Qadır Əli bəy Xoşum-bəy Cəlayir (1530-1605) - Sibir və Kasımov xanlarının saray xadimi, tarixçi.
Sibir Xanı Kuçuma xidmət etmişdir. Ruslar tərəfindən tutuldu. Kasımov Xan Uraz-Məhəmməd tərəfindən işə götürülmüşdür. 1602-ci ildə "Cəmi ət-təvarix" (Salnamələr toplusu) tarixi traktatını yazdı. Fəzlullah Rəşidəddin tərəfindən yazılmış eyni adlı əsərin qısaldılmış variantını və bir neçə dastanın orijinal hissəsini ehtiva edir. Salnamə, XV-XVI əsrlərdə Deşti-i Qıpçaqdakı hadisələrin yerli Tatar-Noqay versiyasını verir. Tatar mətni I.N.Berezin tərəfindən 1854-cü ildə nəşr edilmişdir - Salnamələr toplusu. Kazan, 1854 (Şərq tarixçiləri kitabxanası, I. N. Berezin tərəfindən nəşr edilmişdir, c.2, hissə 1) əsər M. A. Usmanov tərəfindən öyrənilmişdir (Usmanov M. A. XVII—XVIII əsrlərə aid Tatar tarixi mənbələri. Kazan, 1972.).
İrsi
Bir tarixçi kimi xalqa çox dəyərli bir tarixi əsər buraxdı. Əsər "Jami at - təvarix" - "Salnamələr Toplusu" - XIII-XV əsrlərdə Qazaxıstan və Orta Asiyada baş verən hadisələri təsvir edən tarixi bir əsərdir. Qazax dilində hələ də istifadə olunan xalq atalar sözləri və atalar sözlərindən geniş istifadə olunmaqla qarışıq qazax-çağatay dilində yazılmışdır. Şokan Ualixanovun fikrincə, Jalayirin bu əsəri Qazaxıstan tarixi ilə əlaqəli mühüm mənbələrdən biridir və qazaxlar haqqında məlumatların tamlığı baxımından ilk yerlərdən birini tutur. Faktiki materiallara əsasən, haqlı olaraq Qadırğalı Jalayirini həqiqətən qazax dilində yazılı əsərlərin banisi hesab etmək olar, Qadırğalı Jalayiri geridə dəyərli bir elmi əsər qoymuşdur. Şokan Ualixanov “Jami at-təvarix”-i nadir tarixi əsər kimi, XV-XVI əsrlərdə qazax xalqı tarixi əfsanələrinin toplusu kimi tərif edir. Zhalairi'nin əsəri Qazaxıstan tarixi ilə əlaqəli əhəmiyyətli mənbələrdən biridir və qazaxlar haqqında məlumatların tamlığı baxımından ilk yerlərdən birini tutur.
İstinadlar
Даланың дара ділмарлары.-Алматы: ЖШС "Қазақстан" баспа үйі", 2001, - 592 бет. ISBN 5-7667-5647
"Қазақ энциклопедиясы"
Миллер Г. Ф. Описание Сибирсқого царства и всех происшедших в нем дел. СПб., 1750
Миллер Г. Ф. Описание Сибирсқого царства и всех происшедших в нем дел. СПб., 1750
Ədəbiyyat
Татарский энциклопедический словарь. — Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 1998 — 703 с., илл
Усманов М. А. Татарские исторические источники XVII-XVIII вв. – Казань, 1972.
qadırğalı, jalayiri, qadırğalı, bəy, qasımlı, jalayiri, qadırğalï, jalayir, Қадырғали, Жалайыр, ləqəbi, karaçi, əsrdə, yaşamış, qazax, salnaməçisi, siyasətçi, doğum, tarixi, 1530, 1535doğum, yeri, qızılorda, vilayəti, qazaxıstan, ssrivəfat, tarixi, 1605, 1607q. Qadirgali bey Qasimli Jalayiri Qadirgali Jalayir Қadyrgali Zhalajyr leqebi Karaci XVI esrde yasamis qazax salnamecisi siyasetci Qadirgali JalayiriDogum tarixi 1530 ve ya 1535Dogum yeri Qizilorda vilayeti Qazaxistan SSR SSRIVefat tarixi 1605 ve ya 1607Qadir Eli bey Xosum bey Celayir 1530 1605 Sibir ve Kasimov xanlarinin saray xadimi tarixci Sibir Xani Kucuma xidmet etmisdir Ruslar terefinden tutuldu Kasimov Xan Uraz Mehemmed terefinden ise goturulmusdur 1602 ci ilde Cemi et tevarix Salnameler toplusu tarixi traktatini yazdi Fezlullah Resideddin terefinden yazilmis eyni adli eserin qisaldilmis variantini ve bir nece dastanin orijinal hissesini ehtiva edir Salname XV XVI esrlerde Desti i Qipcaqdaki hadiselerin yerli Tatar Noqay versiyasini verir Tatar metni I N Berezin terefinden 1854 cu ilde nesr edilmisdir Salnameler toplusu Kazan 1854 Serq tarixcileri kitabxanasi I N Berezin terefinden nesr edilmisdir c 2 hisse 1 eser M A Usmanov terefinden oyrenilmisdir Usmanov M A XVII XVIII esrlere aid Tatar tarixi menbeleri Kazan 1972 1 2 Irsi RedakteBir tarixci kimi xalqa cox deyerli bir tarixi eser buraxdi Eser Jami at tevarix Salnameler Toplusu XIII XV esrlerde Qazaxistan ve Orta Asiyada bas veren hadiseleri tesvir eden tarixi bir eserdir Qazax dilinde hele de istifade olunan xalq atalar sozleri ve atalar sozlerinden genis istifade olunmaqla qarisiq qazax cagatay dilinde yazilmisdir 3 Sokan Ualixanovun fikrince Jalayirin bu eseri Qazaxistan tarixi ile elaqeli muhum menbelerden biridir ve qazaxlar haqqinda melumatlarin tamligi baximindan ilk yerlerden birini tutur Faktiki materiallara esasen haqli olaraq Qadirgali Jalayirini heqiqeten qazax dilinde yazili eserlerin banisi hesab etmek olar Qadirgali Jalayiri geride deyerli bir elmi eser qoymusdur Sokan Ualixanov Jami at tevarix i nadir tarixi eser kimi XV XVI esrlerde qazax xalqi tarixi efsanelerinin toplusu kimi terif edir Zhalairi nin eseri Qazaxistan tarixi ile elaqeli ehemiyyetli menbelerden biridir ve qazaxlar haqqinda melumatlarin tamligi baximindan ilk yerlerden birini tutur 4 Istinadlar Redakte Dalanyn dara dilmarlary Almaty ZhShS Қazakstan baspa үji 2001 592 bet ISBN 5 7667 5647 Қazak enciklopediyasy Miller G F Opisanie Sibirskogo carstva i vseh proisshedshih v nem del SPb 1750 Miller G F Opisanie Sibirskogo carstva i vseh proisshedshih v nem del SPb 1750Edebiyyat RedakteTatarskij enciklopedicheskij slovar Kazan Institut Tatarskoj enciklopedii AN RT 1998 703 s ill Usmanov M A Tatarskie istoricheskie istochniki XVII XVIII vv Kazan 1972 Kadyjrgali bәk Җalaerly Җәmig әt tәvarih halyklar tarihy җyentygy Kazan Iman nәshriyaty 2010 Menbe https az wikipedia org w index php title Qadirgali Jalayiri amp oldid 6056228, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
