Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
Qapsal qalası — Bu, Estoniyanın Haapsalu şəhərində), XIII əsrdə Ösel-Viek yeparxiyasının mərkəzi kimi əsası qoyulmuş kafedrala bənzər bir qaladır. Rəvayətə görə, avqustun tam ayları zamanı kilsənin daxili divarında bakirə olan Ağ Xanımın təsviri görünür..
Tarixi
1228-ci ildə Riqa arxiyepiskopu Albert Lyaenema, Sarema və Hiumanın daxil olduğu yeni yeparxiya yaratdı. Dunamindəki Cistercianeç monastırının abbotu Qotfridi yepiskop təyin etdi. Yeparxiya 1 oktyabr 1228-ci ildə Roma kralı Henri tərəfindən Müqəddəs Roma İmperiyasının əyaləti adlandırıldı. Papa leqatı Modenalı Vilhelm bu sərhədləri 1234-cü ildə daimi olaraq müəyyən etdi. Ösel-Viek yeparxiyasının ilk iqamətgahı Lihula qalasında yerləşirdi. Livoniya Qılınc Qardaşlarının köməyi ilə burada daş qala tikilmişdir. Administrasiya ilə münaqişələrin qarşısını almaq üçün yeparxiya iqamətgahını on il sonra litvalılar tərəfindən yandırılan Perona köçürür. Yepiskop qalası və kafedralı olan Haapsaludakı yer yeparxiyanın yeni qərargahı kimi seçildi. Qalanın tikintisi üç əsr davam etdi.
Qala
Qalanın tikintisi, genişləndirilməsi və yenidən qurulması bir neçə əsrlər boyu davam etdi, memarlıq silahların inkişafına uyğun olaraq dəyişdi. Qala son ölçülərinə çatanda 30.000 kvadratmetrdən çox ərazini əhatə edirdi. O, həmçinin divar qalınlığı 12 ilə 18 metr arasında və maksimum hündürlüyü 10 metr idi. Bu dövr yepiskop İohannes IV Kiyevin (1515–1527) hakimiyyəti dövründə baş verdi. Qalanın qərb tərəfində hündürlüyü 29 metr olan 13-cü əsrə aid gözətçi qülləsi var idi, sonradan zəng qülləsi kimi istifadə edilmişdir. Divarlar daha sonra 15 metr hündürlüyə qaldırıldı. Toplar üçün və bombardmana qarşı sığınacaq kimi tikilmiş daxili səngərlər və körüklər Livoniya müharibəsinə (1558–1582) aiddir, lakin bu müharibə zamanı qala ciddi ziyan gördü. Kiçik qalanın divarları və bayır divarları qismən dağılmışdır. 17-ci əsrdə qala artıq İsveçin Estoniya əyalətini idarə edən isveçlilər tərəfindən müdafiə binası kimi istifadə edilməmişdir. 1710-cu il Böyük Şimal Müharibəsi zamanı Estoniya Rusiyanın hakimiyyəti altına girdi və I Pyotrun əmri ilə divarlar qismən dağıdıldı və qala praktiki olaraq xarabalığa çevrildi.
