Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Qara gəndəlaş (lat. Sambucus nigra) — bitkilər aləminin fırçaotuçiçəklilər dəstəsinin adoksakimilər fəsiləsinin gəndəlaş cinsinə aid bitki növü. Kəndəlaş bitkisinin Azərbaycanda 2 növü yayılmışdır. Bunlardan biri – qara kəndəlaş adlanır. Təbabətdə ancaq qara kəndəlaşdan istifadə olunur.
| Qara gəndəlaş | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Qara gəndəlaş | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
Makroneziya, Şimali Afrika, Asiyada İranda, Türkiyədə, Avropada, Cənubi Qafqazda, Ukraynada, Moldovada, Belarusda, Yeni Zelandiyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 4-10 metrə çatan koldur. Gövdələri budaqlı, nazik, oduncaqlı, qabığı və yumşaq məsaməli özəyi vardır. Yarpaqları üzbəüz, iri, uzunluğu 10-30 sm, lələkvarı, 3-7 ədəd uzunsov-yumurtavari xırda yarpaqlardan ibarətdir. Çiçəkləri sarımtıl-ağ rəngli (ayrıca çiçəkləri ağ), diametri 5-8 mm, beşləçəkli, iri, diametri 10-25 sm olan çiçək qruplarına yığılmışdır. Meyvəsi qara-bənövşəyi, giləmeyvə, diametri 5-7 mm olan sulu çəyirdəkdir. May-iyunda çiçəkləyir, meyvələri avqust-sentyabrda yetişir.
Ekologiyası
Yaxşı havalı və quru ərazilərdə bitir. Azərbaycanın torpaq-iqlim şəraitinə davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması
Azərbaycanın bir çox rayonlarında — Şamaxıda, Qəbələdə, Qubada, Lənkəranda rast gəlinir.
İstifadəsi
Quru meyvələri qoxusuz, turşaşirin dadlıdır. Qara gəndəlaşın çiçəklərindən və meyvələrindən dərman hazırlanır. Bitkinin müxtəlif hissələrində bioloji aktiv, aşı maddələri, seliklər, pentozanlar, qatranlar, meyvələrində — antosianlar, askorbin turşusu, karotin, yarpaqlarında: quru xammalda — sambuniqrin, qatranlar vardır.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 269–270.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qara gendelas lat Sambucus nigra bitkiler aleminin fircaotucicekliler destesinin adoksakimiler fesilesinin gendelas cinsine aid bitki novu Kendelas bitkisinin Azerbaycanda 2 novu yayilmisdir Bunlardan biri qara kendelas adlanir Tebabetde ancaq qara kendelasdan istifade olunur Qara gendelasElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste FircaotuciceklilerFesile AdoksakimilerCins GendelasNov Qara gendelasBeynelxalq elmi adiSambucus nigra L 1753Sekil axtarisiITIS 35324NCBI 4202EOL 488731Tebii yayilmasiMakroneziya Simali Afrika Asiyada Iranda Turkiyede Avropada Cenubi Qafqazda Ukraynada Moldovada Belarusda Yeni Zelandiyada yayilmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 4 10 metre catan koldur Govdeleri budaqli nazik oduncaqli qabigi ve yumsaq mesameli ozeyi vardir Yarpaqlari uzbeuz iri uzunlugu 10 30 sm lelekvari 3 7 eded uzunsov yumurtavari xirda yarpaqlardan ibaretdir Cicekleri sarimtil ag rengli ayrica cicekleri ag diametri 5 8 mm beslecekli iri diametri 10 25 sm olan cicek qruplarina yigilmisdir Meyvesi qara benovseyi gilemeyve diametri 5 7 mm olan sulu ceyirdekdir May iyunda cicekleyir meyveleri avqust sentyabrda yetisir EkologiyasiYaxsi havali ve quru erazilerde bitir Azerbaycanin torpaq iqlim seraitine davamlidir Azerbaycanda yayilmasiAzerbaycanin bir cox rayonlarinda Samaxida Qebelede Qubada Lenkeranda rast gelinir IstifadesiQuru meyveleri qoxusuz tursasirin dadlidir Qara gendelasin ciceklerinden ve meyvelerinden derman hazirlanir Bitkinin muxtelif hisselerinde bioloji aktiv asi maddeleri selikler pentozanlar qatranlar meyvelerinde antosianlar askorbin tursusu karotin yarpaqlarinda quru xammalda sambuniqrin qatranlar vardir IstinadlarLinnaeus C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 1 S 269 270 Hemcinin bax