Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qazançalı məhəlləsi — Şuşa şəhərinin dağlıq ərazisində, 1805-ci ildən başlayaraq XIX əsr ərzində salınması davam etmiş ən iri məhəllələrindən biri.
| Qazançalı məhəlləsi | |
|---|---|
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Şuşa |
| Aidiyyatı | Şuşa Tarix-Memarlıq Qoruğu |
| Tikilmə tarixi | 1805-ci ildən salınmağa başlamış-XIX əsr ərzində |
Ümumi məlumat
Pənahəli xanın vəfatından sonra onun oğlu, Qarabağın ikinci hakimi İbrahimxəlil xan (1721-1806) dövrünün bacarıqlı və siyasətcil dövlət xadimlərindən olmuşdur. Onun hakimiyyəti illərində Qarabağ xanlığı daha da güclənmiş və inkişaf etmişdir. Pənahəli xan və İbrahimxəlil xan Qarabağın paytaxtı Şuşa şəhərini qədim və orta əsrlərin şəhərsalma nümunələri əsasında yüksək səviyyədə inkişaf etdirmişdilər. Şuşa şəhəri: Böyük qurdlar, Kiçik qurdlar, Seyidli, Culfalar, Təzə məhəllə, Hamamqabağı, Dəmirçilər,Quyuluq, Xoca Mərcanlı, Mamayı, Saatlı, Köçərli, Mərdinli, Çöl Qala, Hacı Yusifli, Çuxur məhəllə, Ağadədəli kimi on yeddi əsas məhəllədən ibarət idi. Bu məhəllələr son dövrlərə qədər qalmışlır. Hər məhəllədə hamam, məscid və bulaq vardı.
Şuşanın şəhər kimi inkişafını şərti olaraq üç mərhələyə bölmək olar: Birinci mərhələ qeyri-sabit şəraitdə 1763-cü ilə qədər davam etmiş, tikinti işləri bir qədər tələsik aparılmışdır. Bu dövrdə şəhərin Şərq hissəsində doqquz məhəllə salınmışdı. Pənahəli xanın hakimiyyət dövrünü əhatə edən birinci mərhələdə şəhərin ən qədim məhəlləsi sonralar şəhərin relyefinə uyğun olaraq “Aşağı məhəllə” adlandırılmışdı. Şuşanın bu ilk məhəlləsi adları çəkilən: Çuxur, Qurdlar, Culfa Seyidli, Quyular, Hacı Yusifli, Dördlər qurdu, Dördçinar və Çöl qala küçələrdən ibarət idi.
İbrahimxəlil xan Cavanşirin hakimiyyəti illərinə (1763-1806) təsadüf edən ikinci mərhələdə Şuşada aparılan tikinti işləri daha keyfiyyətli və möhtəşəm olmuşdur. Bu mərhələdə “Yuxarı məhəllə” adlanan ikinci məhəllə formalaşmışdı. Şəhərsalma üçün əlverişli olan “Aşağı məhəllənin” yerindən fərqli olaraq, buranın ərazisi nisbətən dağlıq olub sıx meşə ilə örtülmüşdü. Elə buna görə də tələbat yarandıqca ərazi meşələrdən təmizlənir və yerində küçələr salınırdı. Təxminən 40 il ərzində formalaşan “Yuxarı məhəllə”də 8 yeni küçə salınmışdı. Həmin küçələr: Xanlıq, Saatlı, Köçərli, Mamayı, Xoca Mərcanlı, Dəmirçi, Hamam qabağı, Təzə küşələri idilər.
Tarixi
XIX əsri əhatə edən üçüncü mərhələdə şəhərin dağlıq-qərb hissəsində yeni məhəllələr salınmış və əslində, bununla Şuşanın bir şəhər kimi formalaşması dövrü başa çatmışdır. Şəhərin dağlıq ərazidə salınmış “Qazançalı” adlanan üçüncü məhəlləsinin tikintisi 1805-ci ildə Qarabağ xanlığı Rusiya tərəfindən işğal edildikdən sonra salınmağa başlamış və bütün XIX əsr ərzində davam etmişdi. On iki küçədən ibarət olan bu məhəllə Şuşanın ən çox əhali yaşayan məhəlləsi olmuşdu. Mirzə Yusif Qarabaği bu məhəllənin küçələri kimi Mehrili, Qazançalı, Ciləbörd, Dərə, Bağlar və başqalarının adlarını çəkir.