Müqəddəs Nikolay Katedrali
Haapsalu Katedrali Ösel-Viek yeparxiyasının əsas kilsəsi idi. Bu, yepiskopun rəsmi qərargahının və taxtın oturacağı yer idi. Onun hündürlüyü 155 metr idi. Katedral 425 kvadratmetr ərazini əhatə edirdi. 1260-cı ildə tikilmiş kilsə Romanesk memarlığından qotika memarlığına keçid dövrünü əks etdirir. Birincisi, pilastrların paytaxtının bitki bəzəyi, ikincisi isə üçulduzlu stulları ilə xarakterizə olunur. Portal da əvvəlcə Romanesk idi və dairəvi tağdakı vimperqdə himayədarın fiquru ilə bir yuva var idi. Daxili divarlar rəsmlərlə örtülmüşdü. Onun döşəməsi ruhanilərin və elit zadəganların məzar daşlarından ibarət idi. Unikal dairəvi vəftiz kilsəsi 14-cü əsrin ikinci yarısında tikilmişdir. Livoniya müharibəsi zamanı Estoniya İsveçin Lüteran krallığının bir hissəsi oldu. 1625-ci ildə İsveç Kralı II Qustav Adolf Haapsalu şəhərini, qalanı və yaxınlıqdakı torpaq mülkünü xaraba qalanı müasir bir qalaya çevirməyi planlaşdıran qraf Yakob De la Qardiyə satdı. Məsləhətçi kimi tanınmış heykəltaraş və usta inşaatçı Arent Passer dəvət edildi. 1688-ci il martın 23-də kilsənin mis dam örtüyü yanğın zamanı yandı, lakin kilsə nisbətən tez bərpa olundu. 19-cu əsrdə xarabalıqların romantik qala parkına çevrilməsi başladı. 1886–1889-cu illərdə kilsə təmir edilmiş və yenidən qurulmuşdur. Köhnəlmiş Romanesk üslublu portalı Qotik "pilləli portal" adlandırılan portal əvəz etdi. Divar rəsmlərinin salamat qalmış fraqmentləri örtülmüş və məzar daşları kilsədən çıxarılmışdır. 15 oktyabr 1889-cu ildə Müqəddəs Nikolaya həsr olunmuş ilk ritual keçirildi. 1940-cı ildə Sovet işğalı kilsənin bağlanmasına səbəb oldu. 1944-cü ilin yazında xuliqanlar kilsəyə soxularaq qurbangah, orqan, stul və pəncərələrlə birlikdə qurbangahı dağıtdılar. 1946-cı ildə yığıncaq Sovet hökumətindən Katedrali qorunan tarixi abidələr siyahısına daxil etməyi xahiş etdi, lakin bu, həyata keçirilmədi. Kilsə illər boyu boş qaldı. Bir müddət taxıl saxlamaq üçün istifadə edildi və hətta hovuza çevrilməsi üçün planlar da edildi. 1992-ci ildə Analar Günündə Sovet işğalı zamanı öldürülən estoniyalı anaların xatirəsini yad etmək üçün Analar qurbangahı yaradıldı. Bakirə və Uşaq heykəli heykəltaraş Hille Palm tərəfindən hazırlanmışdır.
Ağ xanım əfsanəsi
Deyilənə görə, avqustun tam aylı gecələrində kilsənin daxili divarında Ağ Xanım adlı bakirə görünür. Ösel-Viek yepiskopu dövründə hər bir iştirakçıdan monastırın qaydalarına uyğun olaraq təmiz və fəzilətli həyat sürmək tələb olunurdu. Qadınlara ölüm təhdidləri ilə Yepiskop qalasına giriş qadağan edildi. Rəvayətə görə, naşı bir keşiş estoniyalı qıza aşiq olur və onu gizlincə qalaya gətirir. O, xor oğlanı kimi geyinərək gizlənir və uzun müddət sirr olaraq qalır, lakin yepiskop Haapsalunu ziyarət edərkən, gənc müğənni onun diqqətini çəkir və müğənninin cinsinin araşdırılmasını əmr edir. Qızın kimliyi məlum olduqdan sonra o, yepiskop şurasını toplayıb qərara gəldi ki, qız kilsənin divarında basdırılsın və keşiş acından ölmək üçün həbs edilsin. İnşaatçılar divarda boşluq buraxdılar və yazıq qızı bir tikə çörək və bir stəkan su ilə divara bağladılar. Bir müddət onun yardım çağırışları eşidildi, lakin sonradan el arasında deyilənə görə, onun ruhuna dinclik tapmaq, sevdiyi adamın ölümünə yas tutmaq, həmçinin sevginin ölməzliyini sübut etmək üçün Vəftizxananın pəncərəsinə getdiyi deyilir. White Lady Days musiqi festivalı avqustun tam ayı zamanı keçirilir.
İstinadlar
- The Baltic coast 2020-11-21 at the Wayback Machine, video by Free High-Quality Documentaries, on youtube.com. For Bishop's castle in Haapsalu, see 35'00–35'11.
- "Official home page of the castle". 2007-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-09-28.
- Paras, Ülla. Haapsalu Episcopal Castle & Dome Church. Haapsalu Tourism. 2003.
- "Haapsalu Castle in Castles". Castles of Europe. 2019-05-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-03-09.
