Oksidləşdirici fosforlaşma – bioloji oksidləşmənin xüsusi növü olmaqla, hüceyrə və toxumalarda adenozindifosfatın (ADF) fosfat turşusu iştirakında adenoziltrifosfata (ATF) çevrilməsi prosesidir: ADF + H3PO4→ ATF + H2O
Oksidləşdirici fosforlaşma prosesinin baş verməsi
Hidrogen ionlarının oksidləşmə substratından oksigenə qədər çoxmərhələli daşınma prosesində ilkin substrat bütün enerjisini itirir. Bu enerji hüceyrədə tənəffüs zəncirinin hər bir mərhələsində tədrici olaraq zəngin enerjili ATF molekulları şəklində toplanır. Ona görə də bioloji oksidləşmənin normal gedişi üçün onun hər bir mərhələsində ADF və fosfat turşusunun olması zəruridir. Qeyd etmək lazımdır ki, oksidləşmə prosesində fasiləsiz olaraq ATF əmələ gəlməsinə fosfat turşusu sərf olunur.
Oksidləşdirici fosforlaşma prosesinin kəşfi
1930-cu ildə rus biokimyaçısı V.A.Engelhardt eritrositlər üzərində tədqiqat apararaq oksidləşdirici fosforlaşma ilə toxuma tənəffüsü arasında əlaqə olduğunu müəyyən etdi. Sonralar aydın oldu ki, oksidləşdirici fosforlaşma mitoxondrilərdə baş verir. «Mitoxondri» termini hələ 1900-cü ildə elmə daxil olsa da, bu hüceyrə orqanoidi bioloji mənbələrdən ilk dəfə 1934-cü ildə əldə olunubdur. 1946-cı ildə isə Klod və Xoçkin göstərmişlər ki, si-toxromoksidaza mitoxondrilərdə yerləşir. Mitoxondrilər membranla əhatə olunmuş yumurtaşəkilli hissəciklərdir. Onların forması hüceyrənin növündən, funksional vəziyyətindən asılıdır. Mitoxondrilərin uzununa en kəsiyində onları əhatə edən membranların ikiqat olduğu aşkar edilir. Membran üç qatdan ibarətdir:
Xaricdən əhatə edən nazik membran. Bu membranda bir sıra turşuların (piroüzüm, alma, β-hidroksiyağ və alifatik turşular) dehidrogenazaları və yağ turşuları ilə fosfolipidlərin sintezində iştirak edən fermentlər olur;
Membran arası boşluq;
Daxili membran. Bunun üzərində mitoxondrilərin funksional aktivliyindən asılı olaraq dəyişən «mitoxondrial daraq» adlanan çıxıntı vardır. Tənəffüs zəncirinin bütün hissələri daxili membranda yerləşir. Ehtimal edilir ki, oksidləşdirici fosforlaşmanı aparan fermentlər də daxili membranda yerləşir.
Mitoxondrilər hüceyrədə bir sıra mühüm vəzifələri yerinə yetirir:
Substratlar oksidləşdirici fosforlaşma yolu ilə enerji ehtiyatı yaradır;
Oksidləşmə ilə yanaşı fosforlaşmanı aparır;
Alifatik turşuları oksidləşdirir;
Karbohidratların parçalanmasını başa çatdırır;
Sidik cövhərini (karbamidi) sintez edir;
Sitoplazma və mitoxondrilər arasında ionları dəyişdirir.
Oksidləşdirici fosforlaşma mürəkkəb prosesdir. Onu şərti olaraq iki yerə bölürlər:
Oksidləşdirici fosforlaşmnın növləri
Elektronların daşınmasından və ona münasib olaraq molekulyar oksigenin reduksiyasından enerji ayrılır;
Bu enerjini ATF molekulunda makroenergetik rabitələrində toplanan kimyəvi enerjiyə çevirir.
