Qoça (və ya Qoçaqan) - türk və altay mifologiyasında Novruz şənliyi. "Kosa" (Kosaqan) və ya "Kodu" adıyla da xatırlanar. Novruza bir neçə gün qalmış başlayan və Novruz gününün sonuna qədər davam edən şənliklərdir. Qoruyucu ruhu olan Qoça xan adına təşkil edilər.
Məzmun və tətbiq
Kodu və Kosa adındakı şənlik öndərinin və ya korkuluk şəklindəki simvolun başına buynuzlu (Günəşə işarədir) bir başlıq keçirilir. Günəş çağırışımı və buynuzlar Novruzun yenidən dirilmə faktıyla yaxından əlaqədardır. Oyuna qatılanlar qurd, tülkü, çaqqal qılıqlarına girərlər. Kosabaşı üzərinə götürdüyü kürkü tərs geyər. Belinə və boynuna zınqırov asar. Kosa kimin evinə girsə o evə bərəkət girər və il boyunca əskik olmaz. Bəzi bölgələrdə uşaqlar bəzilərində isə qadınlar tərəfindən oynanır. Qoça xan ilə əlaqəli olması olabiləcəkdir. Qoçaqan adıyla xatırlanan mərasim bahardakı gündönümünde, Paktıgan adıyla edilən mərasim isə Güz gündönümünde edilir. Kosa eyni zamanda əkin biçmeyi yarayan alət olan Tırpan ilə eşanlamlıdır. Kosanın son günündə səməni (Sem / Som) adı verilən bir mərasim keçirilir. Som eyni zamanda Yula deyilən ruhun qoruyucusudur. Səməni bir növ halva olub, bişirildikten sonra Novruz gecəsi bir qismi suya buraxılır. Kosa mərasimlərinin bir hissəsində örtülü cinsi çağrışımlar tapılar, məsələn qadının oğulduruğunu (dölyatağını) işarələyən bir sümük bunun ən bariz göstəricisidir. Bəzən qadınlar kişi qılığına girərlər.
Qoça, Saya, Payna, Paqta dördlü bir mərasim silsiləsi meydana gətirərlər. Bundan başqa Şumer ənənəsindən yaxın şərq və orta Asiyaya yayılan və bu sıralamaya uyğun düşən Narduqan bayramı tapılar.
Türk mədəniyyətində qoç
Qoç, türklərdə və monqollarada müqəddəs heyvandır. Müxtəlif türk dillərində Goç/Koç və ya Qoçqar (Koçkar, Goçkor, Koçkor, Koskar) ya da Qoçaq (Koçak, Kuçaq, Kosak) olaraq da deyilər. Monqollar isə Xuç və ya Xuça (Husa, Quca, Guca) deyərlər. Türklərdə gücün simvoludur. Ağ Qoyun və Qara Qoyun olmaq üzrə iki zıtlığı təmsil edir. Ağqoyunlu dövləti, Qaraqoyunlu dövləti kimi dövlət adları bir xanədan adı olmaqdan çox bu anlayışın nəticəsidir. Qoç (Qoçun) və Qoy (Qoyun) olaraq kişi və dişi şəkildə xatırlanar. Söz ayrıca döyüşçülük və güc kimi mənalar ehtiva edər. Eyni şəkildə Qoyun da zənginliyi işarələr. Əslində sakit və itaətli bir heyvan olan qoyunun bu şəkildə qəbul edilməsi bir neçə səbəbə söykənən ola bilər. Əvvəlcə kişisinin (qoçun) buynuzları olması. Çünki buynuz güc simvoludur. İkinci olaraq nə qədər çox qoyuna sahib olunsa o qədər zəngin olunduğunun, başqa sözlə o qədər çox nüfuzlu olunduğunun başa düşülməsi. Bir başqa görüşə görə də qoyunun rənginin əksəriyyətlə ağ olub (nadir olaraq da qara), bu səbəblə bu rənglərin iqtidar və nüfuzu vurğulaması.
