fbpx
Wikipedia

Norilsk çayı

Norilsk çayı (Norilka, yuxarı axarlarda Talaya) — çay Rusiyanın Krasnoyarsk diyarı, Taymır Dolqan-Nenes rayonu ərazisi ilə şimala axır. Kara dənizi akvatoriyasına aiddir. Uzunluğu 57 km təşkil edir.

Norilsk
Ölkə Rusiya Rusiya
Mənbəyi  
 • Yüksəkliyi 44 m
Mənsəbi Kara dənizi
 • Yüksəkliyi 28 m
Uzunluğu 57 km
Su sərfi 450
Su hövzəsi 20,000
Hövzəsinin sahəsi 20.000 km²
mənbəyi
mənsəbi
Norilsk çayı Sibirın fiziki xəritəsində:
69° 20′ 06″ N, 88° 54′ 29

69°20′ şm. e. 88°54′ ş. u.
69° 32′ 51″ N, 87° 59′ 46″ E

69°32′ şm. e. 87°59′ ş. u.
DSR[ru] 17020000112116100118111
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Norilsk şəhərindən 7 km şimal-şərqdə Valek qəsəbəsi yerləşir. Çay başlanğıcını Melkoye gölündən götürür.

Əsas qolları — Rıbnaya, Valek. Yay ərzində Norilka çayı gəmiçilik üçün yararlı olur. Xüsusu ilə göl turizm turları üzərində yerləşir. Kiçik qayıqlar Norilsk çayı ilə yuxarı doğru Melkoye gölünə üzürlər. Oradan isə Lama çayı ilə eyni adlı gölə çıxmaq olur. Balıqçılıq geniş yayılmışdır. Üstəlik yüklərin daşınması zamanı yararlanılır. Çay üzərində yerləşən körpü UNESCO siyahısına daxil edilmişdir. Belə ki körpü dünyada 69-cu paraleldə yerələşən ən iri körpüdür.

Əsas məlumat

Norilsk çayının uzunluğu 57 km, hövzəsinin sahəsi 20 min km² təşkil edir. Çay Şimali Sibir düzənliyi və Taymır yarımadası ərazisindən axır. Çayın illik su sərfiyyatı 460 km³ təşkil edir. Çay başlanğıcını Melkoye gölündən götürür və Pyasino gölünə tökülür. Geomorfoloji cəhətdən Norilsk çayı Pyasin çayının yuxarı axarı adlandırmaq olar.

Hidrologiyası

Çayın hövzəsi Qütb en dairəsi daxilində yerləşir. İqlim zonası baxımından Tundra və meşə tundra ərazisində yerləşir. Hövzəsi çox illik qrunt buzlağı ərazisindən axır. Çay əsasən qarışıq sularla qidalanır (qar və yağış suları). Demək olar ki, yeraltı sular qidalanmada iştirak etmir. Sentyabrın sonları çay donur, iyunun ortaları donu açılır. Pyasino, Maloye, Lama, Qlubokiye, Sobaçe, Nakomyaken və Keta gölləri çsyın fəaliyyətinə böyük təsir göstərir 54 il müddətində aparılan araşdırmaların cədvəldəki əksi:

İqtisadi əhəmiyyəti

Çayın sahilində Valek qəsəbəsi yerləşir. Burada kiçik hava limanı yerləşir. Üstlik çay üzərində olan körpü üzərindən dəmiryolu və avtomobil yolu keçir. Körpü Norilsk və Talnax yaşayış məntəqələrini birləşdirləşdirir.

Hava limanı 650×28 m ölçülərinə malik olub An-3, An-2 təyyarələrini və istənilən tip helikopterləri qəbul etməyə imkan verir. Əvvəllər çay Norilsk kombinatı ilə əlaqə yaratmaq məqsədi ilə çay səthindən eniş zolağı kimi istifadə edilirdi. Bu səbəbdən aeroport Hidroaeroport adlandırılırdı

Çay sularında artik sulara aid balıqlar yayılmışdır. Gəmiçilik üçün olduqca az müddətdə (140 gün) yararlıdır. Çay axarı ilə yuxarıya doğu Pyasino gölü, Maloye, Lama, Qlubokiye, Sobaçe, Nakomyaken və Keta gölləri yerləşir

Norilsk kombinatının fəaliyyəti sayəsində istər çayın istərsə Pyasino gölünün çirklənməsi baş verir.

