Mifoloji anlamlı olan on üç sayı haqqında da mənbələrdə xəbərlər vardır. Misal üçün, monqollar əcdad ruhlarının, torpaq hamisi ruhlarının sayını on üç bilmişlər. Əslində buddizmin bir qolu olaraq formalaşan lamaizmə qədər Buryat horinlərində də on üç sayı xüsusi dəyər daşımışdır. Onların etiqadına görə, cəhətlərin (şimal-cənub, şərq-qərb) on üç sahib ruhu (şamanı) vardır. Başqa bir məlumata görə, Mərkəzi və Cənubi Amerika sakinləri də on üç sayını müqəddəs bilmiş və onun xoşbəxtlik simvolu olmasına inanmışlar. On üç sayını italyanlar da uğurgətirən hesab etmişlər.
On üç sayının qorxulu, bədbəxtlik gətirən, nəhs bilinməsi halları da vardır. Bu qənaətin kökündə mifoloji anlayışlar durur. Belə ki, xristian dini miflərinə görə, İsa peyğəmbərin şagirdləri sırasında qəflətən on üçüncü şagirdin peyda olub peyğəmbəri ələ verməsi (bəzi miflərdə peyğəmbəri elə bu on üçüncü şagird öldürüb) məsələsi on üç sayına mənfi münasibət yaratmışdır. Hətta iş o yerə gəlib çıxıb ki, qədim yəhudilər on üçü "ölüm sayı" hesab etmişlər. Odur ki, onlar bu "ölüm sayı"nı rəqəmlə yox, "M" ilə demiş, yazmışlar. Qədim Babilistanda, Misirdə də on üç sayına hüzn, bədbəxtlik başlanğıcı kimi baxılmış və haqq-hesab işlərində bu saydan istifadə etməməyə çalışmışlar. Qərbi Avropa ölkələrində indinin özündə də on üç sayı nəhs bilinir, uğursuzluq simvolu zənn olunur. On üç ədədindən qorxunun elmi adı triskaydekafobiya kimi səslənir.
Azərbaycanda da əskilərdən üzü bizə sarı və elə indi də bu sayla bağlı "on üç nəhsdir" deyimi tez-tez təkrar edilir. Hətta bu düşüncə "On üç nəhsdir, düşər-düşməzi olar" atalar sözünün yaranıb formalaşmasına da zəmin yaratmışlar. Odur ki, bir nəsnəni sayanda on ikidən sonra on üçə çatanda o andaca "On üç nəhsdir", yaxud "On üç deyil" söyləyib on dörd deyilir. Amma atalar sözü olaraq misal gətirdiyimiz örnəyə diqqətlə baxdıqda buradakı "düşər-düşməz"in birinci komponentinin, yəni "düşər"in uğur, xeyir mənasında olduğunu görürük. Deməli, Azərbaycanda on üç sayının "düşərli" olması təsəvvürü də vardır. On üç sayına mənfi baxışın yaranmasına başlıca səbəb, sözsüz ki, Onikilik say sistemi olmuşdur. Vaxtilə yalnız on ikiyə qədər saymağı bilən və çoxluq mənası verən bu sayı uğur simvolu kimi qəbul edənlər birdən-birə sonrakı on üçün ortaya çıxmasından xoflanmış, qorxmuşlar. Odur ki, onlar bu on üçü "şeytan yığnağı", "şeytan əməli" hesab etmişlər. Əslində isə bu say da, olsa-olsa elə sayma vasitəsidir. Hətta on üç sayını özləri üçün tale sayı, uğur simvolu bilənlər də az deyil.
Riyaziyyat ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.
Avqust 09, 2021
ədəd, adın, digər, istifadə, formaları, üçün, dəqiqləşdirmə, üç, sistemində, ədədlərdən, biridir, ikidən, sonra, dörddən, əvvəl, gəlir, 1313, faktorizasiya, sadə, rəqəmi, xiiiikili, 1101səkkizlik, 15onaltılıq, vikianbarda, əlaqəli, mediafayllarümumi, məlumat, . Bu adin diger istifade formalari ucun bax 13 deqiqlesdirme On uc say sisteminde ededlerden biridir On ikiden sonra on dordden evvel gelir 1313 11 12 13 14 15 Faktorizasiya 13 sade Rum reqemi XIIIIkili 1101Sekkizlik 15Onaltiliq D Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumat RedakteMifoloji anlamli olan on uc sayi haqqinda da menbelerde xeberler vardir Misal ucun monqollar ecdad ruhlarinin torpaq hamisi ruhlarinin sayini on uc bilmisler Eslinde buddizmin bir qolu olaraq formalasan lamaizme qeder Buryat horinlerinde de on uc sayi xususi deyer dasimisdir Onlarin etiqadina gore cehetlerin simal cenub serq qerb on uc sahib ruhu samani vardir Basqa bir melumata gore Merkezi ve Cenubi Amerika sakinleri de on uc sayini muqeddes bilmis ve onun xosbextlik simvolu olmasina inanmislar On uc sayini italyanlar da ugurgetiren hesab etmisler On uc sayinin qorxulu bedbextlik getiren nehs bilinmesi hallari da vardir Bu qenaetin kokunde mifoloji anlayislar durur Bele ki xristian dini miflerine gore Isa peygemberin sagirdleri sirasinda qefleten on ucuncu sagirdin peyda olub peygemberi ele vermesi bezi miflerde peygemberi ele bu on ucuncu sagird oldurub meselesi on uc sayina menfi munasibet yaratmisdir Hetta is o yere gelib cixib ki qedim yehudiler on ucu olum sayi hesab etmisler Odur ki onlar bu olum sayi ni reqemle yox M ile demis yazmislar Qedim Babilistanda Misirde de on uc sayina huzn bedbextlik baslangici kimi baxilmis ve haqq hesab islerinde bu saydan istifade etmemeye calismislar Qerbi Avropa olkelerinde indinin ozunde de on uc sayi nehs bilinir ugursuzluq simvolu zenn olunur On uc ededinden qorxunun elmi adi triskaydekafobiya kimi seslenir Azerbaycanda da eskilerden uzu bize sari ve ele indi de bu sayla bagli on uc nehsdir deyimi tez tez tekrar edilir Hetta bu dusunce On uc nehsdir duser dusmezi olar atalar sozunun yaranib formalasmasina da zemin yaratmislar Odur ki bir nesneni sayanda on ikiden sonra on uce catanda o andaca On uc nehsdir yaxud On uc deyil soyleyib on dord deyilir Amma atalar sozu olaraq misal getirdiyimiz orneye diqqetle baxdiqda buradaki duser dusmez in birinci komponentinin yeni duser in ugur xeyir menasinda oldugunu goruruk Demeli Azerbaycanda on uc sayinin duserli olmasi tesevvuru de vardir On uc sayina menfi baxisin yaranmasina baslica sebeb sozsuz ki Onikilik say sistemi olmusdur Vaxtile yalniz on ikiye qeder saymagi bilen ve coxluq menasi veren bu sayi ugur simvolu kimi qebul edenler birden bire sonraki on ucun ortaya cixmasindan xoflanmis qorxmuslar Odur ki onlar bu on ucu seytan yignagi seytan emeli hesab etmisler Eslinde ise bu say da olsa olsa ele sayma vasitesidir Hetta on uc sayini ozleri ucun tale sayi ugur simvolu bilenler de az deyil Riyaziyyatda RedakteOn uc ededi sade eded olmaqla yanasi hem de tek ededdir Riyaziyyat ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin Menbe https az wikipedia org w index php title 13 eded amp oldid 6079934, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
