Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Bu məqaləni lazımdır. |
Püstə — Elaegnaceae fəsiləsindən olub, Azərbaycanda qədim vaxtlardan becərilir.
| Püstə | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Püstə | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
Sinonimi Terebinthus Mill.
10 ağac və kol növü məlumdur. Yabanı halda Orta Asiyada, İranda, Suriyada və Türkiyədə bitir. Azərbaycanda püstə mədəni bitki kimi çox qədimdən becərilir və iki yabanı növü yetişdirilir.
Püstə ağacı xüsusən, Abşeronda çoxdan becərilən qiymətli subtropik bitkidir. Onun Krımda, Orta Asiyada da xeyli vaxtdan plantasiyası salınmışdır. Hazırda bu qiymətli bitkiyə Abşeronda nadir halda təsadüf olunur. Halbuki, vaxtilə Bakının bir çox qəsəbələrində və kəndlərində o, məhsuldar və faydalı bitki kimi istifadə edilirdi.
Yarpaqlarının üst hissəsi parlaqdır. Çiçəkləri isə yarpağının qoltuğunda yerləşir. Püstənin meyvələri xüsusilə nəzəri cəlb edir. Meyvəsinin rəngi yaşıl-bənövşəyidir, xoşa gələn şirintəhər dada və qatranabənzər ətirli iyə malikdir.
Abşeronda püstə ağacı aprel-may aylarında çiçək açır, meyvələri avqust-sentyabr aylarında yetişir. Meyvəsinin tərkibində 45 % əla keyfiyyətli piyli yağ, 24 % zülal və 6-7 % şəkər vardır. Meyvəsinin qabıq hissəsində isə cüzi miqdarda efir yağı, karotinoidlər, müxtəlif vitaminlər, şəkər və üzvi turşular olur. Püstədən əsasən qənnadı sənayesində geniş istifadə olunur. Bundan başqa, püstədən yağ da istehsal edilir ki, bu yağ son dərəcə xoşa gələn ətirli iyə və dada malikdir.
Püstə və onun yağı mədə-bağırsaq, ateroskleroz və qaraciyər xəstəliyinə tutulan şəxslər üçün xeyirlidir. Püstə ağacının yarpaqları, xüsusən boyaq maddəsi kimi çox qiymətlidir. Bu yarpaqlardan alınan boyaq toxuculuqda ipək və qumaş parçaların, eləcə də xalça iplərinin ən gözəl boyağı hesab olunur.
Püstə ağacı quraqlığa davamlı, son dərəcə məhsuldar və faydalı bitkidir. Onun zəngin qol-budaqlı gövdəsi var. Bu ağac qış fəslində də yaxşı qalır, təravətini itirmir. Püstə eyni zamanda qatran və aşı maddələrilə də zəngin bitkidir. Onun bu cəhətdən çox mühüm təsərrüfat əhəmiyyəti vardır.
Püstə ağacı sort etibarilə də zəngindir. Meyvələrinin morfoloji quruluşuna görə o, iki qrupa bölünür:
- meyvələrinin uc hissəsi açıq olanlar
- meyvələrinin uc hissəsi qapalı olanlar.
Püstənin əsl vətənindən biri Abşeron hesab edilir. Abşeron püstə ağacının normal inkişaf edib, bol məhsul verməsi üçün çox əlverişli şəraitə malikdir. Abşeronda yaşayan əhali onu öz həyatyanı sahəsində az da olsa əkib becərirlər. Bu bitkiyə hətta cüzi qulluq edildikdə belə bar verir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Linney K. Genera plantarum eorumque characteres naturales, secundum numerum figuram, situm, & proportionem omnium fructificationis partium. 5 Stokholm: 1754. S. 450. doi:10.5962/BHL.TITLE.746
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1025.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Puste Elaegnaceae fesilesinden olub Azerbaycanda qedim vaxtlardan becerilir PusteElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste SabunagaciciceklilerFesile SumaqkimilerYarimfesile Cins PusteBeynelxalq elmi adiPistacia L 1753Sekil axtarisiITIS 28806NCBI 55512EOL 50516FW 317548 Sinonimi Terebinthus Mill 10 agac ve kol novu melumdur Yabani halda Orta Asiyada Iranda Suriyada ve Turkiyede bitir Azerbaycanda puste medeni bitki kimi cox qedimden becerilir ve iki yabani novu yetisdirilir Puste agaci xususen Abseronda coxdan becerilen qiymetli subtropik bitkidir Onun Krimda Orta Asiyada da xeyli vaxtdan plantasiyasi salinmisdir Hazirda bu qiymetli bitkiye Abseronda nadir halda tesaduf olunur Halbuki vaxtile Bakinin bir cox qesebelerinde ve kendlerinde o mehsuldar ve faydali bitki kimi istifade edilirdi Yarpaqlarinin ust hissesi parlaqdir Cicekleri ise yarpaginin qoltugunda yerlesir Pustenin meyveleri xususile nezeri celb edir Meyvesinin rengi yasil benovseyidir xosa gelen sirinteher dada ve qatranabenzer etirli iye malikdir Abseronda puste agaci aprel may aylarinda cicek acir meyveleri avqust sentyabr aylarinda yetisir Meyvesinin terkibinde 45 ela keyfiyyetli piyli yag 24 zulal ve 6 7 seker vardir Meyvesinin qabiq hissesinde ise cuzi miqdarda efir yagi karotinoidler muxtelif vitaminler seker ve uzvi tursular olur Pusteden esasen qennadi senayesinde genis istifade olunur Bundan basqa pusteden yag da istehsal edilir ki bu yag son derece xosa gelen etirli iye ve dada malikdir Puste ve onun yagi mede bagirsaq ateroskleroz ve qaraciyer xesteliyine tutulan sexsler ucun xeyirlidir Puste agacinin yarpaqlari xususen boyaq maddesi kimi cox qiymetlidir Bu yarpaqlardan alinan boyaq toxuculuqda ipek ve qumas parcalarin elece de xalca iplerinin en gozel boyagi hesab olunur Puste agaci quraqliga davamli son derece mehsuldar ve faydali bitkidir Onun zengin qol budaqli govdesi var Bu agac qis feslinde de yaxsi qalir teravetini itirmir Puste eyni zamanda qatran ve asi maddelerile de zengin bitkidir Onun bu cehetden cox muhum teserrufat ehemiyyeti vardir Puste agaci sort etibarile de zengindir Meyvelerinin morfoloji qurulusuna gore o iki qrupa bolunur meyvelerinin uc hissesi aciq olanlar meyvelerinin uc hissesi qapali olanlar Pustenin esl veteninden biri Abseron hesab edilir Abseron puste agacinin normal inkisaf edib bol mehsul vermesi ucun cox elverisli seraite malikdir Abseronda yasayan ehali onu oz heyatyani sahesinde az da olsa ekib becerirler Bu bitkiye hetta cuzi qulluq edildikde bele bar verir Hemcinin baxCin pustesiIstinadlarLinney K Genera plantarum eorumque characteres naturales secundum numerum figuram situm amp proportionem omnium fructificationis partium 5 Stokholm 1754 S 450 doi 10 5962 BHL TITLE 746 Linnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 1025 Xarici kecidler