Qay Mari (e.ə. təqr. 157, Sereate-e.ə. 86, Roma) — Roma siyasi xadimi və sərkərdəsi. Xalq tribunu (e.ə. 119), pretor (e.ə. 115), konsul (e.ə. 107, 104-100, 86) seçilmişdi. Siyasi hakimiyyətə nail olmaq üçün populyarlarla ittifaqa girmiş, e.ə. 100 ildə optimatların tərəfinə, e.ə. 89 ildən isə yenidən populyarların tərəfinə keçmiş, respublikada ali hakimiyyət uğrunda Sullaya qarşı inadlı mübarizə aparmışdı. Sulla Romanı tutduqdan (e.ə. 88) sonra Mari Afrikaya qaçmış, e.ə. 87 ildə İtaliyaya qayıdaraq Romanı ələ keçirmiş və rəqiblərini darmadağın etmişdi.
Qrakxus qardaşlarının hərəkatının yatırılmasından sonra hakim qruplaşmanın mövqeləri möhkəmləndi. Roma siyasi həyatı azsaylı adlı-sanlı nəsillər tərəfindən idarə olunurdu; onlar müstəsna vəziyəti dövlətin bütün sahələrini əhatə edən, görünməmiş korrupsiya yaratdı. Yeni siyasi böhrana Yuqurta müharibəsi təkan verdi.
E.ə 118-ci ildə Numidiya çarı Masinissa ölür. Romalıların vasitəçiliyi ilə onun mirası, qardaşı oğlu Yuqurta da daxil olmaqla iki oğlu arasında bölüşdürülür. Ancaq bir neçə ildən sonra Yuqurta, Romanın arbitrajına məhəl qoymayaraq və hər iki rəqibini aradan götürərək Numidiyanı ələ keçirir. Yuqurta romalı səfirləri satın aldığına görə senat vaxtında tədbir görə bilmir və Yuqurta Tsirta şəhərini ələ keçirərək, romalılar da daxil onun əhalisini qətl edir. Hiddətlənən Roma atlılarının təzyiqi ilə Yuqurtaya müharibə elan olunur. E.ə 111-ci ildə romalılar uğurla hucuma keçirlər, lakin Yuqurta satın alma yolu ilə özünə sərf edən sülh müqaviləsinə nail olur. E.ə 109-cu ildə müharibə yenidən başlayır. Roma oliqarşisinin nümayəndələrindən biri olan Avl Postuminin başçılığı altında romalı ordu rüsvayçı məğlubiyətə uğrayır. Bu romalıların səbr kasasını daşdırır. Xalq, atlılar və hətta nobilitetin bir hissəsi hakim qruplaşmaya qarşı çıxış edir. Yuqurta ilə bağlı hadisələrin araşdırılması üçün xüsusi komisiya yaradılır. Bir sıra xüsusi ilə korupsiyalaşmış zadəganlar qovulur. Numidiyaya, bir azdan uğur qazanan, yeni sərkərdə göndərilir - Kvint Sesili Metell. Yuqurta yenilir, ama müharibə uzanır. Numidyalıların partizan mübarizəsi vəziyəti olduqca çətinləşdirirdi. Romada, tezliklə qələbə gözlənilən Metelldən, narazılıq başlayır. Qay Mari bu vəziyətdən istifadə edir. E.ə 107-ci ildə Mari konsul və Yuqurtaya qarşı vuruşan ordunun komandanı seçilir. Yaxın gələcəkdə həlledici rol oynayacaq qüvvə kimi ordu çıxış edir. İtaliyada azad kəndlilərin azalması ordunun səciyəsini dəyişdi. Şəhərlərdə yoxsulluqları ucundan senz siyahılarına daxil olmayan və buna görə də qoşunda iştirak etməyənlər vardı. E.ə 107-ci ildə konsul seçilən Qay Mari Afrikada Yuqurtaya qarşı müharibə aparmaq üçün, ilk dəfə senz siyahılarında olmayan könüllüləri yığmağa başladı. Bu ordunun səciyəsini dəyişdi. Könüllülərin orduya qəbul olunmasından sonra, ordu artıq azad kəndlilərdən yığılan ənənəvi polis qoşunu olmaqdan çıxırdı, və əsasən yoxsul proletarilərdən ibarət, peşəkar və öz sərkərdəsinə sadiq, respublika üçün isə təhlükəli bir qüvvəyə çevrilirdi. Mülkiyətdən məhrum olan yoxullardan ibarət qoşun indi sərkərdələri ətrafında birləşirdilər və öz lider-komandirlərindən nəinki dəyərli qənimətlər, eləcə də sonradan torpaqla təltif olunmaqlarını gözləyirdilər. Bir az sonra Mari başqa bir islahat da keçirir. O leqionukoqortalara bölür. Koqortalar üç manipuldan təşkil olunur. Lakin buna baxmayaraq Yuqurta ancaq e.ə 105-ci ildə öz qaynatası Mavritaniya çarı Bokxun mülklərinə sıxışdırılır. Uzun tərədüddən sonra Boxk Yuqurtanı romalılara təslim edir. Lakin Bokx Yuqurtanı Mariyə yox, Lusi Korneli Sullaya təhvil verir. Sulla ilə Mari arasında ziddiyətlər yaranır. Lakin heç nəyə baxmayaraq Marinin nüfuzu olduqca çox idi. E.ə 104-cü ildə o Romada triumf keçirir. Yuqurta öldürülür, Numidiyanın bir hissəsi Roma əyalətinə çevrilir. E.ə 113-cü ildə İtaliyanın şimalında qermanların kimvr və tefton tayfaları peyda olur. Bir sıra məğlubiyətlərdən sonra Roma çox çətin vəziyətə düşür. E.ə 105-ci ildə Arauzion yaxınlığında romalı ordusu darmadağın edilir. İtaliya işğal təhlükəsi ilə qarşı-qarşıya qalır. Bu şəraitdə, Romanın faktiki diktatoruna çevrilmiş Marinin yeni yüksəlişi başlayır. Beş il dalbadal o konsul seçilir. E.ə 102-ci ildə Seksti Akvaları yaxınlığında Mari teftonları, sonrakı il isə Versella yaxınlığında kimvrları darmadağın edir. Əsirlər qul kimi satılır.
