Azərbaycanca
සිංහල
Türkçe
Erkəkcikli böyrəkotu (lat. Orthosiphon stamineus) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin böyrəkotu cinsinə aid bitki növü.
| Erkəkcikli böyrəkotu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Erkəkcikli böyrəkotu | ||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
| ||||||
Botaniki xarakteristikası
Erkəkcikli böyrəkotu böyük olmayan həmişəyaşıl kol bitkisidir. Gövdəsi dördtilli, budaqlanan, tünd-bənövşəyi olub, hündürlüyü 30-40 sm-dir. Yarpaqları qarşı-qarşıya, uzunsov-yumurtavari və ya rombvari, pazabənzər əsası və itiuclu zirvəsi vardır. Çiçəkləri monosimmetrik, qarşı-qarşıya düzülmüş çiçək köbəsi zirvədə kəsik-kəsik salxımşəkilli hamaşçiçəklərlə əvəz olunur. Kasacığı zəngşəkilli və ikidodaqlıdır. Çiçək tacı ikidodaqlı, əsası boruşəkilli olub, tutqun-bənövşəyidir. Erkəkciyi 4 ədəd olmaqla, boruşəkilli çiçək tacı vardır.
Bütöv və ya sınmış yarpaqları qısasaplaqlı, rombabənzər-ellipsvari və ya uzunsov-yumurtavari, zirvəsi itiuclu və pazabənzər-itiuclu əsasa malik, qismən eşilmiş formalıdır. Yarpağının yuxarı tərəfi iridişcikli, əsası bütövkənarlı və çılpaqdır. Aşağı tərəfi damarlı və az tükcüklüdür. Damarları lələyə oxşayır. Gövdənin zirvəsində yarpaqları qarşı-qarşıya yerləşir. Gövdəsi dördtilli uzunluğu 3-5 sm, qalınlığı isə 2,5 mm-ə bərabərdir. Çiçək yarpaqları sarımtıl-yaşıl, yuxarı tərəfi isə bənövşəyi-qonurdur. Zəif iyli, azacıq büzücü və acıtəhər dadlıdır.
Xammal kimi yarpaqları və gövdənin zirvə yarpaqları bütün vegetasiya dövründə yay ərzində 5-6 dəfə toplanılır. Xammal nazik kəsilməli və günəş altında tez qurudulmalı, quruducu şkafda 30-35оС temperaturda və ya kölgədə 3 gedişlə 24-36 saat ərzində fermentasiya (qıcqırma) etmək lazımdır. Quru, sərin və havası tez-tez dəyişilən yerlərdə saxlanılmalıdır. Saxlanılma müddəti 2 ildir.
Tərkibi və təsiri
Yarpaqlarının tərkibində ortosifonin qlükozidləri, triterpen saponinlər, aşı maddələri, efirli yağlar və üzvi turşular vardır. İltihabsorucu və sidikqovucu dərmandır. Yarpaqlarının tərkibində zəif sidikqovucu maddələr olduğundan pielonefrit, pielit, qlomerulonefrit və hətta xolesistitlərdə təyin edilir. Erkəkcikli böyrəkotu yarpaqlarının tərkibində zəif sidikqovucu maddələr olduğundan böyrək funksiyasının pozğunluqlarında və qaraciyər xəstəliklərində işlədilir.
Sinonimləri
- Orthosiphon aristatus var. aristatus
- Clerodendranthus spicatus (Thunb.) C.Y.Wu
- Clerodendranthus stamineus (Benth.) Kudô
- Clerodendrum spicatum Thunb.
- Ocimum grandiflorum Blume
- Orthosiphon grandiflorus Bold.
- Orthosiphon spicatus (Thunb.) Backer, Bakh.f. & Steenis
- Orthosiphon spiralis (Lour.) Merr.
- Orthosiphon stamineus Benth.
- Orthosiphon tagawae Murata
- Orthosiphon velteri Doan [Invalid]
- Trichostema spirale Lour.
İstinadlar
- Erkəkcikli böyrəkotu:The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Erkekcikli boyrekotu lat Orthosiphon stamineus bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin dalamazkimiler fesilesinin boyrekotu cinsine aid bitki novu Erkekcikli boyrekotuElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile DalamazkimilerYarimfesile NepetoideaeTriba Cins BoyrekotuNov Erkekcikli boyrekotuBeynelxalq elmi adiOrthosiphon stamineus Benth Sekil axtarisiNCBI 260636Botaniki xarakteristikasiErkekcikli boyrekotu boyuk olmayan hemiseyasil kol bitkisidir Govdesi dordtilli budaqlanan tund benovseyi olub hundurluyu 30 40 sm dir Yarpaqlari qarsi qarsiya uzunsov yumurtavari ve ya rombvari pazabenzer esasi ve itiuclu zirvesi vardir Cicekleri monosimmetrik qarsi qarsiya duzulmus cicek kobesi zirvede kesik kesik salximsekilli hamasciceklerle evez olunur Kasacigi zengsekilli ve ikidodaqlidir Cicek taci ikidodaqli esasi borusekilli olub tutqun benovseyidir Erkekciyi 4 eded olmaqla borusekilli cicek taci vardir Butov ve ya sinmis yarpaqlari qisasaplaqli rombabenzer ellipsvari ve ya uzunsov yumurtavari zirvesi itiuclu ve pazabenzer itiuclu esasa malik qismen esilmis formalidir Yarpaginin yuxari terefi iridiscikli esasi butovkenarli ve cilpaqdir Asagi terefi damarli ve az tukcukludur Damarlari leleye oxsayir Govdenin zirvesinde yarpaqlari qarsi qarsiya yerlesir Govdesi dordtilli uzunlugu 3 5 sm qalinligi ise 2 5 mm e beraberdir Cicek yarpaqlari sarimtil yasil yuxari terefi ise benovseyi qonurdur Zeif iyli azaciq buzucu ve aciteher dadlidir Xammal kimi yarpaqlari ve govdenin zirve yarpaqlari butun vegetasiya dovrunde yay erzinde 5 6 defe toplanilir Xammal nazik kesilmeli ve gunes altinda tez qurudulmali quruducu skafda 30 35oS temperaturda ve ya kolgede 3 gedisle 24 36 saat erzinde fermentasiya qicqirma etmek lazimdir Quru serin ve havasi tez tez deyisilen yerlerde saxlanilmalidir Saxlanilma muddeti 2 ildir Terkibi ve tesiriYarpaqlarinin terkibinde ortosifonin qlukozidleri triterpen saponinler asi maddeleri efirli yaglar ve uzvi tursular vardir Iltihabsorucu ve sidikqovucu dermandir Yarpaqlarinin terkibinde zeif sidikqovucu maddeler oldugundan pielonefrit pielit qlomerulonefrit ve hetta xolesistitlerde teyin edilir Erkekcikli boyrekotu yarpaqlarinin terkibinde zeif sidikqovucu maddeler oldugundan boyrek funksiyasinin pozgunluqlarinda ve qaraciyer xesteliklerinde isledilir SinonimleriOrthosiphon aristatus var aristatus Clerodendranthus spicatus Thunb C Y Wu Clerodendranthus stamineus Benth Kudo Clerodendrum spicatum Thunb Ocimum grandiflorum Blume Orthosiphon grandiflorus Bold Orthosiphon spicatus Thunb Backer Bakh f amp Steenis Orthosiphon spiralis Lour Merr Orthosiphon stamineus Benth Orthosiphon tagawae Murata Orthosiphon velteri Doan Invalid Trichostema spirale Lour IstinadlarErkekcikli boyrekotu The Plant List saytinda takson barede melumat ing Hemcinin bax