Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qlenn Teodor Siborq (19 aprel 1912[…], İşpeminq[d], Miçiqan – 25 fevral 1999[…]) — Amerikalı kimyaçı,Nobel mükafatı laureatı.
| Qlenn Teodor Siborq | |
|---|---|
| ing. Glenn Theodore Seaborg isv. Glenn Teodor Sjöberg | |
 | |
| Doğum adı | Glen Theodore Seaborg |
| Doğum tarixi | 19 aprel 1912[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 25 fevral 1999[…](86 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | insult |
| Elm sahələri | Nüvə kimyası |
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |    |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Qlenn Teodor Siborq 1912-ci ildə aprelin 19-da Miçiqan ştatında İşpeminq şəhərində anadan olmuşdur. 1934-cü ildə Los-Ancelesdə Kaliforniya universitetini bitirmişdir. 1934–1942, 1946–1961-ci illərdə və 1971-ci ildən Berklidə Kaliforniya universitetində işləmiş, 1958–1961-ci illərdə universitetin prezidenti olmuş, 1942–1946-cı illərdə Çikaqo metallurgiya laboratoriyasında, 1961–1971-ci illərdə ABŞ-nin atom enerjisi üzrə komisiyasının sədri olmuşdur.
1959–1961-ci illərdə elmi məsləhət komitəsinin prezidenti olmuşdur. 1966-cı ildən elmi bilikləri gənclər arasında populyarlaşdırma üzrə Elmi xidmətin prezidenti olmuşdur. 1959–1974-cü illərdə ABŞ-də kimya təhsilinin yeni proqramını hazırlamaq üzrə Komitənin sədri olmuşdur.
Tədqiqatları
Siborqun əsas tədqiqatları transuran elementlərinin sintezinə və təbii filizlərdən ayrılmasına həsr olunmuşdur. 1940-cı ildə E.M. Makmillan, C. Kennedi və Val ilə birlikdə 94 nömrəli elementin izotopu olan plutonium −238-i, 1941-ci ildə C. Kennedi, A. Val və E. Seqre ilə birlikdə plutonium −239-u sintez etmişdir. Göstərmişdir ki, plutonium −239 səmərəli nüvə yanacağıdır. Əməkdaşları ilə birlikdə 93 nömrəli elementin izotopu neptunium −237-ni (1942-ci ildə), 96 nömrəli elementin izotopu küri −242-ni (1944-cü ildə), 95 nömrəli elementin izotopu amerisium −241-i (1945-ci ildə), 97 nömrəli elementin izotopu berklium −243-ü (1949-cu ildə), 98 nömrəli elementin izotopu kalifornium −244-ü (1950-ci ildə), 101 nömrəli elementin izotopu mendeleevium −256-ı (1955-ci ildə) sintez etmişdir. Sıra nömrəsi 102 olan elamentin sintezində iştirak etmişdir. 1948-ci ildə M. Perlman ilə birlikdə uranın qətranlı filizindən plutoniumun izlərini ayırmışdır. 1952-ci ildə bir qrup əməkdaşı ilə birlikdə termonüvə partlayışından sonra topladıqları nümunədə sıra nömrələri 99 və 100 olan elementlərin izotoplarını aşkar etmişdir. 1945-ci ildə dövri sistemdə Z>89 olan elementlərin yerləşməsinin aktinid nəzəriyəsini təklif etmişdir. 1966-cı ildə V. Vayalo ilə birlikdə Z=110, 114, 126 nüvələrinin nisbi stabilliyinin nəzəri qiymətləndirilməsini aparmışdır. 1963-cü ildə dövrü sistemdə superağır hipotetik elementlərin yerləşdirilməsinin "superaktinid" hipotezini irəli sürmüşdür.
Atom bombası və Nobel mükafatı
Siborq 1942-ci ildən 1946-cı ilə qədər Manhetten layihəsi çərçivəsində (İkinci Dünya Müharibəsi üçün ilk atom bombası yaratmaq üzrə amerika proqramı) kimya və nüvə fizikası tədqiqatları ilə məşğul olmuşdur.
Siborq atom bombasının Xirosimaya atılmasının təşəbbüskarlarından biri olmuşdur. Ona elə gəlirdi ki, bu, çoxlu sayda həyat bahasına olsa da müharibəni dayandırmaq üçün vacib addım idi. Siborq 1951-ci ildə "transuran elementləri sahəsində kəşflərinə görə" kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür (Edvin Makmillan ilə birlikdə).
Ölümü
Siborq 1990-cı ilin fevralın 25-də ABŞ-də, Lafayetdə vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Glenn T. Seaborg // Internet Speculative Fiction Database (ing.). 1995.
- Glenn T. Seaborg (ing.). Nobel Foundation.
- NNDB (ing.). 2002.
- "AMEA,Kataliz və qeyri-üzvi Kimya İnstitu,Qlenn Siborq haqq;nda". 2021-10-20 tarixində .