- . 2008-04-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-09-28.
- . 2008-09-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-09-28.
- "The White Lady on the window". 2008-04-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-09-28.
- . 2009-08-19 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-09-28.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qapsal qalasi Bu Estoniyanin Haapsalu seherinde XIII esrde Osel Viek yeparxiyasinin merkezi kimi esasi qoyulmus kafedrala benzer bir qaladir Revayete gore avqustun tam aylari zamani kilsenin daxili divarinda bakire olan Ag Xanimin tesviri gorunur Qapsal qalasiGece Qapsal qalasiTarixi1889 cu ilden qalanin oyma isi 1228 ci ilde Riqa arxiyepiskopu Albert Lyaenema Sarema ve Hiumanin daxil oldugu yeni yeparxiya yaratdi Dunamindeki Cistercianec monastirinin abbotu Qotfridi yepiskop teyin etdi Yeparxiya 1 oktyabr 1228 ci ilde Roma krali Henri terefinden Muqeddes Roma Imperiyasinin eyaleti adlandirildi Papa leqati Modenali Vilhelm bu serhedleri 1234 cu ilde daimi olaraq mueyyen etdi Osel Viek yeparxiyasinin ilk iqametgahi Lihula qalasinda yerlesirdi Livoniya Qilinc Qardaslarinin komeyi ile burada das qala tikilmisdir Administrasiya ile munaqiselerin qarsisini almaq ucun yeparxiya iqametgahini on il sonra litvalilar terefinden yandirilan Perona kocurur Yepiskop qalasi ve kafedrali olan Haapsaludaki yer yeparxiyanin yeni qerargahi kimi secildi Qalanin tikintisi uc esr davam etdi Qala source source source source source source source source 2022 ci ilin iyun ayinda Haapsalu qesrinin dron videosu Qalanin tikintisi genislendirilmesi ve yeniden qurulmasi bir nece esrler boyu davam etdi memarliq silahlarin inkisafina uygun olaraq deyisdi Qala son olculerine catanda 30 000 kvadratmetrden cox erazini ehate edirdi O hemcinin divar qalinligi 12 ile 18 metr arasinda ve maksimum hundurluyu 10 metr idi Bu dovr yepiskop Iohannes IV Kiyevin 1515 1527 hakimiyyeti dovrunde bas verdi Qalanin qerb terefinde hundurluyu 29 metr olan 13 cu esre aid gozetci qullesi var idi sonradan zeng qullesi kimi istifade edilmisdir Divarlar daha sonra 15 metr hundurluye qaldirildi Toplar ucun ve bombardmana qarsi siginacaq kimi tikilmis daxili sengerler ve korukler Livoniya muharibesine 1558 1582 aiddir lakin bu muharibe zamani qala ciddi ziyan gordu Kicik qalanin divarlari ve bayir divarlari qismen dagilmisdir 17 ci esrde qala artiq Isvecin Estoniya eyaletini idare eden isvecliler terefinden mudafie binasi kimi istifade edilmemisdir 1710 cu il Boyuk Simal Muharibesi zamani Estoniya Rusiyanin hakimiyyeti altina girdi ve I Pyotrun emri ile divarlar qismen dagidildi ve qala praktiki olaraq xarabaliga cevrildi Muqeddes Nikolay KatedraliKatedralin icerisinde Haapsalu Katedrali Osel Viek yeparxiyasinin esas kilsesi idi Bu yepiskopun resmi qerargahinin ve taxtin oturacagi yer idi Onun hundurluyu 155 metr idi Katedral 425 kvadratmetr erazini ehate edirdi 1260 ci ilde tikilmis kilse Romanesk memarligindan qotika memarligina kecid dovrunu eks etdirir Birincisi pilastrlarin paytaxtinin bitki bezeyi ikincisi ise uculduzlu stullari ile xarakterize olunur Portal da evvelce Romanesk idi ve dairevi tagdaki vimperqde himayedarin fiquru ile bir yuva var idi Daxili divarlar resmlerle ortulmusdu Onun dosemesi ruhanilerin ve elit zadeganlarin mezar daslarindan ibaret idi Unikal dairevi veftiz kilsesi 14 cu esrin ikinci yarisinda tikilmisdir Livoniya muharibesi zamani