Ədəbiyyat
История культуры Древней Греции и Рима Казимеж Куманецкий Москва " Высшая школа" 1990 səh. 222-223
История Древнего Мира Упадок Древних Обществ Главная редакция восточной литературы Москва 1989 səh. 29
mari, təqr, sereate, roma, roma, siyasi, xadimi, sərkərdəsi, xalq, tribunu, pretor, konsul, seçilmişdi, siyasi, hakimiyyətə, nail, olmaq, üçün, populyarlarla, ittifaqa, girmiş, ildə, optimatların, tərəfinə, ildən, isə, yenidən, populyarların, tərəfinə, keçmiş,. Qay Mari e e teqr 157 Sereate e e 86 Roma Roma siyasi xadimi ve serkerdesi Xalq tribunu e e 119 pretor e e 115 konsul e e 107 104 100 86 secilmisdi Siyasi hakimiyyete nail olmaq ucun populyarlarla ittifaqa girmis e e 100 ilde optimatlarin terefine e e 89 ilden ise yeniden populyarlarin terefine kecmis respublikada ali hakimiyyet ugrunda Sullaya qarsi inadli mubarize aparmisdi Sulla Romani tutduqdan e e 88 sonra Mari Afrikaya qacmis e e 87 ilde Italiyaya qayidaraq Romani ele kecirmis ve reqiblerini darmadagin etmisdi Qay Marilat C Marius C f C n Cor Xalq tribunue e 119 e e 119Pretore e 115 e e 115 e e 86Konsule e 107 e e 107KvestorKonsule e 104 e e 104Konsule e 103 e e 103Konsule e 102 e e 102Konsule e 101 e e 101Konsule e 100 e e 100Konsule e 86 e e 86 e e 115 e e 114 e e 106 e e 105e e 97 e e 86Sexsi melumatlarDogum tarixi e e 157 1 2 ve ya e e 158 3 Dogum yeri Arpino d Qedim RomaVefat tarixi 13 yanvar e e 86Vefat yeri Roma Qedim Roma 4 Vikianbarda elaqeli mediafayllarQay Marinin islahati RedakteQrakxus qardaslarinin herekatinin yatirilmasindan sonra hakim qruplasmanin movqeleri mohkemlendi Roma siyasi heyati azsayli adli sanli nesiller terefinden idare olunurdu onlar mustesna veziyeti dovletin butun sahelerini ehate eden gorunmemis korrupsiya yaratdi Yeni siyasi bohrana Yuqurta muharibesi tekan verdi E e 118 ci ilde Numidiya cari Masinissa olur Romalilarin vasiteciliyi ile onun mirasi qardasi oglu Yuqurta da daxil olmaqla iki oglu arasinda bolusdurulur Ancaq bir nece ilden sonra Yuqurta Romanin arbitrajina mehel qoymayaraq ve her iki reqibini aradan goturerek Numidiyani ele kecirir Yuqurta romali sefirleri satin aldigina gore senat vaxtinda tedbir gore bilmir ve Yuqurta Tsirta seherini ele kecirerek romalilar da daxil onun ehalisini qetl edir Hiddetlenen Roma atlilarinin tezyiqi ile Yuqurtaya muharibe elan olunur E e 111 ci ilde romalilar ugurla hucuma kecirler lakin Yuqurta satin alma yolu ile ozune serf eden sulh muqavilesine nail olur E e 109 cu ilde muharibe yeniden baslayir Roma oliqarsisinin numayendelerinden biri olan Avl Postuminin basciligi altinda romali ordu rusvayci meglubiyete ugrayir Bu romalilarin sebr kasasini dasdirir Xalq atlilar ve hetta nobilitetin bir hissesi hakim qruplasmaya qarsi cixis edir Yuqurta ile bagli hadiselerin arasdirilmasi ucun xususi komisiya yaradilir Bir sira xususi ile korupsiyalasmis zadeganlar qovulur Numidiyaya bir azdan ugur qazanan yeni serkerde gonderilir Kvint Sesili Metell Yuqurta yenilir ama muharibe uzanir Numidyalilarin partizan mubarizesi veziyeti olduqca cetinlesdirirdi Romada tezlikle qelebe gozlenilen Metellden naraziliq baslayir Qay Mari bu veziyetden istifade edir E e 107 ci ilde Mari konsul ve Yuqurtaya qarsi vurusan ordunun komandani secilir Yaxin gelecekde helledici rol oynayacaq quvve kimi ordu cixis edir Italiyada azad kendlilerin azalmasi ordunun seciyesini deyisdi Seherlerde yoxsulluqlari ucundan senz siyahilarina daxil olmayan ve buna gore de qosunda