Qafqaz köpgəri(lat.Rupicapra rupicapra) — Azərbaycan Respublikasının qırmızı kitabına düşmüş Qafqaz köpgəri növü, cütdırnaqlılar və boşbuynuzlular fəsiləsinə daxildir. Sayı azalmaqda olan növdür.
Nəsli kəsilmə təhlükəsinə yaxın olanlar Near Threatened (IUCN 3.1) Near Threatened: ???
Vikinövlərdə sistematika
Şəkil axtarışı
Təsviri
Çox da böyük olmayan orta ölçülü bədənə malik olub, (yaşlı erkəklər) təxmini hündürlüyü 76–80, bədən uzunluğu 102–119 sm, kütləsi 25–35 kq, çox as hallarda 45 kq ola bilir. Köpgərin beli profildən bir az qabarıqdır. Arxa tərəfi çiyindən 4–6 sm hündürdür.
Əsasən yuxarı meşə qurşaqlarında çox sərt sıldırımlı meşə qayalıqlarında məskunlaşmışdır. Dəniz səviyyəsindən 1500–3000 m hündürlüyə qədər alp qurşaqlarında yaşamaqla bərabər, həm də 600 – 700 m hündürlükdə olan dağətəyi ərazilərə də düşürlər. İlin isti fəsillərində subalp və alp qurşaqlarına, soyuq və güclü qar olan aylarda isə aşağı qurşaqlara düşərək, fəsillərlə əlaqədar şaquli miqrasiya edirlər. Yay fəslinin səhər və axşam saatlarında otlayırlar. Ən çox qurşaqlar üzrə kiçik yerdəyişmələr etsələr də, oturaq heyvanlar sayılır və kiçik dəstələrlə yaşayırlar (4–8 baş). Noyabr-dekabr aylarında cütləşir. Cütləşmə dövründə buynuzarxası vəzilər şişərək, ətrafa kəskin keçi iyi buraxır. Boğazlıq müddəti (may-iyun) təxminən 160–170 günə qədər uzanır. Əksər hallarda 1, çox az hallarda isə 2 bala doğurlar. Cinsi yetişkənlik 1,5–2 yaşında tamamlanır. Qida rasionuna 96 növ bitki daxildir. Qida rasionunda ot, kol və yarımkollar, enliyarpaq ağacların yarpaq və yumşaq budaqları üstünlük təşkil edir. Mövsümi dəyişmələrdən bədəni örtən tükün rəng dəyişməsi və ildə iki dəfə tükdəyişmə (yaz, payız tüləməsi) müşahidə edilir. Təbiətdə 10 il, zoopark şəraitində 15–17 il yaşaya bilirlər.
Sayı
Hazırda Azərbaycanda bu maralların sayı 650–700 başa yaxındır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Brakonyerlik, otlaq landşaftlarında ev heyvanlarının otarılması, otlaqların biçilməsi, meşə və kolluqların qırılması və s. daxildir.
Qorunması üçün qəbul edilmiş tədbirlər
Bern konvensiyasının II əlavəsinə uyğun olaraq həyata keçirilir. Şahdağ MP, İlisu və Zaqatala qoruqlarında qorunur.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Müasir yaşayış ərazilərinə daxil olan qoruq və yasaqlıaların mühafizə rejimini gücləndirmək, habelə bu növün Kiçik Qafqaza, Pirqulu qoruğuna və Altıağac MP-na reintroduksiyasını həyata keçirmək.
İstinadlar
Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
Quliyev S.M. Azərbaycanın cütdırnaqlılar faunası. Bakı: Elm və Təhsil, 2008, 224 s., 105–130.
Quliyev S.M. Şərqi Qafqaz turu və Qafqaz köpgəri. Bakı, 2006, s. 64 (36–62);
Ədəbiyyat
Azərbaycanın Qırmızı Kitabı, II Cild, Bakı, 2013
Верещагин Н.К. Каталог зверей Азербайджана. Баку, АН Азерб.ССР, 1942;
Quliyev S.M. Şərqi Qafqaz turu və Qafqaz köpgəri. Bakı, 2006, s. 64 (36–62);
Quliyev S.M. Azərbaycanın cütdırnaqlılar faunası. Bakı: Elm və Təhsil, 2008, 224 s., 105–130.
