Ümumi torpaqəmələgətirən şəraiti - quru və ekstrakontinental şəraitdə quru çöllərdə şabalıdı və qonur səhra-çöl torpaqları formalaşmışdır. Bu torpaqlar ən çox Asiya qitəsində yayılmışdır.
Şabalıdı torpaqlar
Bu torpaqlar - ensiz zolaq şəklində Qara və Azov dənizləri sahillərində, Şərqi Avropanın cənub-şərqində-Aşağı Volqaboyu, Xəzər sahilində formalaşmışdır. Lakin, Qazaxıstan respublikası ərazisində bu torpaqlar geniş sahə tutur. Şabalıdı torpaqlar yayıldığı arealın ən şərq sahilləri Baykala qədər gedib çıxır.
Quru çöllərin iqlimi kəskin kontinentaldır. Avrasiya materikinin Avropa hissəsində +5-9°C, Asiyada +3-4°C təşkil edir. Qərbdə orta aylıq temperatur 32-36°C-yə yaxın, şərqdə isə -35-40°C-yə çatır. Orta illik yağıntıların miqdarı şimaldan cənuba doğru 300-350 mm-dən 200 mm-ə qədər azalır. Quru çöllərdə buxarlanma yağıntılara nisbətən yüksəkdir. Rütubətlənmə əmsalı 0,33-0,5-dir. Güclü küləklər həm torpağı qurudur, həm də eroziyaya məruz qoyur.
Bitki örtüyü
Çənli bitkilər və yovşanlar üstünlük təşkil edir. Bununla yanaşı kolcuqlar, nisbətən yaxşı rütubətlənən hissələrdə isə dənli bitkilər, şoran bitki qrupları üstünlük təşkil edir.
Torpaqəmələgətirən süxurları
Müxtəlif tərkibə və mənşəyə, yaşa malik lössbənzər gillicələrdir. Burda Xəzər transqressiyasının dördüncü dövr çöküntülərindən, aşağı poleozoyun metomorfik və püskürmə süxurlarına qədər rast gəlinir. Bəzi rayonlarda qədim delta çöküntüləri üzərində geniş qumluqlar yayılmışdır. Bu cür sahələrə Rusiya Federasiyasının Həştərxan vilayəti və QazaxıstanınAral sahili ərazilərində təsadüf olunur.
İstinadlar
Quliyev İ.Ə. Ümumi torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyası Bakı 2014
Xarici keçidlər
TORPAQ COĞRAFİYASI TORPAQŞÜNASLIĞIN ƏSASLARI İLƏ
Mart 10, 2022
quru, çöllərin, torpaqları, ümumi, torpaqəmələgətirən, şəraiti, quru, ekstrakontinental, şəraitdə, quru, çöllərdə, şabalıdı, qonur, səhra, çöl, torpaqları, formalaşmışdır, torpaqlar, çox, asiya, qitəsində, yayılmışdır, mündəricat, şabalıdı, torpaqlar, qonur, s. Umumi torpaqemelegetiren seraiti quru ve ekstrakontinental seraitde quru collerde sabalidi ve qonur sehra col torpaqlari formalasmisdir Bu torpaqlar en cox Asiya qitesinde yayilmisdir 1 Mundericat 1 Sabalidi torpaqlar 1 1 Qonur sehra col torpaqlari 2 Iqlimi 3 Bitki ortuyu 4 Torpaqemelegetiren suxurlari 5 Istinadlar 6 Xarici kecidler Sabalidi torpaqlar Redakte Bu torpaqlar ensiz zolaq seklinde Qara ve Azov denizleri sahillerinde Serqi Avropanin cenub serqinde Asagi Volqaboyu Xezer sahilinde formalasmisdir Lakin Qazaxistan respublikasi erazisinde bu torpaqlar genis sahe tutur Sabalidi torpaqlar yayildigi arealin en serq sahilleri Baykala qeder gedib cixir Qonur sehra col torpaqlari Redakte Bu torpaqlar daha mehdud sahede Qazaxistanda yarimsehralarinda yayilmisdir Iqlimi RedakteQuru collerin iqlimi keskin kontinentaldir Avrasiya materikinin Avropa hissesinde 5 9 C Asiyada 3 4 C teskil edir Qerbde orta ayliq temperatur 32 36 C ye yaxin serqde ise 35 40 C ye catir Orta illik yagintilarin miqdari simaldan cenuba dogru 300 350 mm den 200 mm e qeder azalir Quru collerde buxarlanma yagintilara nisbeten yuksekdir Rutubetlenme emsali 0 33 0 5 dir Guclu kulekler hem torpagi qurudur hem de eroziyaya meruz qoyur Bitki ortuyu RedakteCenli bitkiler ve yovsanlar ustunluk teskil edir Bununla yanasi kolcuqlar nisbeten yaxsi rutubetlenen hisselerde ise denli bitkiler soran bitki qruplari ustunluk teskil edir Torpaqemelegetiren suxurlari RedakteMuxtelif terkibe ve menseye yasa malik lossbenzer gillicelerdir Burda Xezer transqressiyasinin dorduncu dovr cokuntulerinden asagi poleozoyun metomorfik ve puskurme suxurlarina qeder rast gelinir Bezi rayonlarda qedim delta cokuntuleri uzerinde genis qumluqlar yayilmisdir Bu cur sahelere Rusiya Federasiyasinin Hesterxan vilayeti ve Qazaxistanin Aral sahili erazilerinde tesaduf olunur Istinadlar Redakte Quliyev I E Umumi torpaqsunasliq ve torpaq cografiyasi Baki 2014Xarici kecidler RedakteTORPAQ COGRAFIYASI TORPAQSUNASLIGIN ESASLARI ILE Menbe https az wikipedia org w index php title Quru collerin torpaqlari amp oldid 4187147, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