istirak etmeyenler vardi E e 107 ci ilde konsul secilen Qay Mari Afrikada Yuqurtaya qarsi muharibe aparmaq ucun ilk defe senz siyahilarinda olmayan konulluleri yigmaga basladi Bu ordunun seciyesini deyisdi Konullulerin orduya qebul olunmasindan sonra ordu artiq azad kendlilerden yigilan enenevi polis qosunu olmaqdan cixirdi ve esasen yoxsul proletarilerden ibaret pesekar ve oz serkerdesine sadiq respublika ucun ise tehlukeli bir quvveye cevrilirdi Mulkiyetden mehrum olan yoxullardan ibaret qosun indi serkerdeleri etrafinda birlesirdiler ve oz lider komandirlerinden neinki deyerli qenimetler elece de sonradan torpaqla teltif olunmaqlarini gozleyirdiler Bir az sonra Mari basqa bir islahat da kecirir O leqionu koqortalara bolur Koqortalar uc manipuldan teskil olunur Lakin buna baxmayaraq Yuqurta ancaq e e 105 ci ilde oz qaynatasi Mavritaniya cari Bokxun mulklerine sixisdirilir Uzun teredudden sonra Boxk Yuqurtani romalilara teslim edir Lakin Bokx Yuqurtani Mariye yox Lusi Korneli Sullaya tehvil verir Sulla ile Mari arasinda ziddiyetler yaranir Lakin hec neye baxmayaraq Marinin nufuzu olduqca cox idi E e 104 cu ilde o Romada triumf kecirir Yuqurta oldurulur Numidiyanin bir hissesi Roma eyaletine cevrilir E e 113 cu ilde Italiyanin simalinda qermanlarin kimvr ve tefton tayfalari peyda olur Bir sira meglubiyetlerden sonra Roma cox cetin veziyete dusur E e 105 ci ilde Arauzion yaxinliginda romali ordusu darmadagin edilir Italiya isgal tehlukesi ile qarsi qarsiya qalir Bu seraitde Romanin faktiki diktatoruna cevrilmis Marinin yeni yukselisi baslayir Bes il dalbadal o konsul secilir E e 102 ci ilde Seksti Akvalari yaxinliginda Mari teftonlari sonraki il ise Versella yaxinliginda kimvrlari darmadagin edir Esirler qul kimi satilir Edebiyyat RedakteIstoriya kultury Drevnej Grecii i Rima Kazimezh Kumaneckij Moskva Vysshaya shkola 1990 seh 222 223 Istoriya Drevnego Mira Upadok Drevnih Obshestv Glavnaya redakciya vostochnoj literatury Moskva 1989 seh 29Istinadlar Redakte Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru aciq melumat platformasi 2011 lt a href https wikidata org wiki Track Q193563 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q19938912 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P268 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q54837 gt lt a gt Marij Kaj Voennaya enciklopediya SPb Ivan Dmitrievich Sytin 1914 T 15 S 193 194 lt a href https wikidata org wiki Track Q4448234 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q4114391 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q26160611 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q24266742 gt lt a gt Digital Prosopography of the Roman Republic lt a href https wikidata org wiki Track Q100166489 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track P6863 gt lt a gt Almaniya Milli Kitabxanasi Berlin Dovlet Kitabxanasi Bavariya Dovlet Kitabxanasi ve b Record 118577956 Umumi tenzimleme nezareti GND 2012 2016 lt a href https wikidata org wiki Track Q27302 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q304037 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q256507 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q170109 gt lt a gt lt a href https wikidata org wiki Track Q36578 gt lt a gt Menbe https az wikipedia org w index php title Qay Mari amp oldid 4629867, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
_-_Glyptothek_-_Munich_-_Germany_2017.jpg.html){kind=link}