qafqaz, köpgəri, rupicapra, rupicapra, azərbaycan, respublikasının, qırmızı, kitabına, düşmüş, növü, cütdırnaqlılar, boşbuynuzlular, fəsiləsinə, daxildir, sayı, azalmaqda, olan, növdür, rupicapra, rupicaprarupicapra, rupicapraelmi, təsnifataləmi, heyvanlaryarı. Qafqaz kopgeri lat Rupicapra rupicapra Azerbaycan Respublikasinin qirmizi kitabina dusmus Qafqaz kopgeri novu cutdirnaqlilar ve bosbuynuzlular fesilesine daxildir Sayi azalmaqda olan novdur Rupicapra rupicapraRupicapra rupicapraElmi tesnifatAlemi HeyvanlarYarimalem EumetazoylarBolme IkitereflisimmetriyalilarYarimbolme SonagizlilarTip XordalilarYarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerSinifustu DordayaqlilarSinif MemelilerYarimsinif Vehsi heyvanlarInfrasinif PlasentalilarDeste CutdirnaqlilarYarimdeste GovseyenlerFesile BosbuynuzlularNov Rupicapra rupicapraElmi adiRupicapra rupicapra L 1758 1758 Muhafize statusuNesli kesilme tehlukesine yaxin olanlarNear Threatened IUCN 3 1 Near Threatened VikinovlerdesistematikaSekilaxtarisi Mundericat 1 Tesviri 2 Yayilmasi 3 Heyat terzi 4 Sayi 5 Mehdudlasdirici amiller 6 Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler 7 Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler 8 Istinadlar 9 Edebiyyat 10 Hemcinin baxTesviri RedakteCox da boyuk olmayan orta olculu bedene malik olub yasli erkekler texmini hundurluyu 76 80 beden uzunlugu 102 119 sm kutlesi 25 35 kq cox as hallarda 45 kq ola bilir Kopgerin beli profilden bir az qabariqdir Arxa terefi ciyinden 4 6 sm hundurdur 1 Yayilmasi RedakteDunyada Merkezi ve Cenubi Avropada Kicik Asiya ve Kicik Qafqazin simal qerbinde Batumi Suxumi meskunlasmisdir Azerbaycanda ise yalniz Boyuk Qafqazin cenub ve serq yamaclarinda Zaqatala Ilisu ve Ismayilli qoruqlari yasayib qalmisdir 2 Heyat terzi RedakteEsasen yuxari mese qursaqlarinda cox sert sildirimli mese qayaliqlarinda meskunlasmisdir Deniz seviyyesinden 1500 3000 m hundurluye qeder alp qursaqlarinda yasamaqla beraber hem de 600 700 m hundurlukde olan dageteyi erazilere de dusurler Ilin isti fesillerinde subalp ve alp qursaqlarina soyuq ve guclu qar olan aylarda ise asagi qursaqlara duserek fesillerle elaqedar saquli miqrasiya edirler Yay feslinin seher ve axsam saatlarinda otlayirlar En cox qursaqlar uzre kicik yerdeyismeler etseler de oturaq heyvanlar sayilir ve kicik destelerle yasayirlar 4 8 bas Noyabr dekabr aylarinda cutlesir Cutlesme dovrunde buynuzarxasi veziler siserek etrafa keskin keci iyi buraxir Bogazliq muddeti may iyun texminen 160 170 gune qeder uzanir Ekser hallarda 1 cox az hallarda ise 2 bala dogurlar Cinsi yetiskenlik 1 5 2 yasinda tamamlanir Qida rasionuna 96 nov bitki daxildir Qida rasionunda ot kol ve yarimkollar enliyarpaq agaclarin yarpaq ve yumsaq budaqlari ustunluk teskil edir Movsumi deyismelerden bedeni orten tukun reng deyismesi ve ilde iki defe tukdeyisme yaz payiz tulemesi musahide edilir Tebietde 10 il zoopark seraitinde 15 17 il yasaya bilirler 3 Sayi RedakteHazirda Azerbaycanda bu marallarin sayi 650 700 basa yaxindir Mehdudlasdirici amiller RedakteBrakonyerlik otlaq landsaftlarinda ev heyvanlarinin otarilmasi otlaqlarin bicilmesi mese ve kolluqlarin qirilmasi ve s daxildir Qorunmasi ucun qebul edilmis tedbirler RedakteBern konvensiyasinin II elavesine uygun olaraq heyata kecirilir Sahdag MP Ilisu ve Zaqatala qoruqlarinda qorunur Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirler RedakteMuasir yasayis erazilerine daxil olan qoruq ve yasaqlialarin muhafize rejimini guclendirmek habele bu novun Kicik Qafqaza Pirqulu qoruguna ve Altiagac MP na reintroduksiyasini heyata kecirmek Istinadlar Redakte Azerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Quliyev S M Azerbaycanin cutdirnaqlilar faunasi Baki Elm ve Tehsil 2008 224 s 105 130 Quliyev S M Serqi Qafqaz turu ve Qafqaz kopgeri Baki 2006 s 64 36 62 Edebiyyat RedakteAzerbaycanin Qirmizi Kitabi II Cild Baki 2013 Vereshagin N K Katalog zverej Azerbajdzhana Baku AN Azerb SSR 1942 Quliyev S M Serqi Qafqaz turu ve Qafqaz kopgeri Baki 2006 s 64 36 62 Quliyev S M Azerbaycanin cutdirnaqlilar faunasi Baki Elm ve Tehsil 2008 224 s 105 130 Hemcinin bax RedakteCeyranMenbe https az wikipedia org w index php title Qafqaz kopgeri amp oldid 6051157, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