Estoniya Isvecin Luteran kralliginin bir hissesi oldu 1625 ci ilde Isvec Krali II Qustav Adolf Haapsalu seherini qalani ve yaxinliqdaki torpaq mulkunu xaraba qalani muasir bir qalaya cevirmeyi planlasdiran qraf Yakob De la Qardiye satdi Meslehetci kimi taninmis heykeltaras ve usta insaatci Arent Passer devet edildi 1688 ci il martin 23 de kilsenin mis dam ortuyu yangin zamani yandi lakin kilse nisbeten tez berpa olundu 19 cu esrde xarabaliqlarin romantik qala parkina cevrilmesi basladi 1886 1889 cu illerde kilse temir edilmis ve yeniden qurulmusdur Kohnelmis Romanesk uslublu portali Qotik pilleli portal adlandirilan portal evez etdi Divar resmlerinin salamat qalmis fraqmentleri ortulmus ve mezar daslari kilseden cixarilmisdir 15 oktyabr 1889 cu ilde Muqeddes Nikolaya hesr olunmus ilk ritual kecirildi 1940 ci ilde Sovet isgali kilsenin baglanmasina sebeb oldu 1944 cu ilin yazinda xuliqanlar kilseye soxularaq qurbangah orqan stul ve pencerelerle birlikde qurbangahi dagitdilar 1946 ci ilde yigincaq Sovet hokumetinden Katedrali qorunan tarixi abideler siyahisina daxil etmeyi xahis etdi lakin bu heyata kecirilmedi Kilse iller boyu bos qaldi Bir muddet taxil saxlamaq ucun istifade edildi ve hetta hovuza cevrilmesi ucun planlar da edildi 1992 ci ilde Analar Gununde Sovet isgali zamani oldurulen estoniyali analarin xatiresini yad etmek ucun Analar qurbangahi yaradildi Bakire ve Usaq heykeli heykeltaras Hille Palm terefinden hazirlanmisdir Ana qurbangahi sovet isgali zamani oldurulen estoniyali analarin xatiresini yad edirAg xanim efsanesiDeyilene gore avqustun tam ayli gecelerinde kilsenin daxili divarinda Ag Xanim adli bakire gorunur Osel Viek yepiskopu dovrunde her bir istirakcidan monastirin qaydalarina uygun olaraq temiz ve feziletli heyat surmek teleb olunurdu Qadinlara olum tehdidleri ile Yepiskop qalasina giris qadagan edildi Revayete gore nasi bir kesis estoniyali qiza asiq olur ve onu gizlince qalaya getirir O xor oglani kimi geyinerek gizlenir ve uzun muddet sirr olaraq qalir lakin yepiskop Haapsalunu ziyaret ederken genc mugenni onun diqqetini cekir ve mugenninin cinsinin arasdirilmasini emr edir Qizin kimliyi melum olduqdan sonra o yepiskop surasini toplayib qerara geldi ki qiz kilsenin divarinda basdirilsin ve kesis acindan olmek ucun hebs edilsin Insaatcilar divarda bosluq buraxdilar ve yaziq qizi bir tike corek ve bir stekan su ile divara bagladilar Bir muddet onun yardim cagirislari esidildi lakin sonradan el arasinda deyilene gore onun ruhuna dinclik tapmaq sevdiyi adamin olumune yas tutmaq hemcinin sevginin olmezliyini subut etmek ucun Veftizxananin penceresine getdiyi deyilir White Lady Days musiqi festivali avqustun tam ayi zamani kecirilir Qala xarabaliqlariIstinadlarThe Baltic coast 2020 11 21 at the Wayback Machine video by Free High Quality Documentaries on youtube com For Bishop s castle in Haapsalu see 35 00 35 11 Official home page of the castle 2007 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2007 09 28 Paras Ulla Haapsalu Episcopal Castle amp Dome Church Haapsalu Tourism 2003 Haapsalu Castle in Castles Castles of Europe 2019 05 29 tarixinde Istifade tarixi 2014 03 09 2008 04 21 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 09 28 2008 09 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 09 28 The White Lady on the window 2008 04 21 tarixinde Istifade tarixi 2007 09 28 2009 08 19 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 09 28