İstinad
A.M.Məhərrəmov, M.Ə.Allahverdiyev. “Həyat fəaliyyətinin kimyəvi əsasları”, Bakı-2009
Avqust 22, 2021
oksidləşdirici, fosforlaşma, bioloji, oksidləşmənin, xüsusi, növü, olmaqla, hüceyrə, toxumalarda, adenozindifosfatın, fosfat, turşusu, iştirakında, adenoziltrifosfata, çevrilməsi, prosesidir, h3po4, mündəricat, prosesinin, baş, verməsi, prosesinin, kəşfi, oksi. Oksidlesdirici fosforlasma bioloji oksidlesmenin xususi novu olmaqla huceyre ve toxumalarda adenozindifosfatin ADF fosfat tursusu istirakinda adenoziltrifosfata ATF cevrilmesi prosesidir ADF H3PO4 ATF H2O Mundericat 1 Oksidlesdirici fosforlasma prosesinin bas vermesi 2 Oksidlesdirici fosforlasma prosesinin kesfi 3 Oksidlesdirici fosforlasmnin novleri 4 IstinadOksidlesdirici fosforlasma prosesinin bas vermesi RedakteHidrogen ionlarinin oksidlesme substratindan oksigene qeder coxmerheleli dasinma prosesinde ilkin substrat butun enerjisini itirir Bu enerji huceyrede teneffus zencirinin her bir merhelesinde tedrici olaraq zengin enerjili ATF molekullari seklinde toplanir Ona gore de bioloji oksidlesmenin normal gedisi ucun onun her bir merhelesinde ADF ve fosfat tursusunun olmasi zeruridir Qeyd etmek lazimdir ki oksidlesme prosesinde fasilesiz olaraq ATF emele gelmesine fosfat tursusu serf olunur Oksidlesdirici fosforlasma prosesinin kesfi Redakte1930 cu ilde rus biokimyacisi V A Engelhardt eritrositler uzerinde tedqiqat apararaq oksidlesdirici fosforlasma ile toxuma teneffusu arasinda elaqe oldugunu mueyyen etdi Sonralar aydin oldu ki oksidlesdirici fosforlasma mitoxondrilerde bas verir Mitoxondri termini hele 1900 cu ilde elme daxil olsa da bu huceyre orqanoidi bioloji menbelerden ilk defe 1934 cu ilde elde olunubdur 1946 ci ilde ise Klod ve Xockin gostermisler ki si toxromoksidaza mitoxondrilerde yerlesir Mitoxondriler membranla ehate olunmus yumurtasekilli hisseciklerdir Onlarin formasi huceyrenin novunden funksional veziyyetinden asilidir Mitoxondrilerin uzununa en kesiyinde onlari ehate eden membranlarin ikiqat oldugu askar edilir Membran uc qatdan ibaretdir Xaricden ehate eden nazik membran Bu membranda bir sira tursularin pirouzum alma b hidroksiyag ve alifatik tursular dehidrogenazalari ve yag tursulari ile fosfolipidlerin sintezinde istirak eden fermentler olur Membran arasi bosluq Daxili membran Bunun uzerinde mitoxondrilerin funksional aktivliyinden asili olaraq deyisen mitoxondrial daraq adlanan cixinti vardir Teneffus zencirinin butun hisseleri daxili membranda yerlesir Ehtimal edilir ki oksidlesdirici fosforlasmani aparan fermentler de daxili membranda yerlesir Mitoxondriler huceyrede bir sira muhum vezifeleri yerine yetirir Substratlar oksidlesdirici fosforlasma yolu ile enerji ehtiyati yaradir Oksidlesme ile yanasi fosforlasmani aparir Alifatik tursulari oksidlesdirir Karbohidratlarin parcalanmasini basa catdirir Sidik covherini karbamidi sintez edir Sitoplazma ve mitoxondriler arasinda ionlari deyisdirir Oksidlesdirici fosforlasma murekkeb prosesdir Onu serti olaraq iki yere bolurler Oksidlesdirici fosforlasmnin novleri RedakteElektronlarin dasinmasindan ve ona munasib olaraq molekulyar oksigenin reduksiyasindan enerji ayrilir Bu enerjini ATF molekulunda makroenergetik rabitelerinde toplanan kimyevi enerjiye cevirir Istinad RedakteA M Meherremov M E Allahverdiyev Heyat fealiyyetinin kimyevi esaslari Baki 2009Menbe https az wikipedia org w index php title Oksidlesdirici fosforlasma amp oldid 4228310, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