Etimologiya
(Kos/Qoç) kökü. Heybətlilik, qoç katımı, qoç, dəryaz kimi mənaları vardır. Fars Kosa ilə bağlantılandırılması səhvdir. Kösemen qoç mənasını verər. Tunquscadaki Koso / Kosa sözcüyü xalqa, zəncir deməkdir və bu məzmunda dövrü, davamlılığı ifadə edər.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
qoça, türk, altay, mifologiyasında, novruz, şənliyi, kosa, kosaqan, kodu, adıyla, xatırlanar, novruza, neçə, gün, qalmış, başlayan, novruz, gününün, sonuna, qədər, davam, edən, şənliklərdir, qoruyucu, ruhu, olan, adına, təşkil, edilər, mündəricat, məzmun, tətb. Qoca ve ya Qocaqan turk ve altay mifologiyasinda Novruz senliyi Kosa Kosaqan ve ya Kodu adiyla da xatirlanar Novruza bir nece gun qalmis baslayan ve Novruz gununun sonuna qeder davam eden senliklerdir Qoruyucu ruhu olan Qoca xan adina teskil ediler Mundericat 1 Mezmun ve tetbiq 2 Turk medeniyyetinde qoc 3 Etimologiya 4 Menbe 5 Hemcinin baxinMezmun ve tetbiq RedakteKodu ve Kosa adindaki senlik onderinin ve ya korkuluk seklindeki simvolun basina buynuzlu Gunese isaredir bir basliq kecirilir Gunes cagirisimi ve buynuzlar Novruzun yeniden dirilme faktiyla yaxindan elaqedardir Oyuna qatilanlar qurd tulku caqqal qiliqlarina girerler Kosabasi uzerine goturduyu kurku ters geyer Beline ve boynuna zinqirov asar Kosa kimin evine girse o eve bereket girer ve il boyunca eskik olmaz Bezi bolgelerde usaqlar bezilerinde ise qadinlar terefinden oynanir Qoca xan ile elaqeli olmasi olabilecekdir Qocaqan adiyla xatirlanan merasim bahardaki gundonumunde Paktigan adiyla edilen merasim ise Guz gundonumunde edilir Kosa eyni zamanda ekin bicmeyi yarayan alet olan Tirpan ile esanlamlidir Kosanin son gununde semeni Sem Som adi verilen bir merasim kecirilir Som eyni zamanda Yula deyilen ruhun qoruyucusudur Semeni bir nov halva olub bisirildikten sonra Novruz gecesi bir qismi suya buraxilir Kosa merasimlerinin bir hissesinde ortulu cinsi cagrisimlar tapilar meselen qadinin oguldurugunu dolyatagini isareleyen bir sumuk bunun en bariz gostericisidir Bezen qadinlar kisi qiligina girerler Qoca Saya Payna Paqta dordlu bir merasim silsilesi meydana getirerler Bundan basqa Sumer enenesinden yaxin serq ve orta Asiyaya yayilan ve bu siralamaya uygun dusen Narduqan bayrami tapilar Turk medeniyyetinde qoc RedakteQoc turklerde ve monqollarada muqeddes heyvandir Muxtelif turk dillerinde Goc Koc ve ya Qocqar Kockar Gockor Kockor Koskar ya da Qocaq Kocak Kucaq Kosak olaraq da deyiler Monqollar ise Xuc ve ya Xuca Husa Quca Guca deyerler Turklerde gucun simvoludur Ag Qoyun ve Qara Qoyun olmaq uzre iki zitligi temsil edir Agqoyunlu dovleti Qaraqoyunlu dovleti kimi dovlet adlari bir xanedan adi olmaqdan cox bu anlayisin neticesidir Qoc Qocun ve Qoy Qoyun olaraq kisi ve disi sekilde xatirlanar Soz ayrica doyusculuk ve guc kimi menalar ehtiva eder Eyni sekilde Qoyun da zenginliyi isareler Eslinde sakit ve itaetli bir heyvan olan qoyunun bu sekilde qebul edilmesi bir nece sebebe soykenen ola biler Evvelce kisisinin qocun buynuzlari olmasi Cunki buynuz guc simvoludur Ikinci olaraq ne qeder cox qoyuna sahib olunsa o qeder zengin olundugunun basqa sozle o qeder cox nufuzlu olundugunun basa dusulmesi Bir basqa goruse gore de qoyunun renginin ekseriyyetle ag olub nadir olaraq da qara bu sebeble bu renglerin iqtidar ve nufuzu vurgulamasi Etimologiya Redakte Kos Qoc koku Heybetlilik qoc katimi qoc deryaz kimi menalari vardir Fars Kosa ile baglantilandirilmasi sehvdir Kosemen qoc menasini verer Tunquscadaki Koso Kosa sozcuyu xalqa zencir demekdir ve bu mezmunda dovru davamliligi ifade eder Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Hemcinin baxin RedaktePaqtiqan Sayaqan Paynaqan Narduqan Kos kosa Menbe https az wikipedia org w index php title Qoca amp oldid 3549890, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