Xarici keçidlər
- İngiliscə vikipediyada Qlenn Siborq məqaləsi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qlenn Teodor Siborq 19 aprel 1912 Ispeminq d Miciqan 25 fevral 1999 Amerikali kimyaci Nobel mukafati laureati Qlenn Teodor Siborqing Glenn Theodore Seaborg isv Glenn Teodor SjobergDogum adi Glen Theodore SeaborgDogum tarixi 19 aprel 1912 1912 04 19 Dogum yeri Ispeminq d Miciqan ABSVefat tarixi 25 fevral 1999 1999 02 25 86 yasinda Vefat sebebi insultElm saheleri Nuve kimyasiIs yerleri Manhetten layihesi Berkli Kaliforniya UniversitetiTehsili Berkli Kaliforniya Universiteti 1937 Los Anceles Kaliforniya Universiteti 1929 1937 Uzvluyu London Kral Cemiyyeti Leopoldin Alman Milli Elmler Akademiyasi Isvec Kral Elmler Akademiyasi ABS Milli Elmler Akademiyasi 1948 SSRI Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Amerika Felsefe Cemiyyeti d Amerika Fizik Cemiyyeti d Bavariya Elmler Akademiyasi d Serbiya Elmler ve Incesenet Akademiyasi d 1985 1999 Polsa Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiQlenn Teodor Siborq 1912 ci ilde aprelin 19 da Miciqan statinda Ispeminq seherinde anadan olmusdur 1934 cu ilde Los Ancelesde Kaliforniya universitetini bitirmisdir 1934 1942 1946 1961 ci illerde ve 1971 ci ilden Berklide Kaliforniya universitetinde islemis 1958 1961 ci illerde universitetin prezidenti olmus 1942 1946 ci illerde Cikaqo metallurgiya laboratoriyasinda 1961 1971 ci illerde ABS nin atom enerjisi uzre komisiyasinin sedri olmusdur 1959 1961 ci illerde elmi meslehet komitesinin prezidenti olmusdur 1966 ci ilden elmi bilikleri gencler arasinda populyarlasdirma uzre Elmi xidmetin prezidenti olmusdur 1959 1974 cu illerde ABS de kimya tehsilinin yeni proqramini hazirlamaq uzre Komitenin sedri olmusdur TedqiqatlariSiborqun esas tedqiqatlari transuran elementlerinin sintezine ve tebii filizlerden ayrilmasina hesr olunmusdur 1940 ci ilde E M Makmillan C Kennedi ve Val ile birlikde 94 nomreli elementin izotopu olan plutonium 238 i 1941 ci ilde C Kennedi A Val ve E Seqre ile birlikde plutonium 239 u sintez etmisdir Gostermisdir ki plutonium 239 semereli nuve yanacagidir Emekdaslari ile birlikde 93 nomreli elementin izotopu neptunium 237 ni 1942 ci ilde 96 nomreli elementin izotopu kuri 242 ni 1944 cu ilde 95 nomreli elementin izotopu amerisium 241 i 1945 ci ilde 97 nomreli elementin izotopu berklium 243 u 1949 cu ilde 98 nomreli elementin izotopu kalifornium 244 u 1950 ci ilde 101 nomreli elementin izotopu mendeleevium 256 i 1955 ci ilde sintez etmisdir Sira nomresi 102 olan elamentin sintezinde istirak etmisdir 1948 ci ilde M Perlman ile birlikde uranin qetranli filizinden plutoniumun izlerini ayirmisdir 1952 ci ilde bir qrup emekdasi ile birlikde termonuve partlayisindan sonra topladiqlari numunede sira nomreleri 99 ve 100 olan elementlerin izotoplarini askar etmisdir 1945 ci ilde dovri sistemde Z gt 89 olan elementlerin yerlesmesinin aktinid nezeriyesini teklif etmisdir 1966 ci ilde V Vayalo ile birlikde Z 110 114 126 nuvelerinin nisbi stabilliyinin nezeri qiymetlendirilmesini aparmisdir 1963 cu ilde dovru sistemde superagir hipotetik elementlerin yerlesdirilmesinin superaktinid hipotezini ireli surmusdur Atom bombasi ve Nobel mukafatiSiborq 1942 ci ilden 1946 ci ile qeder Manhetten layihesi cercivesinde Ikinci Dunya Muharibesi ucun ilk atom bombasi yaratmaq uzre amerika proqrami kimya ve nuve fizikasi tedqiqatlari ile mesgul olmusdur Siborq atom bombasinin Xirosimaya atilmasinin tesebbuskarlarindan biri olmusdur Ona ele gelirdi ki bu coxlu sayda heyat bahasina olsa da muharibeni dayandirmaq ucun vacib addim idi Siborq 1951 ci ilde transuran elementleri sahesinde kesflerine gore kimya uzre Nobel mukafatina layiq gorulmusdur Edvin Makmillan ile birlikde OlumuSiborq 1990 ci ilin fevralin 25 de ABS de Lafayetde vefat etmisdir IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 Glenn T Seaborg Internet Speculative Fiction Database ing 1995 Glenn T Seaborg ing Nobel Foundation NNDB ing 2002 AMEA Kataliz ve qeyri uzvi Kimya Institu Qlenn Siborq haqq nda 2021 10 20 tarixinde Xarici kecidlerIngilisce vikipediyada Qlenn Siborq meqalesi