İstinadlar

  1. Norilka At Valek, R-Arcticnet V4.0
  2. Norilka at Valek 2009-11-24 at the Wayback Machine, UNESCO: Water resources
  3. Фотографии Норильска. Александр Ананьев, Норильские хроники, фотографии
  4. Плато Путорана 25 июля — 20 августа 1996 года, Клуб Хронических Водников

norilsk, çayı, norilka, yuxarı, axarlarda, talaya, çay, rusiyanın, krasnoyarsk, diyarı, taymır, dolqan, nenes, rayonu, ərazisi, ilə, şimala, axır, kara, dənizi, akvatoriyasına, aiddir, uzunluğu, təşkil, edir, norilskölkə, rusiya, rusiyamənbəyi, yüksəkliyi, mmə. Norilsk cayi Norilka yuxari axarlarda Talaya cay Rusiyanin Krasnoyarsk diyari Taymir Dolqan Nenes rayonu erazisi ile simala axir Kara denizi akvatoriyasina aiddir Uzunlugu 57 km teskil edir NorilskOlke Rusiya RusiyaMenbeyi Yuksekliyi 44 mMensebi Kara denizi Yuksekliyi 28 mUzunlugu 57 kmSu serfi 450 1 Su hovzesi 20 000Hovzesinin sahesi 20 000 km menbeyi mensebiNorilsk cayi Sibirin fiziki xeritesinde 69 20 06 N 88 54 29 69 20 sm e 88 54 s u 69 32 51 N 87 59 46 E 69 32 sm e 87 59 s u DSR ru 17020000112116100118111 Vikianbarda elaqeli mediafayllarNorilsk seherinden 7 km simal serqde Valek qesebesi yerlesir Cay baslangicini Melkoye golunden goturur Esas qollari Ribnaya Valek Yay erzinde Norilka cayi gemicilik ucun yararli olur Xususu ile gol turizm turlari uzerinde yerlesir Kicik qayiqlar Norilsk cayi ile yuxari dogru Melkoye golune uzurler Oradan ise Lama cayi ile eyni adli gole cixmaq olur Baliqciliq genis yayilmisdir Ustelik yuklerin dasinmasi zamani yararlanilir Cay uzerinde yerlesen korpu UNESCO siyahisina daxil edilmisdir Bele ki korpu dunyada 69 cu paralelde yerelesen en iri korpudur Mundericat 1 Esas melumat 1 1 Hidrologiyasi 2 Iqtisadi ehemiyyeti 3 IstinadlarEsas melumat RedakteNorilsk cayinin uzunlugu 57 km hovzesinin sahesi 20 min km teskil edir Cay Simali Sibir duzenliyi ve Taymir yarimadasi erazisinden axir Cayin illik su serfiyyati 460 km teskil edir Cay baslangicini Melkoye golunden goturur ve Pyasino golune tokulur Geomorfoloji cehetden Norilsk cayi Pyasin cayinin yuxari axari adlandirmaq olar Hidrologiyasi Redakte Cayin hovzesi Qutb en dairesi daxilinde yerlesir Iqlim zonasi baximindan Tundra ve mese tundra erazisinde yerlesir Hovzesi cox illik qrunt buzlagi erazisinden axir Cay esasen qarisiq sularla qidalanir qar ve yagis sulari Demek olar ki yeralti sular qidalanmada istirak etmir Sentyabrin sonlari cay donur iyunun ortalari donu acilir Pyasino Maloye Lama Qlubokiye Sobace Nakomyaken ve Keta golleri csyin fealiyyetine boyuk tesir gosterir 2 54 il muddetinde aparilan arasdirmalarin cedveldeki eksi Iqtisadi ehemiyyeti Redakte Cayin sahilinde Valek qesebesi yerlesir Burada kicik hava limani yerlesir Ustlik cay uzerinde olan korpu uzerinden demiryolu ve avtomobil yolu kecir Korpu Norilsk ve Talnax yasayis menteqelerini birlesdirlesdirir Hava limani 650 28 m olculerine malik olub An 3 An 2 teyyarelerini ve istenilen tip helikopterleri qebul etmeye imkan verir Evveller cay Norilsk kombinati ile elaqe yaratmaq meqsedi ile cay sethinden enis zolagi kimi istifade edilirdi Bu sebebden aeroport Hidroaeroport adlandirilirdi 3 Cay sularinda artik sulara aid baliqlar yayilmisdir Gemicilik ucun olduqca az muddetde 140 gun yararlidir Cay axari ile yuxariya dogu Pyasino golu Maloye Lama Qlubokiye Sobace Nakomyaken ve Keta golleri yerlesir 4 Norilsk kombinatinin fealiyyeti sayesinde ister cayin isterse Pyasino golunun cirklenmesi bas verir Istinadlar Redakte Norilka At Valek R Arcticnet V4 0 Norilka at Valek Arxivlesdirilib 2009 11 24 at the Wayback Machine UNESCO Water resources Fotografii Norilska Aleksandr Ananev Norilskie hroniki fotografii Plato Putorana 25 iyulya 20 avgusta 1996 goda Klub Hronicheskih VodnikovMenbe https az wikipedia org w index php title Norilsk cayi amp oldid 6011694, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.