicekleri qaralanda aricilar bal kesmeye baslayir Bu dovre qeder arilar kifayet qeder sire yigirlar Balin kesilmesinin baslanmasi aricilarin sevincine sebeb oldugu ucun onlar sadliq edir bir birine gozaydinligi verir yanaqlarina bal cekir xeyir bereket dileyirler Aricilar bu dovru balli ay adlandirirlar 1 Istinadlar Redakte 1 2 3 4 5 6 7 Azerbaycan etnoqrafiyasi Uc cildde III cild 2007 Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasi Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutu Baki Serq Qerb seh 431 433 Menbe https az wikipedia org w index php title Quyruqdogdu amp oldid 6960701, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