İstinadlar
- Möhsün Nağısoylu, Raqub Kərimov, Mütəllim Rəhimov. Şuşa şəhərinin təşəkkül mərhələləri və əhalisi // ŞUŞA AZƏRBAYCAN MƏTBUATINDA (1875-1920) (PDF) (ELMİN İNKİŞAFI FONDU). BAKI. 2017. səh. 8. ISBN .
- . www.virtualkarabakh.az. 2018-09-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 oktyabr 2017.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qazancali mehellesi Susa seherinin dagliq erazisinde 1805 ci ilden baslayaraq XIX esr erzinde salinmasi davam etmis en iri mehellelerinden biri Qazancali mehellesi39 45 42 sm e 46 45 00 s u Olke AzerbaycanSeher SusaAidiyyati Susa Tarix Memarliq QoruguTikilme tarixi 1805 ci ilden salinmaga baslamis XIX esr erzindeUmumi melumatPenaheli xanin vefatindan sonra onun oglu Qarabagin ikinci hakimi Ibrahimxelil xan 1721 1806 dovrunun bacariqli ve siyasetcil dovlet xadimlerinden olmusdur Onun hakimiyyeti illerinde Qarabag xanligi daha da guclenmis ve inkisaf etmisdir Penaheli xan ve Ibrahimxelil xan Qarabagin paytaxti Susa seherini qedim ve orta esrlerin sehersalma numuneleri esasinda yuksek seviyyede inkisaf etdirmisdiler Susa seheri Boyuk qurdlar Kicik qurdlar Seyidli Culfalar Teze mehelle Hamamqabagi Demirciler Quyuluq Xoca Mercanli Mamayi Saatli Kocerli Merdinli Col Qala Haci Yusifli Cuxur mehelle Agadedeli kimi on yeddi esas mehelleden ibaret idi Bu mehelleler son dovrlere qeder qalmislir Her mehellede hamam mescid ve bulaq vardi Susanin seher kimi inkisafini serti olaraq uc merheleye bolmek olar Birinci merhele qeyri sabit seraitde 1763 cu ile qeder davam etmis tikinti isleri bir qeder telesik aparilmisdir Bu dovrde seherin Serq hissesinde doqquz mehelle salinmisdi Penaheli xanin hakimiyyet dovrunu ehate eden birinci merhelede seherin en qedim mehellesi sonralar seherin relyefine uygun olaraq Asagi mehelle adlandirilmisdi Susanin bu ilk mehellesi adlari cekilen Cuxur Qurdlar Culfa Seyidli Quyular Haci Yusifli Dordler qurdu Dordcinar ve Col qala kucelerden ibaret idi Ibrahimxelil xan Cavansirin hakimiyyeti illerine 1763 1806 tesaduf eden ikinci merhelede Susada aparilan tikinti isleri daha keyfiyyetli ve mohtesem olmusdur Bu merhelede Yuxari mehelle adlanan ikinci mehelle formalasmisdi Sehersalma ucun elverisli olan Asagi mehellenin yerinden ferqli olaraq buranin erazisi nisbeten dagliq olub six mese ile ortulmusdu Ele buna gore de telebat yarandiqca erazi meselerden temizlenir ve yerinde kuceler salinirdi Texminen 40 il erzinde formalasan Yuxari mehelle de 8 yeni kuce salinmisdi Hemin kuceler Xanliq Saatli Kocerli Mamayi Xoca Mercanli Demirci Hamam qabagi Teze kuseleri idiler TarixiXIX esri ehate eden ucuncu merhelede seherin dagliq qerb hissesinde yeni mehelleler salinmis ve eslinde bununla Susanin bir seher kimi formalasmasi dovru basa catmisdir Seherin dagliq erazide salinmis Qazancali adlanan ucuncu mehellesinin tikintisi 1805 ci ilde Qarabag xanligi Rusiya terefinden isgal edildikden sonra salinmaga baslamis ve butun XIX esr erzinde davam etmisdi On iki kuceden ibaret olan bu mehelle Susanin en cox ehali yasayan mehellesi olmusdu Mirze Yusif Qarabagi bu mehellenin kuceleri kimi Mehrili Qazancali Cilebord Dere Baglar ve basqalarinin adlarini cekir IstinadlarMohsun Nagisoylu Raqub Kerimov Mutellim Rehimov Susa seherinin tesekkul merheleleri ve ehalisi SUSA AZERBAYCAN METBUATINDA 1875 1920 PDF ELMIN INKISAFI FONDU BAKI 2017 seh 8 ISBN 978 9952 516 11 1 www virtualkarabakh az 2018 09 09 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 14 oktyabr 2017